امید ایران به انتخابات عراق

ایران که در سطح منطقه تضعیف شده، قصد دارد منافعش در عراق را مستحکم کند. عراق پس از حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۳، یکی از لنگرگاه‌های نفوذ منطقه‌ای ایران شده است. تهران از طریق احزاب شیعه‌ در بغداد اعمال قدرت می‌کند که در انتصاب نخست‌وزیران، نقشی کلیدی ایفا می‌کنند، از جمله نخست‌وزیر کنونی، محمد شیاع‌السودانی. متحدان مسلح این گروه‌ها نیز در این زمینه نقش دارند.

احسان الشماری، تحلیلگر سیاسی به فرانس‌پرس می‌گوید: «تا زمانی که متحدان تهران قدرت تصمیم‌گیری را در اختیار دارند، تهران نفوذش را حفظ می‌کند.»

عراق سال‌هاست مشغول روند سختی برای توازن بین تهران و واشنگتن بوده است و مدت‌هاست بستری مناسب برای نبردهای نیابتی به حساب آمده. گروه‌های حامی ایران، اوایل جنگ غزه، مسئولیت حمله به مواضع ایالات متحده در عراق را پذیرفتند. این حملات با حملات تلافی‌جویانه آمریکا منجر شدند. بعدتر این گروه‌ها وارد جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نشدند، حتی پس از اینکه واشنگتن به بمباران پیوست.

منقذ داغر، تحلیلگر و مدیر «مؤسسه مستقل مطالعات مدیریت و جامعه مدنی»، می‌گوید: «ایران دیگر در موضعی نیست که شرایط را تحمیل کند؛ اما معنایش این نیست که سعی نخواهد کرد اعمال نفوذ کند.» در انتخابات عمومی ۲۰۲۱، جریان مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه بیشترین کرسی‌ها را به دست آورد، اما بعد از پارلمان کناره‌گیری کرد.

مجلس حالا تحت کنترل «چارچوب هماهنگی» است، ائتلافی هم‌راستا با ایران که سودانی را به قدرت رساند. این بار، صدر حاضر به مشارکت در انتخابات نشده، آن را «انتخابات معیوب، تحت سلطه منافع فرقه‌ای، قومی و حزبی» خوانده و از هوادارانش خواسته رأی‌گیری را تحریم کنند. با این حال، به نظر می‌رسد اشتیاق برای شرکت در انتخابات روبه‌افول است.

اندیشکده چتم‌هاوس پیش‌بینی کرده است که «ممکن است مشارکت [در این انتخابات] به پایین‌ترین سطح خود پس از سال ۲۰۰۳ برسد.» این انتخابات، ششمین انتخابات پس از آن است که حمله به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۳، صدام حسین را سرنگون کرد.

این اندیشکده می‌افزاید: «عراقی‌ها به شکلی فزاینده انتخابات را نه راهی برای اثرگذاری بر سیاست‌گذاری‌ها، بلکه اقدامی نمایشی می‌بینند که اثر اندکی بر حکمرانی دارد.» بیش از ۲۱ میلیون رأی‌دهنده واجد شرایط شرکت در انتخابات هستند تا ۳۲۹ نماینده را انتخاب کنند.

این راه را برای انتصاب رئیس‌جمهوری جدید ایجاد می‌کند، سمتی که تا حد زیادی تشریفاتی است و نیز انتخاب نخست‌وزیری که پس از مذاکراتی طولانی برگزیده خواهد شد. در عراق، نقش نخست‌وزیر به شکل سنتی به شیعیان می‌رسد و ریاست‌جمهوری به کردها، درحالی‌که رئیس مجلس معمولاً سنی است.

ناظران همچنین از نفوذ ایالات متحده می‌گویند. ابراهیم الصمیدعی، مشاور سابق سودانی می‌گوید: «میلی واقعی در ایالات متحده هست که صحنه سیاست داخلی [عراق] را تغییر دهد» تا نفوذ ایران را کاهش دهد. واشنگتن عراقی‌هایی را متهم کرده که به دورزدن تحریم‌های آمریکا توسط تهران کمک می‌کنند و آن‌ها را تحریم کرده است. آمریکا همچنین با قراردادهایی در حوزه‌های نفت، فناوری و خدمات درمانی، حضور اقتصادی خود را تقویت کرده است.

تمر بدوی، تحلیلگر اندیشکده دفاعی بریتانیایی به نام «مؤسسه خدمات پادشاهی متحد»، به فرانس پرس می‌گوید: «صرف‌نظر از نتیجه انتخابات، واشنگتن انتظار دارد، نخست‌وزیر بعدی، گام‌هایی ملموس بردارد که نفوذ ایران را محدود کند. ایالات متحده نمی‌خواهد شاهد این باشد... که گروه‌های هم‌راستا با ایران، استقلال عملیاتی خود را حفظ کنند.

این را هم نمی‌خواهد ببیند که ایران از عراق به عنوان کانالی برای فروش دوباره فرآورده‌های نفتی یا حصول دسترسی به ارزهای احتیاطی استفاده کند.» به‌علاوه، واشنگتن همچنان حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نیرو را در عراق نگه داشته است، در کنار ۹۰۰ نفر دیگر در سوریه. این نیروها، به عنوان بخشی از ائتلاف بین‌المللی علیه داعش حضور دارند.

مارک سوایا، نماینده ویژه تازه ایالات متحده در عراق، بر اهمیت «عراقی کاملاً مستقل» تأکید دارد، عراقی «آزاد از دخالت‌های مغرضانه خارجی، از جمله از سمت ایران و نیابتی‌هایش.» او ماه گذشته در شبکه اجتماعی ایکس [توئیتر سابق] نوشت: «هیچ جایی برای گروه‌های مسلحی که خارج از اختیارات دولت عمل می‌کنند، نیست.» 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید