شنبه تعطیل به شرط تایید

تعطیلی شنبه‌ها با مخالفت‌های بسیاری روبه‌رو بود که استدلال آن آنطور که بهروزی‌فر، عضو کمیسیون اجتماعی اعلام کرد بیشتر بر پایه دینی و مخالفت با تعطیلی یهودیان بود.

مخالفت‌های دینی با تعطیلی شنبه‌ها با واکنش‌هایی به‌ویژه در حوزه اقتصادی روبه‌رو شد؛ تا جایی که رئیس اتاق ایران مجبور شد در نامه‌های جداگانه‌ای به دفتر مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهوری و رئیس مجلس، برنامه‌ریزی و همراهی برای مطابق‌سازی تعطیلات آخر هفته با تعطیلات جهانی را خواستار شود.

این لایحه توانست از جمع ۲۱۵ نماینده حاضر در جلسه علنی مجلس، ۱۳۶ رأی موافق، ۶۶ رأی مخالف، ۳ رأی ممتنع را کسب کند تا شنبه هم به تعطیلی‌های هفته اضافه شود.

البته در تبصره ۳ تعطیلی شنبه، نمایندگان مصوب کردند؛ «تمامی دستگاه‌های اجرایی اعم از ستادی و استانی به استثنای واحدهای نظامی، انتظامی و امنیتی و بخش عملیاتی واحدهای خدمت‌رسانی از قبیل بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی درمانی، مراکز بهزیستی، بانک‎ها و اماکن ورزشی موظفند ساعات کار خود را در پنج روز هفته از روز یکشنبه تا پنجشنبه تنظیم نمایند.

فهرست کامل بخش عملیاتی واحدهای خدمات‌رسانی موضوع این تبصره ظرف مدت سه ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون توسط سازمان اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.»

یهود از ادیان الهی است

درحالی‌که اکثر کشورهای اسلامی تعطیلات خود را با جهان هماهنگ کرده‌اند تا از نظر اقتصادی و مراودات بین‌المللی با مشکل روبه‌رو نشوند، برخی از نمایندگان مانند محمدتقی نقدعلی، معتقدند که تعطیلی روز شنبه پیام خوبی به جهان اسلام نیست.

مخالفان این لایحه دلیل مخالفت خود را بر پایه مبحث تاریخی یهودیان عنوان کردند. در ابتدا نمایندگان مجلس بر آن شدند که روزهای تعطیل در استان‌ها در اختیار استانداری‌ها باشد اما این روش آشفتگی را در کشور تشدید می‌کرد.

به همین دلیل کمیسیون اجتماعی مجلس تصمیم گرفت که توپ را به زمین دولت بیاندازد تا به گفته خلیل بهروزی‌فر، عضو این کمیسیون از فشار بر مجلس کاسته شود: «مقرر شد که تعیین روز تعطیلی به تشخیص دولت صورت گیرد و مجلس به آن رای دهد.»

اما هیچ‌یک از این راه‌ها مجلس را قانع نکرد و در نهایت برخی از نمایندگان دست به کار شدند تا کشور را از عقب‌ماندگی ۴ روزه اقتصادی و مراوده با دیگر کشورهای دنیا نجات دهند. آنها موضوع تعطیلی شنبه را از سوی آیات عظام پیگیری کردند.

آیت‌الله جوادی‌آملی، از مراجع تقلید قم

 درباره‌ی این موضوع استفتا داده است: «از آنجا که تعطیلی روز شنبه هماهنگ شدن با بازار و دادوستدهای اقتصادی جهانی و مؤثر در حل برخی از مشکلات اقتصادی و مهار تورم است و قصد تشبه به مخالفین نیست بلکه تعامل است، لذا تعطیلی روز شنبه، علاوه بر روز جمعه، مانعی ندارد.»

تعطیلی شنبه‌ها منع شرعی ندارد

محسن پیرهادی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس در این باره تاکید کرد: «به‌رغم مانور و اتهام‌تراشی برخی منتقدان و مخالفان، پس از بررسی‌های دقیقی که صورت گرفت، مشخص شد تعطیلی «جمعه و شنبه» منع شرعی و قانونی ندارد و تصمیمی حاکمیتی محسوب می‌شود که صرفاً نیاز به یک عزم و رویکرد اصلاح براساس منافع و مصالح کشور دارد.

برای روشن شدن صحت ادعای مخالفان طرح مذکور از دفاتر آیات عظام ناصرمکارم شیرازی و نوری‌همدانی به صورت شفاهی و تلفنی و از دفتر آیت‌الله علوی گرگانی به‌صورت کتبی در خصوص تشبه تعطیلی شنبه با یهودیت استفتا کردیم.»

او افزود: «فحوی مشترک پاسخ کتبی و شفاهی دفاتر این مراجع بزرگوار تقلید بر این نکات تاکید داشت که اصلاح روندها براساس سبب انتفاع جامعه اسلامی و مسلمان بلامانع است. در خصوص جابه‌جایی تعطیلات چون جزء مباحث حکومتی و حاکمیتی محسوب می‌شود، تشخیص حاکم شرع متبع است و تنها روز جمعه است که به دلیل سفارش بر برپایی نمازجمعه مقدس شمرده شده است.»

دفاتر سه مرجع بزرگوار تاکید داشتند: «صرف تعطیلی شنبه تشبه با یهودیت محسوب نمی‌شود.»

پیرهادی در ادامه تاکید کرد: «همچنین در استفتای شفاهی از دفتر مقام معظم رهبری و استفتای کتبی از دفتر حضرت امام(ره) نیز در پاسخ به این سوال حرمت و اشکالی برای تعطیلی شنبه نفرمودند. متاسفانه برخی صداها به غلط، صدای حاکمیت تلقی می‌شود، ایجاد دوقطبی اقتصاد و ایدئولوژی اگر خواست برخی مخالفان طرح هم نباشد، اما خروجی کلی موضع‌گیری آنهاست که نه‌تنها به مصلحت کشور نیست بلکه منجر به یأس اجتماعی از اصلاح رویکردها می‌شود.»

خودتحریمی با عدم تعطیلی شنبه

ولی اسماعیلی، رئیس عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در صحن علنی مجلس با تکرار صحبت‌های پیرهادی رو به شورای نگهبان، گفت: «سه مرجع تقلید و همچنین دفتر رهبر انقلاب با تعطیلی شنبه‌ها مشکلی نداشتند. این مسئله به معنای آن است که این مصوبه از نظر شرعی مشکلی ندارد. از این رو انتظار می‌رود که شورای نگهبان نسبت به این مصوبه نه از نظر قانونی و نه از نظر شرعی ایرادی وارد نکند. ما نباید دوقطبی اقتصاد و ایدئولوژیک را مطرح کنیم ضمن اینکه لازم است به این مهم توجه شود که با تعطیلی ۴ روز فقط با شرکای اصلی اعم از چین، عراق، ترکیه، امارات و هند ۸ میلیارد دلار خسارت به کشور وارد می‌شود که یک خودتحریمی و ظلم به معیشت مردم محسوب می‌شود؛ از سوی دیگر از سال ۲۰۰۸ اکثر کشورهای حوزه خلیج‌فارس تعطیلات خود را از پنج‌شنبه به شنبه تغییر دادند.»

استدلال مخالفان و موافقان تعطیلی شنبه

در جریان بررسی این لایحه در مجلس، مخالفان و موافقان استدلال‌های خود را بیان کردند.

 محمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو: «پیشنهاد دولت شنبه تا چهارشنبه بود، اما کمیسیون اجتماعی یکشنبه تا پنج‌شنبه را روز کاری مطرح کرده است که مطابق با توضیحات اتاق بازرگانی به این نتیجه رسیده است، ضمن اینکه در این کمیسیون نیز اختلاف‌نظر وجود داشته است. تعطیلی پنج‌شنبه با در نظر گرفتن مبانی فرهنگی، دینی، اجتماعی، سیاسی دارای اهمیت است ضمن اینکه در درازمدت در کشور نهادینه شده است. پیشنهاد تعطیلی روز شنبه براساس یک پروپاگاندای رسانه‌ای مطرح شده است.»

 علی‌اکبر علیزاده، نماینده دامغان: «این لایحه از سوی دولتی ارائه شده که به جای رفاه مردم به دنبال رفاه سرمایه‌داران است ضمن آنکه مافیای رسانه‌ای غرب‌زدگان و کلان سرمایه‌داران کشور یکپارچه شدند و به بهانه تأثیر تعطیلی پنج‌شنبه بر اقتصاد، پیشنهاد تعطیلی شنبه را مطرح کردند. جریان غربگرا در کشور تمام قدرت خود را برای تعطیلی شنبه به کار گرفته و ایدئولوژیک رفتار می‌کند. ضمن اینکه دفتر مراجع نیز خبر موافقت خود با تأیید تغییر روز تعطیل از پنج‌شنبه به شنبه را تکذیب کردند.»

 عباس گودرزی، نماینده بروجرد: «مرکز پژوهش‌های مجلس نظرسنجی کرده و اکثر مردم موافق تعطیلی پنج‌شنبه هستند. چرا قصد دارید مناسک دینی، سبک زندگی و سنت‌های مردم ایران را زیر سوال ببرید. مگر عصر چاپار است که می‌گویید اقتصاد دچار مشکل می‌شود، اقتصاد ما، اقتصاد دیجیتال است. در کمیسیون اجتماعی شنبه تا چهارشنبه رأی آورد و من در تعجب هستم چگونه در طول مسیر این محتوا تغییر کرد و متأسفانه تحت فشارهای بیرونی این اتفاق افتاد. سال‌هاست پنج‌شنبه‌ها تهران تعطیل بوده، آیا به اقتصاد کشور اشکالی وارد شده است؟»

محمدرضا پورابراهیمی، نماینده کرمان و راور: «واقعیت میدانی نشان می‌دهد ما به دلیل تفاوت در تعطیلات، حوزه اقتصادی را با هزینه بالایی درگیر می‌کنیم ضمن اینکه تأثیر این موضوع بر اقتصاد کشور نیازمند کار کارشناسی است. در شرایط کنونی که کشور از سوی استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی مورد هجمه سنگین قرار گرفته است اگر این تصمیم به اقتدار نظام منتهی می‌شود حتماً مهم است و مسیر تأیید آن نیز طبق اصل 94 قانون اساسی مطابق با نظر شورای نگهبان خواهد بود.»

نظم‌دهی به مراودات مالی در عرصه بین‌المللی

البرز حسینی، نماینده خدابنده در مجلس درباره تعطیلی روزهای شنبه و کاهش ساعت کاری به هم‌میهن گفت: «به نظرم ایراد این است که در انتهای کار مجلس این لایحه مطرح شد و بهتر بود که مجلس دوازدهم با کار بیشتر آن را مصوب کند. با این وجود، کلیات این موضوع رای آورد. بخشی از کارشناسان صرفاً با نگاه مسائل اجتماعی با توجه به عرف کشور که معمولاً پنج‌شنبه‌ها بیشتر به مراسم‌های مذهبی مورد بررسی قرار دادند و اعلام کردند که بیم آن می‌رود که مسئله فرهنگی تحت‌الشعاع قرار گیرد. از سوی دیگر تجار و بازرگانان که مراودات اقتصادی با خارج از کشور دارند، اعلام ‌کردند: «در صورت تعطیلی پنج‌شنبه تقریباً 4 روز مراودات با جهان به مشکل برمی‌خورد که اثرات منفی در اقتصاد کشور دارد.» به نظرم برآیند کارشناسی بر این بود که شنبه تعطیل شود تا نظمی به حوزه مراودات با دیگر کشورها بدهد.»

او افزود: «ساعت اداری 4 ساعت تقلیل داده شد. من به این طرح رای مثبت دادم. چراکه باید به سمتی برویم که همراهی با نظم اقتصادی منطقه و جهان داشته باشیم.» حسینی با اشاره به اینکه در شورای نگهبان هم این لایحه چکش‌کاری خواهد شد، تاکید کرد: «به نظر من این لایحه باید با نگاه جامع مورد بررسی قرار گیرد. رای مجلس قاطع نبود و آرا نزدیک به هم بود. نگاه ما صرفاً تعطیلی یک روز نبود بلکه بهره‌وری ساختار اداری نیز مدنظر بود و در این راستا باید شاخص‌های دیگر هم مورد بررسی قرار گیرد.»

شنبه‌ها ربطی به اسرائیل ندارد

ذبیح‌اله اعظمی‌ساردویی، نماینده جیرفت و عنبرآباد نیز لایحه تعطیلی شنبه‌ها را بررسی کرده و به هم‌میهن گفت: «من رای موافق دادم چراکه تحصیلات خود را در اروپا گذرانده‌ام. پنج‌شنبه و جمعه ایران و شنبه و یکشنبه بروکسل تعطیل بود. عملاً 4 روز ما مراوده مالی با ایران نداشتیم. حتی 4 روز دسترسی به کنسولگری و سفارت ایران در بلژیک نداشتیم.»

او افزود: «کشورهای مسلمان دیگر مانند پاکستان، ترکیه و... این مشکل را حل کردند و پنج‌شنبه و جمعه روز کاری است اما ظهر روز جمعه ساعتی برای نمازجمعه در نظر می‌گیرند. ما هم می‌توانیم از این روش استفاده کنیم.»

اعظمی ساردویی با اشاره به اینکه برخی معتقدند که شنبه تعطیلات یهودی‌هاست و نباید در ایران تعطیل باشد، تاکید کرد: «بالاخره یهودیت هم دین اهل کتاب است. بنابراین نباید سخت بگیریم و آن را به رژیم جعلی اسرائیل ربط دهیم. تعطیلی شنبه‌ها اصلاً ربطی به این رژیم ندارد و یهودیان اهل کتاب و پیرو حضرت موسی هستند. اگر با دید روشنفکرانه به این موضوع نگاه کنیم این موضوع قابل حل است. این تصمیم مجلس خوب و کارشناسی بود. به اعتقاد من باید تصمیماتی اتخاذ شود تا این 4 روز به 2 روز تعطیلی کاهش پیدا کند.»