نشان مهر و جایگاه رفیع منیر گرجی
از افتخارات دولت، اعطای «نشان مهر» در سال ۱۳۸۴ به پاس خدمات ارزشمندشان در زمینه مشارکت زنان در جامعه به ایشان است. این نشان، گواهی بر جایگاه رفیع ایشان در تاریخ معاصر ایران و نقش برجستهاش در پیشبرد حقوق زنان بود.
سرکار خانم منیر گرجی، بانوی فرهیخته، مفسر قرآن کریم، معلم اخلاق و نماینده زنان در مجلس خبرگان قانون اساسی، یکی از چهرههای برجسته و پیشگام در عرصه اجتماعی، فرهنگی و حقوقی ایران بودند. این بانوی گرانقدر که صدای زنان ایران در مجلس خبرگان قانون اساسی بودند، عمر پرثمر خود را وقف تربیت نسلهایی از زنان و دختران ایرانی کردند. ایشان با باور عمیق به نقش بیبدیل زنان در تعالی جامعه، ترویج مفاهیم اخلاقی و قرآنی را رسالت زندگی خود دانستند و آثاری ماندگار از خود به یادگار گذاشتند.
سرکار خانم گرجی با شناخت دقیق از جایگاه زنان در اسلام و تعهد به ارزشهای انسانی و اسلامی، میراثی گرانبها برای نسلهای آینده ایران به یادگار گذاشت و یکی از پیشگامان تبیین و تثبیت جایگاه زن در ساختار قانونی جمهوری اسلامی ایران بودند. یکی از مهمترین دستاوردهای ایشان در مجلس خبرگان قانون اساسی، نقشآفرینی در تدوین اصول 10، 20 و 21 قانون اساسی بود.
این اصول خانواده را بهعنوان واحد بنیادی جامعه اسلامی معرفی کرده و تأکید دارند که همه قوانین و مقررات و برنامهریزیهای مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد. همچنین دولت را موظف میکند که از کرامت و حقوق زنان پاسداری کرده، مشارکت فعال آنان را در تمامی عرصههای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فراهم سازد و امنیت، رفاه و ارتقای جایگاه آنان را تأمین کند.
در جریان مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی، خانم گرجی با بیانات ارزشمند خود به تأکید بر تساوی حقوق زنان و مردان در برابر قانون با رعایت موازین اسلامی پرداخت. او در یکی از سخنان تاریخی خود تصریح کرد: «بحث از حقوق زن نیست بحث از حقوق یک انسان است و حقوق انسانی زنان مطرح است ما نمیخواهیم زن و مرد را از هم جدا کنیم یک زن و یک مرد هر دو واحد انسانی هستند...»
و زمانی که درباره حضور زنان در عرصههای تصمیمگیری در مجلس خبرگان قانون اساسی صحبت میشود ایشان درباره ابعاد فراموششده نگاه اسلام به زن و ضرورت بازآرایی آن در دوره پس از انقلاب میگویند: «حقوق اینها سابقاً از بین رفته و این نهادهای انسانی قبلاً در وجود ما مرده است. باید اینها را از قوه به فعل درآوریم. درست نیست که دوباره به عقب برگردیم. هیچکدام از این اصلها و به خصوص این اصل مخالف اسلام نیست و در شأن زن هم نیست که بگوییم زنها این کارها را نمیتوانند انجام دهند.» این نگاه انسانمحور و عدالتمحور در تمامی تلاشهای او برای تأمین حقوق انسانی زنان منعکس بود.
ایشان در بررسی قوانین مرتبط با حقوق زنان در مجلس خبرگان، پیشنهاداتی کلیدی ارائه دادند که بسیاری از آنها با حمایت روبهرو شد و در متن نهایی قانون اساسی لحاظ شد. از جمله این پیشنهادات، تأکید بر حمایت از مادران شایسته در حضانت فرزندان و تأمین امنیت و رفاه اجتماعی برای زنان بیسرپرست بود. او بر این باور بود که قوانین اسلامی باید بهگونهای بازنگری و اصلاح شوند که تمامی حقوق زنان در جامعه تضمین شود.
خانم گرجی در سخنرانیهای خود بارها به نقش زنان در تاریخ اسلام اشاره میکرد و با ذکر مثالهایی از زنان بزرگ اسلام مانند حضرت خدیجه (س) و حضرت زینب (س)، نشان میداد که اسلام همواره به نقش زنان در اداره امور جامعه و تربیت نسلهای آینده توجه داشته است. او با استناد به آیات قرآنی و احادیث، از ضرورت احیای ارزشهای اسلامی در خصوص زنان سخن میگفت و تأکید داشت که زنان، در سایه عدالت اسلامی، میتوانند به جایگاه والایی دست یابند. این نگاه عمیق به عدالت و برابری، برآمده از درک ایشان از آموزههای قرآنی و فقه اسلامی بود.
در کنار فعالیتهای رسمی، سرکار خانم گرجی همواره یک معلم اخلاق برجسته بود. او با آموزش مفاهیم اخلاقی و قرآنی به نسلهای مختلف، تأثیری عمیق بر تربیت زنان و دختران جامعه گذاشت. نگاه او به زن، نگاهی توأم با احترام و توجه به کرامت انسانی بود. او اعتقاد داشت که زنان میتوانند در تمامی عرصههای اجتماعی، علمی و فرهنگی نقشآفرینی کنند و در عین حال ارزشها و کرامت انسانی خود را حفظ نمایند.
از افتخارات دولت، اعطای «نشان مهر» در سال ۱۳۸۴ به پاس خدمات ارزشمندشان در زمینه مشارکت زنان در جامعه به ایشان است. این نشان، گواهی بر جایگاه رفیع ایشان در تاریخ معاصر ایران و نقش برجستهاش در پیشبرد حقوق زنان بود. امروز که در مراسم تشییع ایشان که بنابر وصیت خودشان بهدور از هر گونه تشریفات و در نهایت سادگی برگزار شد حضور پیدا کردم، و سوره یاس را قرائت میکردم احساس میکردم که چقدر کلمه به کلمه این آیات در جانشان نشسته بود و در نگرش و رفتارشان تجلی پیدا کرده بود.
آری، بیشک او آمده بود تا قومى را که پدرانشان بیمداده نشده بودند و در غفلت مانده بودند، بیم دهند. نام و یاد سرکار خانم منیر گرجی، نهتنها در میان شاگردان و دوستداران ایشان، بلکه در تاریخ معاصر ایران بهعنوان یکی از زنان پیشگام در عرصههای اجتماعی، فرهنگی و قانونی باقی خواهد ماند. از خداوند متعال برای آن فقیده سعیده علو درجات و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل مسئلت داریم. روحش شاد و یادش جاودان باد.