ترامپ و کژمنشی اسرائیل
در دانش سیاسی اصطلاح «کژمنشی (Moral Hazard)» وجود دارد که دقیقاً بیانگر وضعیتی است که ترامپ (درست مثل بایدن) در رابطه با اسرائیل به احتمال قوی با آن مواجه خواهد شد.
انتظار این است که وقتی دونالد ترامپ به کاخ سفید باز میگردد به اسرائیل آزادی عمل بدهد و اجازه بدهد که اسرائیل هر کاری میخواهد در خاورمیانه بکند. اما ممکن است این توقعات در بوته آزمایش قرار بگیرند و کاملاً غلط از آب در بیایند. کاملاً واضح است که ترامپ تحمل ندارد متحدان آمریکا روی حرفش حرف بزنند و آنگونه که اسرائیل با جو بایدن از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون رفتار کرد، رفتار کنند.
علاوه بر این اگر رفتار تهاجمی اسرائیل باعث آبروریزی برای ترامپ و برنامههای بلندپروازانهاش برای خاورمیانه شود، بعید نیست که ترامپ کلافه شود و سعی کند اسرائیل را سر جای خودش بنشاند. حالا سوال بزرگ این خواهد بود که چگونه ترامپ میتواند دست به این اقدام بزند؟ پاسخ در تغییر دادن ساختار ائتلاف اسرائیل و آمریکا است؛ از جمله اینکه این رابطه مبهمتر شود. اتحاد راهبردی ابهامآمیز هم به نفع اسرائیل است و هم به نفع آمریکا. این نوع رابطه باعث میشود که اسرائیل بتواند در مقابل دشمنان از خود دفاع کند، ماجراجوییهای اسرائیل کاهش پیدا کند و زمینهای برای گسترش توافقهای ابراهیم که دونالد ترامپ به آن علاقهمند است، ایجاد شود.
در دانش سیاسی اصطلاح «کژمنشی (Moral Hazard)» وجود دارد که دقیقاً بیانگر وضعیتی است که ترامپ (درست مثل بایدن) در رابطه با اسرائیل به احتمال قوی با آن مواجه خواهد شد. کژمنشی زمانی رخ میدهد که یک ابرقدرت به یک متحد تجدیدنظرطلب (یعنی دولتی که به سختی میخواهد مشکلات امنیتیاش را حل کند یا نظام امنیتی غالب را تغییر دهد، وعده حمایت امنیتی میدهد) حمایت ابرقدرت باعث میشود که دولت مذکور از عواقب اعمالش در امان بماند که در نتیجه آن دولت ریسکپذیرتر میشود و کمتر به مطالبات ابرقدرت توجه میکند.
ابرقدرت که مجبور به اجرای تعهداتش است، وقتی مشکلات زیاد میشود، متوجه میشود که هزینههای امنیتیاش به شکل غیرقابل تامینی افزایش پیدا کردهاست.از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، دست واشنگتن زیر ساطور شریک دونپایهترش، اسرائیل است. رهبران اسرائیل با توجه به تعهد امنیتی «پولادین» واشنگتن و تامین گسترده سلاح از سوی آمریکا، به وضوح از فریب دادن آمریکا سخن میگویند.
هزینههای کژمنشی اسرائیل برای آمریکا بسیار شدید بود. از ۷ اکتبر تاکنون آمریکا ۲۶ میلیارد دلار برای دفاع از اسرائیل هزینه کردهاست و با ارسال سلاح به اسرائیل ذخایر سلاح آمریکا به کمترین میزان خود در تاریخ رسیدهاست. ۳ نظامی آمریکا کشتهشدهاند و ۱۸۳ نظامی دیگر مجروح شدهاند. دستاوردهای اسرائیل در مقابل حماس، حزبالله و ایران به شکلی باعث جسور شدن اسرائیل شدهاست که ممکن است برنامههای ترامپ برای کاهش تنش در منطقه و کاهش هزینههای امنیتی آمریکا را از بین ببرد. در واقع به نظر میرسد انتخاب ترامپ باعث شدهاست کژمنشی اسرائیل بدتر شود.
رهبران اسرائیل باور دارند که «حمایت ترامپ از اسرائیل بیقید و شرط خواهد بود.» بهرغم اینکه ترامپ گفتهبود علاقهمند است جنگ غزه تا روز مراسم تحلیف تمام شود، اسرائیل درست همزمان با انتخاب ترامپ مذاکرات آتشبس را به هم زد و به نظر میرسد در مذاکرات کنونی هم موضع قبلی خود را حفظ کردهاست. به همین ترتیب حمله اسرائیل به سوریه پس از سقوط اسد نیز برخلاف اظهارنظر علنی ترامپ در مورد این بود که میخواهد سوریها بدون دخالت خارجی خودشان سرنوشتشان را تعیین کنند.
اگر کژمنشی ادامه پیدا کند، ترامپ باید آنچه را که بایدن پیشبینی نکردهبود یا شجاعت انجامش را نداشت، عملی کند و به شراکت با اسرائیل ابهام اضافه کند. نخستین گام این است که آمریکا سیاست حمایت پولادین را با یک ساز و کار حمایت صریح با «حق تحفظ»، درست مثل تایوان جایگزین کند که بر این اساس آمریکا حمایت از اسرائیل را به صورت مورد به مورد ارزیابی کند. درست مثل تایوان، ترامپ میتواند از ارسال سلاحهای تهاجمی به اسرائیل خودداری کند و سلاحهای ارسالی به اسرائیل را عمدتاً به سلاحهای تدافعی تبدیل کند.
کاهش تدریجی نیروهای آمریکایی که برای حمایت از اسرائیل اعزام شدهاند هم به این ابهام اضافه میکند. ابهام باعث کاهش کژمنشی میشود، چراکه باعث میشود اسرائیل سهم بیشتری از امنیت خود را بر عهده بگیرد. در عین حال اسرائیل باید دیپلماسی را جدیتر بگیرد تا ترامپ اهرمهای بیشتری برای کاهش تنش در خاورمیانه داشتهباشد و بتواند به مشکلات دیگرش در آسیا برسد.