از کلیسای گوتیک تا مسجد جامع؛ سیر تحول بنای سلیمیه در نیکوزیا+ عکس

به گزارش هم میهن آنلاین و به نقل از خبر آنلاین، بنا بر روایت ایکنا، رنگ‌های جدید و همچنین تصمیم به باقی گذاشتن چند نقاشی دیواری قرون وسطایی که صحنه‌های مسیحی را به تصویر می‌کشند در کنار خوشنویسی عربی بر روی دیوارها به آن حسی خاص بخشیده است.

این مسجد با دارا بودن شواهدی از قرون متعدد که در سراسر بنا به وضوح دیده می‌شوند، داستانی از تاریخ چند صد ساله خود و همچنین تاریخ قبرس را روایت می‌کند.

بنای مسجد سلیمیه که از نظر تاریخی با نام‌های کلیسای جامع سنت سوفیا یا مسجد ایاصوفیه شناخته می‌شود، یک کلیسای جامع مسیحی بوده است که به مسجد تبدیل شده و در نیکوزیای شمالی واقع شده است. این مسجد از نظر تاریخی مسجد اصلی جزیره قبرس بوده است. مسجد سلیمیه در محل بزرگترین و قدیمی‌ترین کلیسای گوتیک باقی‌مانده در قبرس ساخته شده که احتمالاً خود آن هم در محل یک کلیسای بیزانسی قدیمی‌تر ساخته شده است.

در مجموع، این مسجد ظرفیت ۲۵۰۰ نمازگزار را دارد و ۱۷۵۰ متر مربع فضای عبادت در اختیار دارد. این بزرگترین بنای تاریخی باقی مانده در نیکوزیا است و به گفته برخی منابع، بزرگترین کلیسایی است که در هزاره بین ظهور اسلام و اواخر دوره عثمانی در مدیترانه شرقی ساخته شده است. این کلیسا محل تاجگذاری پادشاهان قبرس بوده است.

این بنا که در سال ۱۳۲۶، یعنی بیش از یک قرن پس از اولین کلنگ‌زنی افتتاح شد، در زلزله ۱۴۹۱ میلادی قبرس آسیب شدیدی دید، اما در سال‌های بعد تا حد زیادی مرمت شد و هنگامی که ونیزی‌ها دیوارهای شهر را در قرن شانزدهم ساختند، در مرکز نیکوزیا قرار گرفت. این کلیسا هنگامی که نیکوزیا در سال ۱۵۷۰ توسط امپراتوری عثمانی تصرف شد، به مسجد تبدیل شد و در همان سال مناره‌هایی به آن اضافه شد و تا زمان افتتاح مسجد هالا سلطان در  سال ۲۰۱۸، بزرگترین مسجد قبرس به شمار می‌رفت.

در سال ۱۵۷۰، کلیسای جامع توسط سربازان عثمانی مورد حمله قرار گرفت. آنها درها را شکستند و اسقف را به همراه دیگران به قتل رساندند. سپس، آنها فضای داخلی مسجد را شستند تا برای اولین نماز جمعه آماده شود. این نماز جمعه با حضور فرمانده لالا مصطفی پاشا برگزار شد و کلیسای جامع رسماً به مسجد تبدیل شد. در همان سال، دو مناره و همچنین ویژگی‌های اسلامی مانند محراب و منبر به آن اضافه شد.

اولین امام جماعت مسجد، مرادزاده احمد افندی بود که اهل استان موریا در امپراتوری عثمانی بود. همه امامان جماعت سنت بالا رفتن از پله‌ها تا منبر قبل از خطبه‌های جمعه را حفظ کردند، در حالی که به شمشیری که در زمان فتح نیکوزیا استفاده شده بود تکیه می‌دادند.

این بنا پس از تبدیل آن به مسجد به مالکیت بنیاد سلطان سلیم درآمد که مسئول نگهداری آن بود. سایر خیرین بنیادی برای کمک به نگهداری آن تشکیل دادند. اوکچوزاده محمد پاشا، فرماندار قبرس در قرن شانزدهم، مغازه‌ای را برای تأمین درآمد بنیاد سلطان سلیم اهدا کرد. سایر کمک‌های مالی شامل املاک حومه شهر و چندین مغازه‌ بود. این بنیاد، متولیانی را برای مراقبت از وجوه استخدام کرد و در اواخر قرن شانزدهم، سالانه ۴۰۰۰۰ آقچه به مدینه منتقل می‌کرد. در دوران عثمانی، این مسجد بزرگترین مسجد در کل جزیره بود و هر هفته توسط فرماندار، مدیران و نخبگان عثمانی برای نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گرفت. در اواخر قرن هجدهم، هر جمعه دسته بزرگی متشکل از مقامات ارشد سوار بر اسب و به دنبال آنها مقامات پایین‌تر پیاده به مسجد می‌آمدند.

نماز جمعه همچنین تعداد زیادی از مسلمانان نیکوزیا و روستاهای اطراف را به خود جذب می‌کرد. به دلیل ازدحام جمعیت در مسجد، بازاری در کنار آن ایجاد شد و این منطقه به یک مرکز تجاری تبدیل شد. منطقه اطراف مسجد نیز به مرکز آموزش تبدیل شد و مدارسی مانند مدرسه بزرگ و مدرسه کوچک در نزدیکی آن ساخته شدند.

در سال ۱۸۷۴، به دنبال شایعاتی مبنی بر بازدید سلطان عبدالعزیز از نیکوزیا، دروازه جدیدی به نام «دروازه عزیزیه» در انتهای شرقی ساختمان ساخته شد.  تزئینات دروازه شامل کتیبه‌ای از خوشنویس سید احمد شکری افندی است. این کتیبه شامل ستایش سلطان است و اشاره می‌کند که دروازه به دستور عبدالعزیز توسط نظیف پاشا ساخته شده است. این دروازه توسط دو مجسمه مزین به تصویر درختان سرو احاطه شده است و بعداً به عنوان ورودی زنان مورد استفاده قرار گرفت.

در سال ۱۹۴۹، موذنان بالارفتن از مناره برای اقامه اذان را متوقف و به جای آن از بلندگو استفاده کردند. در ۱۳ آگوست ۱۹۵۴، مفتی قبرس رسماً نام مسجد را به افتخار سلطان سلیم دوم عثمانی که در زمان فتح قبرس رهبری امپراتوری را بر عهده داشت، به «مسجد سلیمیه» تغییر داد. مرمت مسجد سلیمیه شامل اقدامات هدفمند برای رفع نیازهای سازه‌ای با استفاده از مصالح مناسب و حفاظت با پیروی از اصول بین‌المللی مرمت بود.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید