اندیشکده‌ها
جهان به کدام سو می‌رود؟
جهان به کدام سو می‌رود؟
اندیشکده ژئوپلیتیکال فیوچرز نوشت، جهان همواره در حال تغییر بوده، اما برخی تغییرات مهم‌تر از دیگر سایر موارد هستند. حمله روسیه به اوکراین احتمالا به‌عنوان آغاز یک دوره جدید در ژئواکونومیک شناخته می‌شود. در پاسخ به این تهاجم، غربی‌ها تحریم‌هایی را علیه روسیه اِعمال و جنگ اقتصادی‌ای را که روسیه با بستن بنادر اوکراین آغاز کرده بود، تشدید کردند. مسکو در واکنش، صادرات گاز طبیعی را به اروپا به‌شدت کاهش داد و این موضوع، یک بحران انرژی آغاز کرد. تصور اینکه این مسیر به وضعیت پیشین خود بازگردد، دشوار است. اما روندهایی هستند که می‌توان با آنها یک دهه آینده را توصیف کرد.
همسویی مجدد جهانی- جنگ در اوکراین و پیامدهای اقتصادی آن، کشورهای درحال‌توسعه را بیش‌ازپیش تحت فشار قرار داده است. در سال 2022، اکثر این کشورها بین غرب و روسیه، انتخاب نکردند، به این امید که راه‌حلی برای کاهش درد اقتصادی‌شان بیابند. نمونه بارز آن مجارستان است که مانند بسیاری از این کشورها برای حفظ اقتصاد خود، به انرژی روسیه و دیگر کالاهای آن کشور وابسته است، بنابراین در مورد قطع روابط با مسکو محتاط است. برای اروپا، درگیری بین روسیه و غرب، اعتماد عمومی و شرکت‌ها را در مورد آینده نزدیک، متزلزل کرده و تجارت با نهادهای روسی را تقریبا غیرممکن کرده است.
به همان اندازه که تحولات در اروپا مهم است، چین و ثبات داخلی آن هم می‌تواند چالش اقتصادی مهم‌تری در سال 2023 باشد. دولت چین با اعتراضات فزاینده در اواخر سال، سیاست کووید صفر خود را بدون داشتن برنامه جایگزین، کنار گذاشت. مشخص نیست آیا این موضوع برای شی جین‌پینگ، رهبر چین دردسرساز خواهد شد یا نه. همزمان، ایالات‌متحده آمریکا در حال تشدید جنگ تجاری خود با چین است.
پکن اخیرا اقداماتی برای حل بحران نقدینگی خود در بخش املاک انجام داده است، اما برای موثر بودن این اقدامات به ثبات سیاسی نیاز دارد. این خبر خوبی برای اقتصاد جهانی نیست. به‌همان اندازه که غرب مایل است در برابر رویدادهای چین از خود محافظت کند، اروپا و آمریکا به تولید نهاده‌های مهم چین وابسته هستند.
رکود تورمی و تورم سبز- علاوه بر رکود اقتصادی جهانی، برای اولین‌بار از دهه1970، جهان با تورم بالا مواجه شده است. محرک‌های این دوره تورم شامل سیاست‌های پولی و مالی، مدت زیادی است که ادامه داشته؛ مثل تغییر ساختار تجارت جهانی ناشی از همه‌گیری کرونا و افزایش شدید قیمت انرژی، فلزات صنعتی، کودها و مواد غذایی که ناشی از نتیجه تهاجم روسیه به اوکراین بوده است.
تا جایی که بحران انرژی باعث تورم بالا می‌شود، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند فشار تورمی را کاهش دهد. با این حال، توسعه ظرفیت‌های تجدیدپذیر به زمان نیاز دارد و در این بین، سرمایه‌گذاری کمتری در ظرفیت سوخت‌های فسیلی وجود دارد.
علاوه بر این، انتقال سبز مستلزم توسعه زنجیره‌های تامین جدید است و به‌طور کلی هزینه انرژی را افزایش می‌دهد و تورمی را ایجاد می‌کند که «تورم سبز» نامیده می‌شود. این اتفاق همزمان است با پیر شدن سریع جمعیت؛ نه‌تنها در کشورهای توسعه‌یافته بلکه در چین و برخی دیگر از اقتصادهای نوظهور. جوانان بیشتر به تولید تمایل دارند اما افراد مسن، پس‌انداز خود را خرج می‌کنند و خدمات بیشتری نسبت به جوانان مصرف می‌کنند. به دلیل عدم اطمینان بازار به‌خاطر شرایط ناشی از همه‌گیری و جنگ در اوکراین، جوانان کمتر تمایل به تولید و سرمایه‌گذاری دارند و این، به یک رکود اقتصادی عمومی تبدیل می‌شود. بنابراین همانطور که اقتصاد جهانی تا سال 2023 به خردشدن ادامه خواهد داد، تورم نیز ادامه خواهد داشت.
آینده فناوری- جنگ در اوکراین باعث ایجاد اختلال در صنعت فناوری هم شده است. درحالی‌که بیشتر بخش‌ها تحت‌تاثیر کاهش سرمایه‌گذاری و وضعیت چالش‌برانگیز امور قرار گرفته‌اند، به‌نظر می‌رسد بخش فناوری بیشترین ضربه را خورده است. به‌عنوان مثال، توئیتر نیروی کار خود را 50درصد کاهش داده و شرکت متا، یعنی شرکت مادر فیسبوک، 11هزار نیرو، یعنی حدود 13درصد از کارمندان خود را تعدیل کرده است.
در همین حال، اف‌تی‌ایکس، دومین صرافی بزرگ ارزهای دیجیتال در جهان- که اخیرا 32میلیارد دلار ارزش دارد- ورشکست شده است. پیامد کامل فروپاشی آن هنوز نامشخص است، اما سایر شرکت‌های ارز دیجیتال، همین حالا هم تاثیرات آن را احساس کرده‌اند. روزهای اوایل دهه 2000 که بازارهای جهانی نسبتا باثبات بودند و زنجیره‌های تامین با نیروی کار ارزان، زنجیره‌های قابل‌اعتمادی بودند، گذشته است.
