پزشکیان در مسیر وعده ها؟ / ارزیابی فعالان سیاسی از موقعیت رئیس جمهور در شرایط جدید
تا اطلاع ثانوی رفع تحریم‌ها از طریق دیپلماسی باید راهبرد اصلی دولت و حاکمیت باشد. همچنین دولت شایسته است که حاکمیت را قانع کند که در این شرایط سختی که مردم در آن گرفتارند، دیگر مردم را اذیت نکنند
فرهاد فخرآبادی/ منصوره محمدی: روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ با توجه به خاطراتی که از حضور پیشین او در کاخ سفید همزمان با دوره دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی و زدن زیر میز مذاکرات برجام، از او به‌جای مانده است؛ از همان روز پس از انتخابات آمریکا و گمانهها بر پیروزی ترامپ در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران با نگرانی فراوان همراه است.
حالا که سه هفته از این حضور گذشته است؛ خط و نشان پشت خط و نشان و به نظر میرسد بخش قابل توجهی از جهان به هم ریخته تا هر کشوری بنا بر موضع و موقعیتش خود را از گزند این کشور و ماجراجوییهای رئیس‌جمهور آن برهاند. در کشور ما هم که این روی کار آمدن هم زمان با ماه‌های آغازین فعالیت دولت مسعود پزشکیان شد؛ رئیس‌جمهوری که در دوران تبلیغات انتخاباتی از جمله شعارهایش از میان بردن دیوارها و ارتباط با همه کشورهای جهان بوده است؛
در این بین آنها که به او در برابر رقیبانش اعتماد کردند و رای دادند؛ حداقل بر اساس آنچه در برخی تحلیلها منعکس شد، دلیل اصلی‌شان مقابله با روی کار آمدن جریانها و افرادی بود که به دنبال عدم تعامل با جهان به قیمت انزوای ایران بودند. حالا هم که طی این هفته یادداشت اجرایی از ترامپ در تهدید ایران در کنار بسیاری از نقاط دیگر جهان امضا شده است که کلیه محدودیتها را برای ایران مطرح می‌کند؛ مثلاً در بخشی از آن آمده است:«ایران نباید به سلاح هسته‌ای و موشک بالستیک قاره‌پیما دست یابد. شبکه تروریستی ایران باید خنثی شود.
باید با توسعه موشکی و همچنین سایر تسلیحات و توانمندی‌های نامتعارف و متعارف مقابله کرد. این یادداشت وزیر خزانه‌داری را نسبت به اعمال فشار اقتصادی حداکثری بر دولت ایران، شامل تحریم و اعمال مکانیسم‌های اجرایی علیه افرادی که ناقض تحریم‌های جاری هستند، موظف می‌کند. وزیر خزانه‌داری همچنین برای تمام بخش‌های تجاری مرتبط شامل کشتیرانی، بیمه و بندرگاهی توصیه‌نامه‌ای با مضمون خطرات نقض تحریم‌ها علیه ایران یا نیروهای نیابتی ایران صادر خواهد کرد. وزیر خارجه نیز معافیت‌های تحریمی موجود را اصلاح کرده یا باز می‌گرداند و به منظور پیاده‌سازی کارزاری برای به صفر رساندن صادرات نفتی ایران، با وزیر خزانه‌داری همکاری خواهد کرد و.... (البته موارد مدنظر در محدودسازی و تحریم ایران که منجر به فشار حداکثری در این نامه است؛ بیش از اینهاست و با توجه به انتشار متن و ترجمه آن، به بیش از این اشاره نمی‌کنیم.)» در پی این رخداد مسئولان کشور از رهبری تا رئیس‌جمهوری به این رویکرد ترامپ واکنش نشان دادند.
از سخنان رهبری برداشتها این بود که ایران در این شرایط مذاکره نمی‌کند و رئیس‌جمهوری و بسیاری از مسئولان دولتی و حتی برخی فعالان سیاسی هم (با تاکید بر اینکه این یادداشت رئیس‌جمهوری آمریکا نسبت به فرمان اجرایی رسمیت کمتری دارد)؛ همسو با رهبری بر این موضع تاکید داشتند و با آن همراهی کردند. در برابر آن با چنین کنش و واکنشهایی قیمت ارز و طلا و سکه و بسیاری از کالاها بالا رفت و به تبع آن وضعیت معیشت مردم در مضیقه بیشتر قرار گرفت. در ادامه این روند بحث‌ها بر سر اینکه اگر مذاکره نشود پزشکیان چگونه قرار است وعده‌ها را برآورده کند، به میان آمد.
موضوعی که این روزها با توجه به اینکه بحث رفع فیلترینگ همچنان به نتیجه مورد نظر نرسیده و موضوعی مثل قانون حجاب فقط به حالت تعلیق درآمده است و سایه ابلاغ آن همچنان باقی است؛ در محافل سیاسی و اجتماعی مطرح است. آن هم در شرایطی که ناترازی انرژی در کشور بیداد می‌کند و نارضایتی مردم از وضعیت، آن هم به قوت خود باقیست.
در چنین شرایطی با توجه به اینکه فرصت احیای برجام با سنگ‌اندازی داخلی و مشکلات خارجی از بین رفت و فشار ترامپ بر همه کشورها و بر ایران امکان مذاکره را در هاله ابهام فرو برده است؛ اینکه پزشکیان چگونه می‌خواهد ادامه دهد و چگونه پایگاه اجتماعی و حامیان خود را حفظ کند؛ از جمله موضوعاتی است که در این کوران ناامیدی و نارضایتی مردم قطعاً نیاز به برنامه‌ریزی و مساعی بیشتری دارد.
در راستای ترسیم تصویری از موقعیت دولت پزشکیان و آینده آن و طرح راهکاری برای عبور از این پیچ تند به سراغ حمیدرضا جلایی‌پور، فعال سیاسی و جامعه‌شناس، منصور حقیقت‌پور، مشاور علی لاریجانی، محمد عطریانفر، معاون سیاسی دبیرکل حزب کارگزاران، غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه رفته‌ایم و از آنها نظر خواسته‌ایم که در ادامه می‌آید.
با توجه به اتفاقاتی که در روزهای اخیر افتاده است (یادداشت ترامپ و واکنش مقامات کشورمان) وضعیت کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
حمیدرضا جلایی‌پور: وضعیت کشور خوب نیست. حرکت‌های مخالف توسعه در دو دهه گذشته ادامه داشته است. کاستی‌ها تجمیع شده است. حالا در چنین وضعیت سختی، ایران هم گرفتار تهدیدات دو فرد زورگو (نتانیاهو و ترامپ) شده است. ترامپ دارد ایران را تهدید می‌کند و می‌گوید یا تسلیم شوید یا نتانیاهوی جنایتکار مواضع ایران را بمباران می‌کند! به بیان دیگر مشکل ما قبلاً این بود که چگونه می‌توان دوباره کشور را در مسیر توسعه قرار داد؛ قولی که پزشکیان هم به مردم داده است. اما هم‌اکنون مسئله اضطراری این است که چگونه می‌توان عزتمندانه تهدیدات ترامپ را خنثی کرد؟
محمد عطریانفر: آنچه که در عرصه بین‌الملل و عرصه کشورها اتفاق می‌افتد، سطحی از گفتوگوها و نقد و نظرها، نوعی سیاست‌ورزی علنی است. اما واقعیت در کشور ما چیز دیگری است و فرایند سیاست‌های واقعی الزاماً از طریق بنگاه‌ها و تریبون‌های عمومی شنیده نمی‌شود. اگرچه باید این دو با هم همسویی داشته باشند، به این معنی که آنچه که تریبون‌های رسمی و سیاسی یک کشور به جامعه ارائه می‌دهند، نباید با سیاست‌های پنهان آن در تعارض باشد.
اما به‌طور کلی این الزاماً به این معنا نیست، هر آنچه که در ظاهر و از طریق بنگاه‌های خبرپراکنی و رسمی شنیده می‌شود، معادل با آنچه در پشت پرده و لایه‌های پنهان سیاست در جریان است یکسان باشد. از همین روی فکر می‌کنم جامعه و افکار عمومی ما نباید توقع داشته باشد آنچه که از تریبون‌های رسمی شنیده می‌شود، مطابق با آن چیزی باشد که کارگزاران سیاست خارجی در لایه‌های پنهان روابط بین‌الملل تدوین می‌کنند.
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی: من فارغ از همه این موضع‌گیری‌های سیاسی، به شدت موافق مذاکره و عدم وقوع جنگ هستم اما تصدیق کنیم که رفتار ترامپ، غیرحرفه‌ای، زشت و بداخلاقی بود. اینکه شما بیایید اول شدیدترین تحریم‌ها را یادداشت کنید و بعد بگویید بیایید مذاکره کنیم، اقدام زشتی بود و بر همین اساس من فکر می‌کنم هم موضع‌گیری رهبری و هم موضع‌گیری آقای پزشکیان درست بود. همینطور که فکر می‌کردند روسیه می‌تواند سه‌روزه اوکراین را بگیرد و بعد دیدند طبل توخالی است، آمریکا هم همین خواهد بود.
من نمی‌گویم آمریکا طبل توخالی است ولی ایران هم دستش خالی نیست اما از آن طرف قصه هم عده‌ای هستند که ایجاد تفرقه و نفاق می‌کنند. خیلی زشت است یک نماینده مجلس که باید طرفدار آزادی بیان باشد، موافقین مذاکره را بی‌شرف بخواند. این نوع ادبیات چقدر می‌تواند اثرات زشتی داشته باشد و عامل همه اینها شورای نگهبان است که این آدم‌های بی‌ادب و گستاخ را تایید کرده است. من موافق مذاکره و رفع اختلافات با آمریکا و مخالف آمریکاستیزی افراطی هستم اما در این مقطع زمانی، کار ترامپ را زشت و غیرقابل پذیرش می‌دانم.
البته باید این نکته را مورد توجه قرار داد که ما فرصت‌های‌مان را از دست داده‌ایم، ما زمانِ بایدن و اوباما را از دست دادیم. قابل پیش‌بینی بود که ترامپ بیاید چه اتفاقی خواهد افتاد. فرصت‌سوزان، مملکت را در آن سه سال به این روز انداختند و الان همان جماعت طلبکار شده‌اند. من فکر می‌کنم این هیاهوی فرقه پایداری، نوعی رد گم کردن است. کار تمام شده بود اما آنها فرصت‌ها را یا عامدانه یا ندانسته سوزاندند. سه سال کشور را بر مبنای خلاف‌واقع گفتن اداره کردند آن را نهادینه کردند و آنقدر توهم بزرگی داشتند که هر عددی را برای خودشان می‌گفتند.
من معتقدم حتماً نفوذی در کار بوده است که کشور را به اینجا بکشانند. همه می‌دانند که عامل گرانی دلار، عدم مذاکره، عدم سازش با آمریکا و عدم پذیرش خفت و خواری است اما اینکه این گرانی دلار را به پای آقای پزشکیان بنویسند، اوج بداخلاقی، بی‌تقوایی و بی‌دینی است. آقای پزشکیان پشت رهبری ایستاد، در اطاعت از رهبری و با فرامین ایشان، تنها یک صدا از کشور خارج شد.
الان هم آقای پزشکیان در حال اداره کشور است. این افراطیون و تندروها به خدا عامل‌های موساد هستند، چرا می‌خواهیم منتظر باشیم تا 30سال بعد مشخص شود که اینها عوامل موساد بوده‌اند. دقت داشته باشید، نتانیاهو از تمام حرف‌هایی که این تندروها در داخل کشور می‌زنند، خوشش می‌آید. من 10 بار سوال کردم یک نفر به من توضیح دهد که چرا اینها حرف‌های نتانیاهو را تکرار می‌کنند و کاری را انجام می‌دهند که خواست نتانیاهو است.
این دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ما کجا هستند؟ به جای اینکه بیایند زندگی اصلاح‌طلب‌ها را شخم بزنند، یک مقدار به این تندروها دقت کنند که چرا اینها بلندگوی اسرائیل در ایران شده‌اند. نکته دیگری که باید بگویم این است که روسیه نباید دخالت کند، به روسیه اصلاً ربطی ندارد. بخش اعظم مشکلات کشور ما مربوط به همین روسیه است.
منصور حقیقت‌پور: اگر عزت و شرف کشورمان را بخواهیم قطعاً باید در برابر زورگویی‌های آقای ترامپ پایداری کنیم و بایستیم و اجازه ندهیم با یک ادبیات بد با مردم ایران صحبت کند. مردم ایران مردم بزرگی هستند، درحالی‌که تاریخ آمریکا 300 ساله است و ما بیش از سه هزار سال قدمت داریم. آمریکا باید در مقابل عظمت مردم ایران و عزتی که دارند، مؤدبانه صحبت کند.
به نظرم تا زمانی که آقای ترامپ بی‌ادبانه صحبت کند هیچگونه امکان گفت‌وگویی وجود ندارد. او باید از مردم ایران به‌خاطر خیانت‌ها و جنایت‌هایی که داشته معذرت‌خواهی کند و نه‌تنها این کار را نکرده که برای ما چارچوب تعیین می‌کند. او نه‌تنها برای ما که برای دیگر کشورها مثل مکزیک و کانادا و مردم غزه هم دارد تعیین‌تکلیف می‌کند. از کی تا حالا آقای ترامپ مالک مردم جهان شده‌اند؟ اینگونه راه گفتوگو وجود ندارد و بعد از معذرت‌خواهی باید بدون پیش‌شرط گفتوگو کند. تازه باید از او پرسید چه ضمانتی می‌دهد که اگر معامله‌ای شد، از تعهد خود فرار نکند؟
در چنین شرایطی، وضعیت دولت پزشکیان و مسیری که در پیش دارد چگونه خواهد بود؟
حمیدرضا جلایی‌پور: یکی از کارهای خوب دولت پزشکیان این بوده که اولاً در شرایط «شبه‌جنگی» کنونی و در ماه‌های اخیر به استقبال جنگ نرفته است. ثانیاً از مذاکره و دیپلماسی در شرایط برابر با آمریکا دفاع کرده است اما در لحظه کنونی ترامپ و اطرافیانش عملاً دنبال مذاکره نیستند و با زبان تهدید با ایران صحبت می‌کنند. حکومت ایران هم به درستی زیر بار زور نمی‌رود.
در چنین شرایطی عاملی که می‌تواند تهدیدات ترامپ را خنثی کند «همراهی بین حکومت و مردم» است؛ همان کاری که قبلاً مردم ایران در دوره اول ترامپ انجام دادند. در آن زمان هم مثل شرایط فعلی مردم از وضعیت معیشتی خود و از حکومت ناراضی بودند. اما وقتی ترامپِ نامتعادل، قاسم سلیمانی را ترور کرد و به شهادت رساند میلیون‌ها ایرانی در هنگام تشییع پیکر سلیمانی به خیابان‌های شهرهای ایران آمدند و جنایت ترامپ را محکوم کردند. به نظر من این وحدت مردم و حکومت در برابر تهدیدات ترامپ خنثی‌کننده توطئه مشترک نتانیاهو و ترامپ است.
محمد عطریانفر: آقای پزشکیان متکی بر حمایت‌های رهبری در حال مدیریت شرایط است و هرجا که احساس می‌کند نیازمند راهنمایی ایشان است، مسائل را به ایشان ارجاع می‌دهد و گفتوگو می‌کند. رهبری نیز در این مدت در آن حدی که مصلحت دانستند از آقای پزشکیان حمایت کردند. از این بابت من هیچ نگرانی‌ای نمی‌بینم برخلاف اینکه برخی می‌گویند ایشان به مرحله استعفا رسیده است و می‌خواهد کار را واگذار کند. البته بحران‌ها و مشکلات هم وجود دارد.
ما نباید فراموش کنیم؛ همانطور که رهبری بارها و بارها اشاره کردند، موضوع سیاست خارجی از شئون رهبری است و اگر تصور برخی این باشد که دولت در حوزه سیاست خارجی مستقل از نهادهای قدرت سیاسی و به‌ویژه در رأس آن رهبری می‌تواند کاری انجام دهد به‌هیچ‌عنوان این اتفاق نخواهد افتاد. به معنای دقیق‌تر کلمه، آنچه در عرصه سیاست بین‌الملل و مواضع ایران در رابطه با غرب و آمریکا و در حوزه‌های گوناگونی از جمله هسته‌ای و برجام و FATF و... مرتبط می‌شود، همه مطابق با نظر رهبری است و دولت نه این کار را می‌کند و نه می‌تواند گامی مخالف بردارد.
از این جهت دوگانه‌سازی‌هایی که برخی تصور می‌کنند یعنی دولت می‌تواند به‌رغم نظر رهبری کاری انجام دهد تصور غلطی است. البته این نیز نکته پنهانی نیست و آقای پزشکیان بارها به آن اشاره کرده و از همه مهمتر آقای پزشکیان هم گفتند که مسائل سیاست خارجی ایران بنابر نظر رهبری تدوین می‌شود و نهادهای دیپلماتیک ما عواملی هستند که تدابیر رهبری را در مقیاس جهانی دنبال و گفتوگو می‌کنند و گزارش‌ها را به اطلاع رهبری می‌رسانند. مشخصاً بازخوردهایی که به جامعه جهانی داده می‌شود نیز متناسب با اظهارنظری است که از سوی رهبری به آنها می‌شود.
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی: به هر حال الان در این نقطه هستیم و نیاز به وحدت، انسجام و آشتی ملی داریم. شرایط برای آقای پزشکیان بسیار سخت‌تر از قبل شده است. الان انتظاری که وجود دارد این است که همانطور که آقای پزشکیان پشت سر رهبری ماند، انسجام ملی برهم نخورد و آب به آسیاب دشمن ریخته نشد، رهبری هم از آقای پزشکیان حمایت کند. اصولگرایان واقعی و نه افراطیون، اصلاح‌طلبان و اعتدالیون همه از آقای پزشکیان حمایت کنند و اجازه ندهند کشور دچار چنددستگی شود. همه‌ی ما باید الان یکسان حرف بزنیم و فقط یک صدا از این کشور بیرون برود.
منصور حقیقت‌پور: ما نیازمند همبستگی بیشتر هستیم. از آقای رئیس‌جمهور تشکر می‌کنم چراکه همراه با مقام معظم رهبری یک ادبیات جدیدی را شروع کردند و امیدوارم مردم نیز تحمل کنند که صبر و ظفر هر دو دوستدار قدیم‌اند و بر اثر صبر نوبت ظفر آید.
به نظر شما اینگونه رخدادها و عواقب ناشی از آن چقدر در نوع رابطه دولت و ملت و تعامل آن اثر دارد؟ آیا اظهارنظرهای اخیر پزشکیان با وعده‌های انتخاباتی تعارض دارد؟
حمیدرضا جلایی‌پور: تعارض ندارد. علی‌الاصول ایرانی‌ها وقتی دشمن خارجی (مثل ترامپ و نتانیاهو) آنها را تهدید کند مردم حتی به‌رغم نارضایتی از حکومت در برابر دشمن، متحد می‌شوند و مثل گذشته سختی‌ها را تحمل می‌کنند. با این همه خوب هست که توجه کنیم جامعه ایران چندپارچه است. بخشی از جامعه نه‌فقط تهدید ترامپ-نتانیاهو را محکوم می‌کند بلکه حتی پا بدهد برای حفظ ایران ایثار هم می‌کند و از جان مایه می‌گذارد. بخشی از جامعه شرایط ایثارگری ندارد ولی به‌خاطر کشور مشکلات را تحمل می‌کند، بخش کمی هم از جامعه ممکن است سکوت کند اما به نظر من هیچ بخشی از جامعه با تهدیدات دشمن همراهی نمی‌کند.
ولی توجه کنیم چون در خارج از کشور سرنگونی‌طلبان مجهز به رسانه ماهواره‌ای هستند وقتی ترامپ ایران را تهدید می‌کند این سرنگونی‌طلبان با تهدیدکنندگان هم‌نوا می‌شوند و در فضای مجازی ستون پنجم دشمن می‌شوند و برای مدافعان ایران رجز می‌خوانند اما دولت پزشکیان در این شرایط چه می‌تواند بکند؟ گفتم از روز اول کار این دولت که وارث کاستی‌های بیست‌ساله بود، با شرایط شبه‌جنگی روبه‌رو شد و هنیه، رهبر حماس که میهمان ایران بود توسط اسرائیل در تهران ترور شد.
با این همه این دولت در زمینه گشایش اجتماعی و امور اداری گام‌هایی برداشت. اجازه نداد قانون تحمیل پوشش در سطح شهرها اعمال شود؛ بعضی شبکه‌های اجتماعی مثل واتس‌آپ رفع فیلتر شد؛ استادان و دانشجویان اخراجی به دانشگاه برگشتند؛ بعضی مدیران شایسته مثل وزیر بهداشت، کار، علوم و ارشاد به‌کار گرفته شدند؛ تخصص‌گرایی در آموزش پزشکی دوباره تقویت شد؛ فضای تولیدات فرهنگی کمی باز شد؛ ظاهراً اف‌ای‌تی‌اف مراحل نهایی تصویبش را طی می‌کند.
اما به‌رغم کارهای مثبت فوق باز گرانی‌های کالاهای روزمره سرسام‌آور است و نرخ ارز و طلا آسانسوری بالا می‌رود و مردم از آینده معیشتی خود بیشتر نگران و ناراضی هستند. با این همه پزشکیان باز صادقانه با مردم حرف می‌زند و می‌گوید با کمک مردم در برابر دشمن (نتانیاهو و ترامپ) زانو نمی‌زنیم و در عین حال به مردم می‌گوید وعده‌هایی که به شما دادم فراموش نمی‌کنم. به نظر من راست می‌گوید و فراموش نکرده است.
محمد عطریانفر: آقای پزشکیان درباره جزئیات در تبلیغات انتخاباتی صحبت خاصی نداشت. ایشان عموماً در سطح کلان صحبت می‌کرد. چه در برنامه‌های اقتصادی که گفت من برنامه اختصاصی ندارم و تابع برنامه هفتم توسعه هستم و در سیاست خارجی نیز اعلام کرد که مسائل استراتژیک را با تدابیر رهبری انجام می‌دهیم. در لایه‌های دوم و سوم تصمیم‌گیری نقش دولت و رئیس‌جمهور مهم است و دولت نیز در حد بضاعت خود و با وجود نهادهای امنیتی و نظارت‌های استصوابی و مسائلی از این دست کار می‌کند و از این جهت فکر نمی‌کنم برخلاف قول و قرارهای اولیه خود اظهارنظری کرده باشد.
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی: اگر عقلا و بزرگان ما وسط نیایند و دولت را تنها بگذارند و دولت هم یکطرفه بخواهد وفاق را اجرا کند، کار سخت خواهد بود. اگر همه با هم یکی شوند، دروغ‌پردازی و بزرگ‌نمایی نکنند، این شکاف می‌تواند در همین اندازه باقی بماند اما اگر هر کسی بخواهد از این کرسی، برای خودش لحاف بدوزد، با صراحت می‌گویم که تیشه به ریشه انقلاب می‌زند.
جای تأسف دارد که آقای قالیباف می‌آید و آقای پزشکیان را نصیحت می‌کند. آقای قالیباف! شما هیچ‌وقت در این مملکت رئیس‌جمهور نخواهی شد، فکر نظام و انقلاب باش. ولی خُب آن سمت هم باید از آقای اژه‌ای تشکر کرد که نشان داد انسان عاقلی است. الان یک گروهی از نادان‌های تندرو و پایداری می‌گویند بهترین فرصت است که دولت را بزنیم. اینها تیشه به ریشه نظام می‌زنند، شکست دولت چهاردهم، شکست انقلاب و نظام است. چرا نمی‌خواهند باور کنند که آقای پزشکیان آخرین فرصت نظام است. این نکته خیلی جالب است و باید به آن توجه کرد، در همین ماجرای گران شدن دلار، تیم سعید جلیلی و رسانه‌های آنها به جای اینکه انگشت اتهام را سمت صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها بگیرند، می‌گویند پزشکیان عامل این بدبختی‌هاست.
درباره حرف‌های آقای پزشکیان در 22بهمن و تفاوت‌هایی که می‌تواند با حرف‌های ایشان در انتخابات داشته باشد، باید شرایط کنونی را مدنظر قرار داد و اینکه در وضعیت فعلی، اقتضای زمان چه چیزی است. ما از رئیس‌جمهور انتظار نداریم که همیشه یک مدل حرف بزند و از روی حرفی که زده برنگردد. رئیس‌جمهور آدم عاقلی است، شرایط اقتضایی الان قابل پیش‌بینی بود و من فکر می‌کنم اگر آن آشتی و وحدت ملی به‌وجود بیاید و همه یکی شویم، آن وعده‌ها هم محقق خواهد شد. بزرگترین وعده آقای پزشکیان حفظ نظام و انقلاب است. ما باید به وفاق سال 57 برگردیم.
منصور حقیقت‌پور: آقای پزشکیان هم وعده انتخاباتی درستی داد و حرف درستی زد و هم حرف روزهای گذشته او درست بود. شرایط سیاسی در آن مقطع یک چیز بود و در حال حاضر جور دیگری است. ما براساس زمان و مکان حرف می‌زنیم و صحبت می‌کنیم و به اقتضاها رفتار می‌کنیم. ایشان گفته بود که ما گفتوگو می‌کنیم و الان هم نگفته گفتوگو نمی‌کنیم اما با زورگویی‌های طرف مقابل حاضر نیستیم بحث و صحبت کنیم. بعد هم درباره فشار اقتصادی باید گفت که بخش عمده آن داخل است. سیب‌زمینی چه ربطی به آقای ترامپ دارد؟ تولید برنج داخلی کشور ما چرا باید به مشکل بخورد و چه ربطی به ترامپ دارد؟ عده‌ای آدم زیاده‌خواه هستند که دولت با اینها باید برخورد کند.
با توجه به چنین وقایعی دولت چه راهی برای کاهش عوارض آن و حفظ حامیان و پایگاه اجتماعی خود دارد؟
حمیدرضا جلایی‌پور: مهمترین کار دولت در همکاری با حاکمیت این است که: اولاً ضمن مقاومت در برابر زورگویی نتانیاهو و ترامپ، شایسته است دولت و مردم حامی نیروهای مسلح کشور اعم از ارتش، سپاه و نیروی انتظامی باشند. ثانیاً یک لحظه دولت و حاکمیت از «دیپلماسی» غافل نشود. راه اصلی رفع تحریم‌ها و تهدیدها فقط دور زدن تحریم‌ها نیست بلکه «دیپلماسی» است. تا اطلاع ثانوی رفع تحریم‌ها از طریق دیپلماسی باید راهبرد اصلی دولت و حاکمیت باشد. ثالثاً دولت شایسته است که حاکمیت را قانع کند که در این شرایط سختی که مردم در آن گرفتارند، دیگر مردم را اذیت نکنند.
به این معنا که زودتر از تلگرام و اینستاگرام رفع فیلتر کنند، مردمان زیادی خصوصاً زنان از راه فروش تولیدات‌شان زندگی می‌کنند و به اینستاگرام وابسته‌اند؛ نیروهای اطلاعاتی این همه استعلام‌های مدیران جدید را معطل نکنند، به‌عنوان مثال 60 استاد یک دانشکده چهار ماه است ریاست دانشکده را انتخاب کردند اما هنوز حکم نزده‌اند؛ اف‌ای‌تی‌اف را زودتر تصویب کنند؛ جلوی صدا‌سیما را بگیرند که شکاف مردم و حکومت را افزایش ندهد، صداوسیما نباید تریبون حامی خالص‌گرایان و تخریب دولت باشد؛ صداوسیما نباید تریبون کسانی باشد که افکارشان در بیست سال گذشته یکی از عوامل بحران‌های کنونی کشور بوده است؛ یارانه‌های چهار دهک پایین جامعه در این شرایط سخت باید افزایش پیدا کند.
محمد عطریانفر: فقط آقای پزشکیان نبود که در برابر صحبت‌های ترامپ اظهارنظر کرد، بسیاری از نیروهای روشنفکر ما هم دغدغه داشتند و واکنش نشان دادند. اینها مواردی نیست که بخواهیم با جامعه و طبقه همراه ما اشتراک بگذاریم و اینها لایه‌های خود را دارد و کف گفت‌وگوهای این‌چنینی در سطح نخبگانی است. بعلاوه در سوال بالا نیز اشاره کردم که سیاست‌های اعلامی با سیاست‌های ابلاغی الزاماً یکسان نیستند.
کما اینکه همانطور که آقای ترامپ هم پیام‌های تند و خشن می‌دهد در لایه‌های سیاست گفتوگوها را دنبال می‌کند و علاقه‌مند به گفتوگو با ایران است. مشابه همین موضوع در امر سیاست ایران هم می‌تواند باشد و رئیس‌جمهور جواب قاطع بدهد و در لایه‌های دیگر گفتوگو را دنبال کند.
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی: از ابتدا استخوان‌بندی و ساختار این دولت ایراد داشته است. 70 درصد اعضای این دولت، افرادی هستند که به آقای پزشکیان رای نداده‌اند. بیش از 50درصد آنها هنوز گزارش‌های‌شان را به جلیلی یا قالیباف می‌دهند و به نوعی پزشکیان را قبول ندارند. البته حق هم دارند به جلیلی و قالیباف گزارش دهند، زیرا عامل انتصاب آنها در وزارت‌خانه جلیلی و قالیباف بودند. ساختار دولت الان ایراد دارد. پزشکیان دوست‌داران خودش را در کابینه نچیده است، آذری‌جهرمی الان کجاست؟ ما افرادی داشتیم که شب انتخابات بر علیه پزشکیان توئیت زدند و بعد از انتخابات وزیر دولت پزشکیان شدند. تعارف که نداریم، آقای پزشکیان یک جاهایی در انتخاب آدم‌ها اشتباه عمل کرد.
منصور حقیقت‌پور: دولت باید قاطع‌تر ورود کند و آنهایی که می‌خواهند شرایط مردم را سخت کنند، معیشت مردم را تنگ‌تر کنند و سفره مردم را کوچک‌تر کنند، جلوی آنها را بگیرد و برخورد قاطع کند. دولت باید در صحنه باشد و جلوی این کاستی‌ها را بگیرد.
