مسیرهای پیش روی توسعه توانمندی موشکی ایران

طراحی موشک‌های ایران احتمالاً ویژگی‌هایی دارد که در مقابل سامانه‌های دفاعی دشمن کارایی داشته‌باشند. قطعاً حملات آوریل و اکتبر نشان‌دهنده روند نوآوری‌های فنی و تاکتیکی بود که واکنش به آن نیازمند نوآوری‌های مستمر است. برای مثال بر اساس گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) ایران روی گروهی از موشک‌هایش (قائم ۱ و۲، عماد، خرمشهر ۲ و سجیل) کلاهک‌ها هدفگیری سه‌گانه نصب کرده‌است و سرعت مرحله نهایی آنها را افزایش، آیرودینامیک آنها را بهبود و سطح قابل شناسایی راداری آنها را کاهش داده و امکان شناسایی آنها را کم کرده‌است.

در عین حال کلاهک‌های چندگانه در برخی موارد از آلیاژهای پیشرفته‌ای ساخته‌شده‌اند که قدرت شناسایی آنها را کاهش می‌دهد. عماد، خرمشهر، خیبرشکن و فاتح کلاهک‌هایی دارند که در ورود مجدد به جو قابلیت مانور بیشتر دارند که باعث می‌شود رهگیری آنها سخت‌تر شود و دقت آنها افزایش پیدا کند. در ادامه مسیر ایران تلاش خواهد کرد که اثرگذاری موشک‌های بالستیکش را با ابزارهای مختلف بیشتر کند؛ از جمله اینکه دقت آنها را افزایش دهد، تاکتیک‌ها را تغییر دهد، کلاهک‌های چندگانه و ابزارهای نفوذ کلاهک را بهبود بخشد.

افزایش دقت: دقت موشک‌های ایران در سال‌های اخیر به شکل چشمگیری بهبود پیدا کرده‌است و اکنون دقت ادعایی چند ده متری در مورد آنها صادق است. ایران می‌تواند با استفاده از منابع مضاعف برای مسیریابی مبتنی بر اینرسی، دقت این کلاهک‌ها را افزایش دهد. برای مثال موشک‌های دریاپایه تریدنت ۲ آمریکا از مرجع منظومه‌های ستاره‌ای برای مسیریابی مبتنی بر اینرسی استفاده می‌کنند.

بهبود تاکتیک‌ها: ایران نتوانست با ۱۰۰ تا ۲۰۰ موشک آسیب جدی به پایگاه‌های اسرائیل بزند. شاید بتواند با استفاده از فوج بیشتری از موشک‌ها به این نتیجه برسد اما این تاکتیک به سرعت باعث مصرف ذخایر موشکی ایران می‌شود. در عین حال چنین تاکتیکی ممکن است باعث شود ایران به جای استفاده از لانچرهای متحرک مجبور به استفاده از لانچرهای زیرزمینی شود، که محل ذخایر موشکی را لو می‌دهد. یک تاکتیک دیگر می‌تواند نخست حمله به سامانه‌های دفاعی طرف مقابل باشد تا راه برای موشک‌های بعدی باز شود.

ابزارهای نفوذ و اقدامات تقابلی: این ابزارها شامل پوسته، جمر و دیکوی (ابزار انفجاری گمراه‌کننده) هستند تا سامانه دفاع موشکی دشمن را فریب دهند. برای مثال روسیه از دیکوی مدل 9B899 روی موشک‌های اسکندر-ام استفاده می‌کند تا رادارهای دشمن را فریب دهد. اگر ایران از ابزارهای موجود خود راضی نباشد، روسیه و شاید کره شمالی بتوانند در این زمینه کمک کنند. گزارش شده‌است که کلاهکی شامل انواع مختلف مهمات فرعی و ابزارهای نفوذ در نمایشگاه دائمی نیروی هوافضای سپاه در دانشگاه هوافضای عاشورا به نمایش گذاشته‌شده‌است. رسانه‌های ایران گفته‌اند که در حمله اخیر به اسرائیل از کلاهک‌هایی با مهمات فرعی استفاده شده‌است.

کلاهک‌های چندگانه قابل مانور: ایران پیشرفت قابل توجهی در به‌کارگیری موشک‌هایی با کلاهک‌های چندگانه داشته‌است که توانایی حفظ سرعت ابرفراصوت و اصلاح مسیر در میانه راه یا مانورهای فریبنده در فاز نهایی را دارند. سپاه پاسداران سال گذشته برای رسانه‌های ایرانی از کلاهک با قابلیت کروز ابرفراصوت رونمایی کرد که در فاز دوم از سوخت مایع استفاده می‌کند. ایران ادعا کرده که از این کلاهک در حمله اکتبر استفاده کرده‌است.

کلاهک بازگشتی هدف‌گیری مستقل چندگانه (MIRV): استفاده از یک موشک برای هدف‌گیری چند هدف جدا از هم می‌تواند به شدت مقابله با موشک‌های ایران را مشکل کند. هرچند ایران هنوز از MIRV استفاده نکرده‌است، اما موشک میانبرد اورشنیک روسیه این قابلیت را در اوکراین نشان داده‌است و احتمالاً باعث خواهد شد که ایران از این موشک الهام بگیرد.

نیاز ایران به اینکه با سامانه‌های دفاع موشکی آمریکا و اسرائیل مقابله کند، باعث می‌شود که ایران به احتمال زیاد تلاش کند قابلیت‌های جدیدی را به موشک‌های قبلی خود اضافه کند تا اثربخشی آنها را افزایش دهد. برخی از این تغییرات ممکن است باعث مشکلاتی در طراحی شود که عملکرد کلاهک‌های چندگانه را کاهش دهند. در عین حال ساخت برخی از ابزارهای نفوذ نیازمند اطلاعات دقیق از عملکرد سامانه‌های اسرائیل و آمریکا است که ایران در حال حاضر از این اطلاعات بی‌بهره است؛ هرچند که درس‌های بسیار مهمی از تجربه‌های اخیر گرفته‌است.