السودانی و روابط عراق با آمریکا

عملکرد محمدشیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در دوره اول، برخلاف انتظار عراقی‌های ناراضی بود و مورد توجه و استقبال قرار گرفته است؛ به‌خصوص در میان رأی‌دهندگان عرب سنی که فوج‌فوج در روز انتخابات پای صندوق آمدند. به نظر می‌رسد این در کنار مشارکت شیعیان که طبق گزارش‌ها بی‌رمق بوده است، به او کمک کرد.

در نظرسنجی‌های پیش از انتخابات، ۵۸ درصد اعراب شیعه و سنی اعتماد خود را به سودانی اعلام کردند. این بیش از باقی نامزدها بود. مقتدی صدر، ۶۲ درصد داشت اما تصمیم گرفت در انتخابات شرکت نکند. اعراب سنی به دولت سودانی هم امتیازات نسبتاً بالایی در ارائه خدمات دادند؛ اما واضح‌ترین دستاورد او، پروژه‌های زیرساختی در بغداد بود. طبق نظرسنجی‌ها، دولت او پیش از هر چیز ساخت «جاده و ساختمان» شناخته می‌شود. عراق در دوره سودانی، موقعیت منطقه‌ای خود را هم بهبود بخشید.

بعد از قول همکاری او به آنکارا جهت کنارزدن برخی عناصر پ‌ک‌ک، بغداد خط لوله نفتی بین کردستان و ترکیه را که مدت‌ها غیرفعال بود، بازگشایی کرد و قرارداد همکاری بی‌سابقه‌ای در حوزه آب با آنکارا امضا کرد. او استقلال انرژی کشور از ایران را هم بالا برد و روابط با همسایگان عرب و نیز واشنگتن را نیز ارتقا داد، از جمله با حضور در مراسم آتش‌بس غزه در شرم‌الشیخ. با این حال، منتقدانش اشاره می‌کنند که او کار چندانی برای مقابله با فساد نکرد و به جای آن نظام محاصصه، تقسیم غنایم سیاسی و اقتصادی بر اساس مذهب به جای شایستگی را تقویت کرد.

از نظر آن‌ها، اقدام بدتر او، رسمیت‌بخشی به «شرکت مهندسی عمومی» و قرارداد بستن با او بود که 3/6 میلیارد دلار در سال به او می‌دهد. این شرکت، توسط شبه‌نظامیانی اداره می‌‌شود که ایالات متحده آن‌ها را در فهرست [تروریستی] قرار داده است. برخی گزارش‌ها نیز می‌گویند او برای تأمین بودجه در بغداد، بودجه دیگر مناطق را به‌شدت کاهش داد و راهش برای کاهش نرخ بیکاری که در عراق مدام بالا بوده است، شامل استخدام حدود یک میلیون کارمند جدید برای دولت بوده است و در نتیجه هزینه‌کردی فراتر از بودجه. منتقدان او همچنین بابت تصویب قانونی که سن قانونی ازدواج را تا ۹ سال پایین می‌آورد، او را به‌شدت سرزنش کردند.

در سال ۲۰۲۲، زمانی که سودانی بر مسند نشست و نیز به‌خصوص پس از شروع جنگ غزه در سال ۲۰۲۳، حشدالشعبی مرتباً به سمت اسرائیل و نیز نیروهای ایالات متحده در عراق و سوریه پهپاد می‌فرستاد. سودانی تحت فشار واشنگتن و تهدید مستقیم اسرائیل، آن‌ها را متقاعد کرد این حملات را متوقف کنند و در نتیجه عراق را بیرون از جنگ بین «محور مقاومت» ایران و اسرائیل نگه داشت؛ علاوه‌براین، برخلاف میل شرکایش در چارچوب همکاری، او با خواست محلی برای اخراج نیروهای ایالات متحده مخالفت کرد و به جایش مسیری تدریجی را برگزید.

تصمیمات او، حُسن‌نیتی در واشنگتن برای او ایجاد کرد، وضعیت امنیتی را بهبود بخشید و ثبات‌آفرینی کرد. شرکت‌های آمریکایی بیشتری هم در عراق سرمایه‌گذاری کردند. به‌رغم عملکرد چشمگیر او در انتخابات، سودانی احتمالاً برای اینکه بتواند ائتلافی کافی برای تضمین دوره دوم نخست‌وزیری‌اش بسازد، با سختی‌های بسیاری مواجه خواهد بود. بلوک «چارچوب هماهنگی» مورد حمایت ایران، در سال ۲۰۲۱ از او حمایت کرد اما حالا از آن حمایت پشیمان است و دوباره از او حمایت نخواهد کرد.

این مانعی بزرگ بر سر راهش خواهد بود، چراکه بخش بزرگی از پارلمان جدید در اختیار آن‌ها خواهد بود، از جمله حدود ۱۰ درصد از کرسی‌ها، در اختیار گروه‌های نزدیک به شبه‌نظامیانی است که ایالات متحده آن‌ها را تروریستی می‌خواند. سه سال گذشته، نسبتاً برای عراق و رابطه‌اش با ایالات متحده، سال‌های خوبی بوده‌اند.

سودانی البته اغلب دغدغه شرکایش در ائتلاف را که مورد حمایت ایران بودند، داشت اما بعضی از رفتارهای مشکل‌ساز آن‌ها را نیز تعدیل کرد و روابط با واشنگتن را نیز بهبود بخشید. اگر چارچوب هماهنگی اراده خود را در فرایند تشکیل دولت تحمیل کند و بغداد را دوباره به سمت تهران بکشاند، روابط به همان روزهای بد دوره اول ترامپ باز خواهد گشت؛ زمانی که عراق رسماً صحنه نبرد بین ایران و ایالات متحده بود و شرکت‌های آمریکایی نمی‌خواستند کاری در این کشور داشته باشند.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید