موسیقی برای کودکان استثنایی/درباره کتابی ضروری در آموزش امروز موسیقی

موسیقی یکی از رایج‌ترین اقدامات درمانی برای کودکان استثنایی است و از موسیقی‌درمانی برای درمان اختلالات جسمی و روانی کودکان استثنایی کمک گرفته می‌شود؛ چراکه تاثیرات مثبتی در ثبات عاطفی، سازگاری اجتماعی، افزایش تمرکز و تقویت رفتار و حرکات این کودکان دارد. حوزه‌ی آموزش موسیقی به کودکان استثنایی در طول چند دهه‌ی اخیر تغییرات زیادی را به خود دیده است.

همگام با این تغییرات، وظایف مدرسان موسیقی و افرادی که در حوزه درمانگری موسیقی فعالیت دارند هم تغییرات فراوانی کرده است.  کتاب «موسیقی برای کودکان استثنایی» نوشته مری اس آدامِک (استاد بالینی موسیقی درمانی دانشگاه آیووا) و آلیس آن دارو (استاد موسیقی دانشگاه فلوریدا) که هر دو تجربیات فراوانی در امر آموزش موسیقی به افراد استثنایی و کم‌توان ذهنی و حرکتی دارد،  با ترجمه‌ی لیلا رسولی‌زاده  و سیدجواد موسوی‌شلمانی به بازار عرصه شده است. این کتاب به نقش آموزش موسیقی و موسیقی‌درمانی در زندگی دانش‌آموزان کم‌توان و خانوادهایشان می‌پردازد. 

نکته قابل تأمل در این کتاب آن است که بیان می‌شود در آمریکا پس از تصویب قانون آموزش برای همه کودکان معلول در سال 1975 عزمی جدی برای شکل‌دهی و اجرای برنامه‌ها و خدمات آموزشی مختص کودکان از نوزادی تا 21 سالگی شکل گرفت و بسیاری از دانش‌آموزان خدمات آموزشی موسیقی و موسیقی‌درمانی را در مدارس دریافت می‌کنند.

در آمریکا، موسیقی‌درمانی در بسیاری از مناطق آموزشی به‌عنوان خدمتی جامع به دانش‌آموزان در آموزش استثنایی ارائه می‌شود.  هرچند خدمات آموزشی مختص کودکان استثنایی در بسیاری از نقاط جهان فراگیر و رایج است اما در ایران جای خالی آموزش فراگیر موسیقی در مدارس احساس می‌شود. حضور موسیقی نه به‌عنوان یک هنر و شکل‌دهنده سلیقه و تفکر هنری، بلکه به‌عنوان یک ابزار استعدادیاب و درمانگر در مدارس کشور و عناوین درسی همه‌ی پایه‌ها، امری ضروری است. تجربه‌های موفق آموزش موسیقی در کشورهای مختلف این ضرورت اجتناب‌ناپذیر را نمایان‌تر می‌کند. در بحث شناسایی دانش‌آموزان استثنایی نیز باتوجه به تجربیات بیان‌شده در این کتاب، موسیقی نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند.

  در سال‌های اخیر مراکز توانبخشی و مراکز آموزش کودکان کم‌توان جسمی و حرکتی، نگاه صحیح به موسیقی داشته‌اند. اما به دلیل مدون نبودن آموزش موسیقی در این مراکز نگاه تجربی و شخصی مدرسان باعث پیشرفت‌هایی در این حوزه شده است. متخصصان موسیقی در مدارس باید هماهنگ با قوانین، اصطلاحات، رویکردهای آموزشی و فناوری‌های روز پیش بروند تا بتوانند نیازهای دانش‌آموزان کم‌توان را برآورده کنند.  کتاب «موسیقی برای کودکان استثنایی» در این راستا می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد که در آن به نقش فعلی آموزش موسیقی و موسیقی‌درمانی در زندگی دانش‌آموزان کم‌توان و خانواده‌هایشان پرداخته شده است. 

در بخش اول این کتاب، بنیان‌های آموزشی و حقوقی موسیقی در آموزش استثنایی، موضوعات و تغییر و تحولات اصلی در این حوزه، اصطلاحات مهم و مسائل مربوط به برنامه‌ی درسی مطرح شده‌اند. بخش دوم به معرفی مشخصه‌های دانش‌آموزان مبتلا به کم‌توانی‌های خاص و تأثیرات آموزشی این کم‌توانی‌ها، مناسب‌سازی‌های درخور، همچنین رویکردهای آموزش موسیقی و موسیقی‌درمانی مورد استفاده برای این دسته از دانش‌آموزان اختصاص دارد. بخش سوم کتاب هم به عضویت دانش‌آموزان کم‌توان در گروه موسیقی مبتدیان و مسائل مرتبط با خانواده‌ی این دانش‌آموزان می‌پردازد.

در این کتاب سعی شده به مسائلی همچون مشخصه‌ها و نیازهای کودکان کم‌توان، نقش مدرس موسیقی و موسیقی درمانگر در آموزش این کودکان، سنجش مهارت‌های کودکان کم‌توان، اهداف آموزش موسیقی برای این کودکان، چگونگی عضویت این کودکان در گروه‌های موسیقی، نقش آموزش موسیقی و موسیقی‌درمانی در بافت فرهنگی خانواده و... پاسخ جامع داده شود.  «موسیقی برای کودکان استثنایی» کتابی مناسب برای مطالعه‌ی تمام مدرسان موسیقی در مدارس، مدرسان موسیقی کودک، موسیقی درمانگران و به‌طورکلی افرادی است که با کودکان کم‌توان ذهنی و حرکتی و آموزش آن‌ها سروکار دارند. این کتاب در سه بخش و 13 فصل در حدود 400 صفحه، توسط نشر ماهور به بازار عرضه شده است.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید