گرسنگی و سکوت/ درباره شرایط امروز غزه و واکنش «کمپ صلح» در اسرائیل

تشدید حملات ارتش اسرائیل به نوارغزه و محاصرۀ غذایی این سرزمین، صدای آن دسته از نیروهای سیاسی را که به عنوان «کمپ صلح» در اسرائیل شهرت دارند، به شدت بلند کرده است.

یائیر گولان رهبر حزب دموکرات که از ادغام دو حزب چپگرای کارگر و مرتز پدید آمده است، کابینۀ بنیامین نتانیاهو را سرشار از افرادی کینه‌جو و بیگانه با هوش و اخلاق و ارزش‌های یهودیت دانسته و گفته است: «اسرائیل در مسیر یک دولت مطرود قرار گرفته است. یک دولت عاقل با غیرنظامیان نمی‌جنگد، شیرخواران را برای سرگرمی نمی‌کشد و اهدافی را برای اخراج ساکنان تعیین نمی‌کند.»

گولان خود سرلشکر بازنشستۀ ارتش اسرائیل است و به همین جهت، سخنان او با واکنش تندِ مقام‌های دولت نتانیاهو و عموم رهبران احزاب راست و میانه و مذهبی مواجه شده است. آنها همگی به طور یکصدا گولان را به «خدمت به کارزار تبلیغاتی حماس» متهم کرده و بعضاً خواستار حذف او از صحنۀ سیاست اسرائیل شده‌اند!

حزب کارگر اسرائیل که از ابتدای تأسیس «دولت عبری» تا سال 1977 میلادی حزب حاکم بر اسرائیل بود و سپس به یکی از دو حزب قدرتمند آن تبدیل شد، در دو دهۀ اخیر به کلی به حاشیه رفته است. این حزب که دیوید بن گوریون، لوی اشکول، گدامایر، اسحاق رابین، شیمون پرز و ایهود باراک از رهبران آن بوده‌اند، در سال‌های اخیر تا مرز عدم کسب حدنصاب لازم برای ورود به کنست (مجلس اسرائیل) تضعیف شده است.

حزب چپگرای مرتز هم که برجسته‌ترین و صریح‌اللهجه‌ترین نمایندۀ «کمپ صلح» در اسرائیل محسوب می‌شود، روزگاری بهتر از حزب کارگر پشت سر نگذاشته و به سختی توانسته است به حیات خود ادامه دهد.

به‌رغم روند رو به ضعف حزب کارگر و مرتز، صدای رهبران آن علیه سیاست‌های ائتلاف راست و راست افراطی حاکم بر اسرائیل بخصوص در مورد گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانۀ باختری هیچگاه خاموش نشده بود تا آنکه عملیات 7 اکتبر نیروهای حماس علیه اسرائیل اتفاق افتاد. این عملیات که دو کیبوتص بئری و کیسوفیم نیز از اهداف آن بود، به مثابه انفجار بمب در داخل کمپ صلح عمل کرد.

ساکنان کیبوتص‌ها یا مزارع اشتراکی پایگاه اصلی احزاب چپگرا به شمار می‌روند و حمله به آنها رهبران این گروه‌ها را عملاً فلج کرد. پس از یک دوره سردرگمی و نومیدی و سکوت، اینک صدای کمپ صلح علیه تهاجم بی‌رحمانه و محاصرۀ غذایی نوارغزه توسط دولت افراطی نتانیاهو بار دیگر بلند شده است. در حقیقت، شدت عمل و بی‌رحمی دولت نتانیاهو علیه ساکنان نوار غزه به نقطه‌ای رسیده است که «کمپ صلح» فضا را برای مخالفت صریح و شدید خود با سیاست نتانیاهو مناسب می‌بیند.

یائیر گولان اصولاً آدم صریحی است و از زمانی که رهبری حزب دموکرات را به عهده گرفته است، این حزب در نظرسنجی‌ها موقعیت بهتری پیدا کرده است. طبق آخرین نظرسنجی‌ها اگر انتخابات پارلمانی در شرایط کنونی در اسرائیل برگزار شود، حزب دموکرات به رهبری گولان 15 کرسی کنست را به دست می‌آورد. این نتیجه در مقایسه با وضعیت سال‌های اخیر، یک جهش قابل ملاحظه را برای حزب دموکرات نشان می‌دهد.

در حقیقت، شجاعت یائیر گولان در انتقاد بی‌پرده از سیاست دولت نتانیاهو در برابر فلسطینی‌ها، چهره‌هایی مثل اهود اولمرت را هم به موضع‌گیری صریح‌تر ترغیب کرده و بخصوص سبب دلگرمی آن دسته از دولت‌های اروپایی شده است که دیگر سکوت و بی‌تفاوتی در برابر محاصرۀ غذایی و گرسنگی دادن مردم نوارغزه را امکان‌پذیر نمی‌بینند. اولمرت عملکرد دولت نتانیاهو در نوارغزه را به «ارتکاب جنایت جنگی» بسیار نزدیک دانسته و کشتن «هزاران فلسطینی بی‌گناه را امری شنیع» توصیف کرده است.

همزمان کشورهای اروپایی در کنار بریتانیا تهدید به بازنگری در روابط تجاری و اقتصادی خود با اسرائیل کرده‌اند و خواستار پایان دادن به جنگ غزه و رفع کامل محاصرۀ غذایی این منطقه شده‌اند.

در واقع این تصور که دولت نتانیاهو به گروگان دو حزب فوق افراطی اقتدار یهود و صهیونیسم مذهبی در آمده است و نه به قصد نجات جان اسیران اسرائیلی بلکه به انگیزۀ بقای خود، آتش جنگ را در نوارغزه تیزتر می‌کند، در بین جامعۀ اسرائیل روز به روز قوی‌تر می‌شود. طبق نظرسنجی‌ها اکثریت جامعۀ اسرائیلی خواستار پایان جنگ به قصد آزادی گروگان‌ها هستند و انگیزۀ نتانیاهو را از تشدید جنگ بقای سیاسی خودش می‌دانند.

عموم احزاب راست و میانه‌ای که علیه سخنان یائیر گولان به تندی موضع گرفته‌اند نیز همین داوری را دربارۀ دولت نتانیاهو دارند. آنها گرچه به حمایت از ارتش اسرائیل برخاسته‌اند اما همزمان دولت نتانیاهو را فاقد یک استراتژی سیاسی روشن در برابر نوارغزه می‌دانند و سیاست او را به اهداف  اغراض شخصی نسبت می‌دهند.

در این میان، دولت دونالد ترامپ نیز که زمانی دست دولت نتانیاهو را برای هرنوع حمله به نوارغزه باز گذاشته بود، از موضع گذشتۀ خود مقداری فاصله گرفته است. ترامپ با تشدید منازعه در نوارغزه و همینطور گرسنگی دادن به مردم آن مخالفت کرده و درگیر مذاکرات محرمانه‌ای است که راه ارسال کمک‌های انسانی به نوارغزه را بگشاید. ظاهراً تحت فشار دولت آمریکا، نتانیاهو اجازۀ ارسال مقداری غذا به نوارغزه را صادر کرده است اما به گفتۀ ناظران سازمان ملل، این مقدار بسیار ناکافی و تقریباً هیچ است و هزاران کودک در معرض مرگ قرارگرفته‌اند.

با وجود دو حزب فوق افراطی در کابینۀ نتانیاهو، میدان مانور او برای هر نوع عقب‌نشینی از سیاست گرسنگی دادن مردم نوارغزه و پایان دادن به جنگ بسیار محدود است. از طرفی سکوت داخلی و جهانی در برابر تداوم فاجعۀ فزاینده در نوارغزه هم دیگر امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل به نظر می‌رسد نتانیاهو دیگر توان ادامۀ وضع موجود را نداشته باشد بخصوص آنکه دو حزب مذهبی شاس و یهودیت توراتی متحده نیز او را تحت فشار شدید گذاشته‌اند که یا طرح معافیت طلاب علوم دینی را به تصویب مجلس برساند و یا آنها از دولت کناره‌گیری خواهند کرد.

با این وضع ظاهراً ماه‌های آخر عمر دولت نتانیاهو به شماره افتاده است و او مجبور است به زودی پارلمان را منحل و تاریخی برای برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کند. با تشکیل یک دولت جدید در اسرائیل ممکن است یک افق سیاسی برای پایان جنگ در نوارغزه پدیدار شود، هرچند که با توجه به گرایش بی‌سابقۀ افکار عمومی اسرائیل به راستگرایی، دولت جانشین هم بسیاری از سیاست‌های دولت نتانیاهو را ادامه خواهد داد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید