ترس از چین، روسیه و ایران باعث افزایش فروش سلاح شده است

براساس گزارش جدید مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI) مواضع تهاجمی برخی کشورها باعث افزایش فروش تسلیحات در اروپا، خاورمیانه و آسیا در پنج سال گذشته شده است. این اندیشکده روز دوشنبه اعلام کرد که جنگ روسیه در اوکراین به دو برابر شدن خرید تسلیحات در اروپا در سال‌های 2023-2019 نسبت به سال‌های 2018-2014 انجامیده است و اوکراین به بزرگترین واردکننده منطقه و چهارمین واردکننده بزرگ در جهان تبدیل شده است. صادرات تسلیحات به آسیا با ۳۷ درصد از متحدان ایالات متحده، ژاپن، استرالیا و هند، بزرگترین بخش را در جهان تشکیل می‌دهد. پیتر ویزمن، محقق ارشد در برنامه انتقال تسلیحات SIPRI گفت: «این افزایش فروش عمدتاً توسط یک عامل کلیدی یعنی نگرانی در مورد اهداف چین هدایت می‌شوند». به‌عنوان مثال، ژاپن واردات خود را دوونیم برابر افزایش داد که از جمله آن، سفارش ۴۰۰ موشک دوربرد با قابلیت رسیدن به کره شمالی و چین است. هم‌پیمانان آمریکا نظیر قطر، مصر و عربستان سعودی نیز پیشتاز خرید سلاح در خاورمیانه بودند و ۳۰ درصد از واردات جهانی سلاح را به خود اختصاص داده‌اند. ویزمن به الجزیره گفت: «این فقط ترس از ایران نیست، این در واقع جنگ است». در ۱۰ سال گذشته، عربستان سعودی عملاً از این سلاح‌ها در عملیات‌هایی که خود رهبری می‌کند، از جمله در یمن استفاده کرده است. این روند در عربستان یک رویارویی مستقیم با ایران از طریق نیابتی‌ها تلقی می‌شود. رقابت منطقه‌ای نیز در افزایش خرید سلاح نقش داشته است. به‌عنوان مثال، قطر پس از آنکه عربستان سعودی و امارات متحده عربی در سال ۲۰۱۷، این کشور را محاصره کردند، واردات تسلیحات را ۴ برابر کرد و به ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا هواپیماهای جنگی سفارش داد. کنستانتینوس فیلیس، پروفسور تاریخ در کالج آمریکایی یونان به الجزیره گفت: «ما در جهانی در حال گذار زندگی می‌کنیم که سیال و ناپایدار است. سازمان ملل نقش تزئینی دارد. یک طبقه کامل از قدرت‌های تجدیدنظرطلب ظهور کرده‌اند.» فیلیس گفت:«از سوی کشورهای شریک غرب نیز درباره اینکه آیا قدرت ایالات متحده می‌تواند از حمله به آن‌ها جلوگیری کند، عدم اطمینان وجود دارد. آنها می‌گویند، اگر دوباره مسلح نشویم، کسی نیست که از ما محافظت کند. مکانیسم‌های قوی چندجانبه مانند سال‌های گذشته وجود ندارد، بنابراین ما باید برای حملات احتمالی آماده شویم.» متحدان غربی نیز بزرگترین صادرکنندگان سلاح هستند. افزایش خرید توسط متحدان به ایالات متحده کمک کرد تا پیشتازی خود را به‌عنوان صادرکننده اصلی تسلیحات افزایش دهد و به ۴۲ درصد در بازار جهانی برسد، درحالی‌که در سال‌های 2018-2013 این رقم ۳۴ درصد بود. این روند تا حدودی به این دلیل است که ایالات‌متحده تنها کشور دارای هواپیمای جنگی نسل پنجم قابل صادرات، F-35 Lightning II است و بسیاری از متحدان آمریکا اکنون در حال تبدیل نیروی هوایی خود برای استفاده از فناوری رادارگریزی هواپیما هستند. اروپا تقریباً ۸۰۰ هواپیمای جنگنده نسل پنجم از جملهF-35، Eurofighter Typhoon و فرانسوی Rafale دارد. با این حال الگوی افزایش فروش به متحدان کلیدی غربی، که شامل ۸ تا از ۱۰ واردکننده اصلی اسلحه می‌شود، نشان می‌دهد که دلایل بزرگ‌تر سیاسی وجود دارد. سایر تولیدکنندگان تسلیحات غربی نیز سود برده‌اند؛ فرانسه صادرات را تقریباً به نصف افزایش داد تا روسیه در مقام دوم قرار بگیرد. صادرات سلاح ایتالیا نیز تقریباً دو برابر شد. در واقع، اروپا، از جمله بریتانیا و سوئیس، ۳۱ درصد از تسلیحات جهان را در سال‌های 2023-2019 صادر کردند. کره‌جنوبی نیز به‌عنوان یک صادرکننده بزرگ ظاهر شده است و قراردادهای بزرگی را با لهستان برای تانک، توپخانه، هواپیما و توپخانه موشکی امضا کرده است. در مقابل، چین 5/8درصد فروش داشت که ۶۰ درصد از صادرات آن به پاکستان و بیشتر به بنگلادش و تایلند اختصاص داشت. روسیه که زمانی رقیب بزرگ ایالات متحده در فروش تسلیحات بود، صادرات خود را به نصف کاهش داد و به ۱۱ درصد از سهم جهانی رسید که تا حدی به دلیل استفاده از منابع خود برای مبارزه با اوکراین است.