ضرورت توافق بیشتر در برابر بیشتر با ایران/ترامپ در سفر به خاورمیانه به دنبال چیست؟
بهنظر میرسد ایران، مهمترین محور سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه باشد؛ کشوری که گفتوگوهای هستهای آن هماکنون در عمان جریان دارد و دولت ترامپ میان کاهش تنش دیپلماتیک و تدارک مقدمات جنگ دستوپنجه نرم میکند.

بهنظر میرسد ایران، مهمترین محور سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه باشد؛ کشوری که گفتوگوهای هستهای آن هماکنون در عمان جریان دارد و دولت ترامپ میان کاهش تنش دیپلماتیک و تدارک مقدمات جنگ دستوپنجه نرم میکند. سران کشورهای خلیجفارس که از پیروزی ترامپ استقبال کردند، اکنون متحیر و نگراناند؛ چراکه سیاستهای ترامپ تقریباً همانند سیاستهای بایدن بهنظر میرسد و در عمل، نسخهای خشنتر و غیرقابلپیشبینیتر از آن است.
ترامپ با دیدار همزمان از سه کشور (عربستان، قطر و امارات متحده عربی)، تلاش میکند اختلافات گذشته -مانند تحریم قطر در ۲۰۱۷ - را کنار بزند و یک جبهه متحد علیه ایران و برای احیای توافقهای ابراهیم شکل دهد. آمریکا همچنین، خواستار همکاری کشورهای حاشیه خلیجفارس در کاهش قیمت نفت است تا هم به نفع اقتصاد آمریکا عمل کرده باشد و هم قدرت چانهزنی ایران را تضعیف نماید؛ اما عربستان که برای بودجه خود به قیمت نفت بالاتر نیاز دارد، تمایلی به این امر نشان نمیدهد.
فقدان ثبات در تیم ترامپ - مانند برکناری مایک والتز درست پیش از سفر— موجب شده رهبران خلیجفارس نگران باشند که مبادا آمریکا آنها را به پذیرش همکاری در جنگ علیه ایران یا حمایت از حملات اسرائیل مجبور کند. برخلاف اسرائیل که خواهان حمله نظامی به ایران است، کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال سازماندهی یک «جبهه ضدجنگ» هستند و مایلند از درگیری بیشتر پرهیز کنند؛ چرخش آرام ریاض به سمت نزدیکی دیپلماتیک با تهران شاهدی بر این موضوع است.
ترامپ باید بهجای استفاده از زور یا تکرار برجام، پیشنهاد «بیشتر در برابر بیشتر» ارائه کند: لغو تحریمهای بیشتر در قبال محدودیتهای سنگینتر بر برنامه هستهای ایران و کنترل نیابتیهای منطقهای آن. از سوی دیگر، شکلگیری چارچوبی ضرورت دارد که بر پایهی مشروعیت، شراکت و مصالحه - و نه زور و معامله - قرار گیرد؛ و این سفر نقطه شروع برای چنین چارچوبی است.
ترامپ بار دیگر بین دیپلماسی و جنگ در تعلیق است اما اگر بخواهد به «سیاست اول آمریکا» وفادار بماند، باید نشان دهد که حتی متحدانش نیز میتوانند روی ثبات و پیشبینیپذیری واشنگتن حساب کنند؛ نه هراس از تصمیمات لحظهای یک رئیسجمهور که آنهم تنها با یک توافق هستهای گسترده با ایران ممکن خواهد بود.