فصلی نو در وفاق
چرا شعار وفاق با استقبال مواجه شد؟ و الزامات تحقق آن چیست؟ روشن است شعاری با استقبال مواجه میشود که نیاز مردم و جامعه را تامین کند.
در سرمای شدید زمستان تقاضا برای وسایل گرمایشی زیاد است و کسی یخ نمیخرد. پس اگر وفاق خریدار پیدا کرده، دو معنا دارد. اول اینکه، پیش از آن وفاق نبوده. دوم اینکه، مقدمه لازم برای هر راهحلی تحقق وفاق است. با این ملاحظه، باید گفت که یکی از حوزههایی که انشقاق جدی در آن رخ داده بود، هنر و ادبیات و موسیقی و سینما و اندیشه و پژوهش و کلاً حوزه فرهنگی بود.
سیاستهای دولت سیزدهم در حوزه فرهنگی بسیار ناامیدکننده و انشقاقی بود. برخورد آنها با مطبوعات، فیلم و کتاب بازتابدهنده این واقعیت تأسفبار است. به همین دلیل، یکی از اولین اولویتهای دولت آقای پزشکیان باید ترمیم این انشقاق میان سیاستهای رسمی با اهل هنر و فرهنگ و اندیشه باشد. با توجه به این رویکرد، معارفه آقای سیدعباس صالحی بهعنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ بهویژه که باید به سخنان امیدبخش ایشان در جلسه اخذ رأیاعتماد نیز توجه داشت. آقای صالحی شایستهترین فرد برای پیشبرد این سیاست است.
او تجربه خوبی از چهار سال وزارت خود در دوره آقای روحانی دارد و بر عکس سه سال گذشته هیچگاه اجازه نداد شکاف جدی میان حکومت با فعالان حوزه فرهنگوهنر و روزنامهنگاری شکل بگیرد. اهمیت حضور آقای صالحی در این است که به علل گوناگون علاقهای نداشت که وزیر شود.
عللی که چندان هم دور از فهم نبود؛ ولی در نهایت با دستور مستقیم مقامرهبری این مسئولیت را پذیرفتند و این حکایت از وجود ارادهای جدی برای حمایت از اجرای برنامههای فرهنگی صالحی میکند. متاسفانه، همه حوزههای فرهنگی در تصرف فرهنگ زیرزمینی و غیررسمی است؛ از تئاتر و هنرهای نمایشی گرفته تا سینما و کتاب و موسیقی و رسانه. علت اصلی نیز از یک سو، انسدادی بود که سیاستهای رسمی در این حوزه ایجاد کردند و از سوی دیگر، قطع ارتباط مؤثر با کارآفرینان و تولیدکنندگان و فعالان عرصه فرهنگ بود.
نگاه محدودکننده رسمی به فرهنگ و رسانه نگاه واپسگرایی بود که هیچ تناسبی با واقعیتهای روز نداشت. ممیزی کتاب بسیار شدید بود و حتی موجب تعجب میشد. در زمینه پژوهش مخالف انتشار نتایج بودند. همچنان که هنوز هم مجموعه پیمایش ارزشها و نگرشهای اجتماعی و فرهنگی ایرانیان منتشر نشده و فقط بخشهایی از آن بهصورت زیرزمینی منتشر شده است. همه اینها حکایت از ماموریت مهم و البته بسیار سخت وزیر جدید فرهنگ دارد که بتواند این فرهنگ پارهپاره و زیرزمینیشده را هویتی دوباره بخشد و با آوردن مرجعیت فکری و فرهنگی و رسانهای به داخل کشور، مهمترین شرط وفاق ملی را که «وفاق فرهنگی» است، تحقق بخشد.