نماد تغییر نگاه فقیهان به زن
خانم گرجی در یکی از معدود مصاحبه‌ها فاش کرد در همان جلسۀ نخست، یکی از روحانیون گفته بود «نشستن در این مجلس با یک زن در کنار ۷۰ مرد معصیت دارد» و او هم بلافاصله واکنش نشان داده و گفته بود: «من که احساس گناه ندارم. شما اگر دارید بروید!»
دربارۀ خانم منیرۀ گرجی(با نام اصلی منیر علی) عضو مجلس بررسی نهایی یا خبرگان قانون اساسی در سال 1358 که پس از مدت‌ها حاشیه‌نشینی در 95 سالگی درگذشت، این وصف تکرار می‌شود که یگانه زنی بوده که به عضویت خبرگان درآمده است.
این گزاره به تعبیری درست و در عین حال نا‌دقیق است. درست است چون عنوان غیررسمی همین «خبرگان» بود -به جای «مؤسسان» - و دقیق نیست چون با خبرگانی که امروز می‌شناسیم متفاوت بود و در آن شرط اجتهاد مطرح نبود تا حضور یک زن شگفت‌آور باشد کما اینکه شماری از مشهورترین نمایندگان آن همچون بنی‌صدر، سحابی و مقدم‌مراغه‌ای که در خفا یا علن با اصل ولایت فقیه هم مخالفت ورزیدند مجتهد نبودند.
تازه سران حزب توده و مجاهدین خلق یا روشنفکر عرفی مشهوری چون علی‌اصغر حاج‌سید‌جوادی هم کاندیدا بودند و همه در تهران به فهرست «ائتلاف بزرگ» باختند که در واقع ائتلاف حزب جمهوری اسلامی و روحانیت مبارز و ملی‌مذهبی‌ها و مجاهدین انقلاب اسلامی بود در مقابل مجاهدین خلق و توده‌ای‌ها و سکولارها.
در فهرست ائتلاف بزرگ نیمی روحانی و نیمی غیرروحانی بودند و از 5 نفر غیرروحانی یکی زن و دیگری کارگر. بعد از طالقانی و منتظری و بهشتی و موسوی‌اردبیلی هم جایگاه پنجم را به محمد مفتح ندادند که رئیس شاخۀ روحانیت حزب بود و انفرادی کاندیدا شد و بازماند و برای پنجمین روحانی علی گلزاده‌غفوری را قرار دادند که با حزب فاصله داشت و به منتقدین نزدیک‌تر بود.
آن زن، منیرۀ گرجی بود و روحانیت و حزبی که هر پنج مؤسس آن روحانی و حلقۀ اصلی پیرامون رهبر انقلاب بودند بر فهرستی صحه گذاشتند که یک زن در میان 10 نامزد قرار داشت و اهمیت قضیه را هنگامی بیشتر درمی‌یابیم که بدانیم سیدحسن مدرس در مجالس بعد از مشروطه مخالف حق رأی زنان بود و روحانیون در سال‌های پیش از انقلاب به همین امر متهم می‌شدند و یک‌بار آیت‌الله خمینی هوش‌مندانه گفته بود: «مگر مردان ما در رأی دادن آزادی دارند که از حق رأی زنان سخن به میان می‌آید؟»
دکتر بهشتی از این حساسیت نیک، آگاه بود و به همین خاطر با این که پیشنهاد شد آن زن «زهرا رهنورد» باشد که فراتر از همسری میرحسین موسوی شهرت مستقلی هم داشت اما ترجیح دادند زنی با تحصیلات فقهی و حوزوی و سن بالاتر را در نظر بگیرند و این شرایط در خانم گرجی که آن زمان 50 ساله بود جمع بود خاصه این که به عنوان چهرۀ سیاسی شهرت نداشت.
خانم گرجی در سال‌های بعد در یکی از معدود مصاحبه‌ها فاش کرد در همان جلسۀ نخست، یکی از روحانیون گفته بود «نشستن در این مجلس با یک زن در کنار 70 مرد معصیت دارد» و او هم بلافاصله واکنش نشان داده و گفته بود: «من که احساس گناه ندارم. شما اگر دارید بروید!»
برای آن که فضای مجلس خبرگان قانون اساسی و نقش خانم گرجی را بهتر دریابیم یادآوری نطق پیش از دستور یکی از روحانیون موجه عضو خبرگان، در همین مجلس در جلسه شصت‌و‌سوم و در ساعت ۱۵: ۱۵ روز ۱۹ آبان ۱۳۵۸ خالی از لطف نیست که در ضرورت مرد بودن رئیس‌جمهوری گفت:
«...یکی از رفقا می‌گفت که همان‌طور که زن می‌تواند ولیّ صغیرش شود پس می‌تواند رئیس‌جمهور هم بشود. حالا این چه حسابی است چون می‌تواند بچه را باز بکند و پاکش بکند و از کثافت برکنارش بکند و پستان بگذارد در دهانش، پس می‌تواند رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر هم بشود؟... چطور شده آقای محترم از اولی که خشت دنیا را برپا گذاشتند این همه ساختمان و این همه قنات، این همه اختراع تمام‌شان به دست مرد بوده. ... کلنگ کدام‌یک از این قنات‌ها را یک زن زده؟ کدام‌یک از این ساختمان‌ها را زن درست کرده؟ حالا چطور شد که پشت میز‌نشینی را حق داشته باشد و کارهای سنگین را حق نداشته باشد؟ این یعنی چه؟ اگر می‌خواهند دوش‌به‌دوش مردان کار کنند بنّایی هم بکنند و همراه ما قنات هم درست بکنند. کار سنگین برای ما و پشت میز‌نشستن برای آنها؟ اصلاً حالا آمدید و یکی از این زن‌های شایسته و کامل را به مقام رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیری رساندید و منصوب کردید. یک روز صبح می‌رویم و می‌بینیم که نخست‌وزیری تعطیل است! چرا؟ برای اینکه دیشب خانم نخست‌وزیر زایمان کردند. اینها همه برای ما ننگ و عار است. یعنی چه؟ شما را به خدا این را جزو قانون نیاورید...»
البته آیت‌الله منتظری در مقام رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی واکنش نشان داد و گفت: «اگر زنان نبودند ما هم نبودیم» اما این اشارات نشان می‌دهد حضور خانم گرجی تا چه حد مانع غلبه تفکرات ضد زن شد تا جایی که برای ریاست‌جمهوری هم به جای «ذکور»، «رجال» را گذاشتند که درفارسی جنسیت زده نیست و قابل تفسیر است.
منیرۀ گرجی در 45 سالی که بعد از آن زیست وجه نمادین را پاس داشت و تنها در دو آیین نکوداشت او، یکی با حضور رئیس‌جمهور وقت - سیدمحمد خاتمی- و دیگری در دولت حسن روحانی به همت معاون امور زنان وقت رئیس‌جمهور برگزار شد شرکت کرد.
