اختلاف‌نظر در شیوه نگاه به اسرائیل، ایران و حوثی‌ها‌

همانطور که ایالات‌متحده بیش از پیش در یک تنش تازه در خاورمیانه فرو می‌رود، نزدیک‌ترین متحدانش در اتحادیه اروپا و ناتو دچار اختلاف شده‌‌اند. این تقسیم‌بندی‌ها نشان‌دهنده شکست طولانی‌مدت کشورهای عضو و نهادهای اتحادیه اروپا در اتخاذ یک موضع واحد درباره خاورمیانه است. هنگامی که ایالات متحده خواستار تشکیل ائتلاف بین‌المللی برای توقف حملات شبه‌نظامیان حوثی به کشتی‌های بین‌المللی در دریای سرخ شد، تنها چند کشور اروپایی نظیر انگلیس، آلمان، هلند، بلژیک، دانمارک و ایتالیا، بیانیه مشترک را امضا کردند. از آن گروه اولیه، تنها بریتانیا، دانمارک، هلند و یونان به‌عنوان گروه اروپایی به «عملیات نگهبان رفاه» ملحق شدند. برخی دیگر مانند فرانسه، در عین محکوم کردن حملات حوثی‌ها، ترجیح می‌دهند یک عملیات خودمختار به رهبری اروپا انجام شود. برخی دیگر، مانند اسپانیا، نسبت به هرگونه دخالت در هرگونه اقدام بر ضدحوثی‌ها تردید داشتند. تاکنون، بریتانیا تنها نیروی دریایی بوده است که به‌عنوان بخشی از عملیات تحت رهبری ایالات متحده، در حملات واقعی علیه حوثی‌ها شرکت کند. در همین حال، وزرای دفاع اتحادیه اروپا با راه‌اندازی عملیات Aspides به رهبری اتحادیه اروپا موافقت کردند تا به تضمین کشتیرانی و ایمنی ترافیک تجاری کمک کند. تأمین آزادی کشتیرانی امری حیاتی تلقی می‌شود، زیرا تقریباً 40 درصد تجارت اتحادیه اروپا با کشورهای آسیایی و خاورمیانه از دریای سرخ می‌گذرد اما دستورالعمل دقیق و قوانین تعامل برای این ماموریت نامشخص است. قرار است وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست 19 فوریه خود در مورد این مسائل تصمیم‌گیری کنند. با این حال، جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی، هر اقدامی فراتر از اقدامات دفاعی برای محافظت از کشتی‌ها و رهگیری حملات حوثی‌ها، از جمله حمله به آنها را رد کرده است. قرار نیست اتحادیه اروپا در حملات تحت رهبری ایالات متحده و بریتانیا علیه حوثی‌ها یا انجام حملات تهاجمی مشارکت کند. با این حال، هنگامی که عملیات اتحادیه اروپا آغاز شود، تمایز بین نیروها ممکن است ابهام‌آمیز باشد. محمدعلی الحوثی، یکی از رهبران ارشد حوثی‌ها، در مصاحبه با روزنامه ایتالیایی La Repubblica، اعلام کرد که اگر ایتالیا در حملات علیه این گروه شرکت کند، «به هدف حوثی‌ها تبدیل خواهد شد». این امر واکنش سریع آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا را در پی داشت. او تاکید کرد که رم «از تهدیدات حوثی‌ها مرعوب نخواهد شد.» با این حال، او مراقب بود که بر ماهیت دفاعی مأموریت برنامه‌ریزی‌شده تأکید کند. قابل توجه است که نه ایتالیا و نه اتحادیه اروپا از روش واشنگتن در تعیین حوثی‌ها به‌عنوان یک سازمان تروریستی پیروی نکرده‌‌اند. واکنش‌ها به حملات ایالات متحده علیه متحدان ایران در سوریه و عراق تصویری مشابه را ارائه می‌دهد. بورل این حملات را «اثر دومینووار» ناشی از جنگ اسرائیل و حماس ارزیابی کرد. وی تاکید کرد که «همه باید تلاش کنند تا از انفجاری شدن وضعیت جلوگیری کنند.» بریتانیا، به‌طور قابل پیش‌بینی، از «حق واشنگتن برای پاسخ به حملات» حمایت کرد و در عین حال «فعالیت بی‌ثبات‌کننده ایران در سراسر منطقه» را محکوم کرد. از لفاظی‌ها که بگذریم، تاکنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر آمادگی اتحادیه اروپا برای پیوستن به درگیری ایالات متحده با نیروهای تحت حمایت ایران در سوریه و عراق، چه از طریق نظامی و چه از طریق حمایت دیپلماتیک، وجود ندارد. دلایل خوبی پشت چنین خویشتنداری‌ای وجود دارد: ماهیت نامشخص اقدامات ایالات متحده، خطرات درگیری مستقیم ایالات متحده و ایران را افزایش می‌دهد. این وضعیت به نوبه خود می‌تواند ایران را تشویق کند تا برای دستیابی به سلاح هسته‌ای به‌عنوان یک عامل بازدارنده نهایی، حرکت تهاجمی داشته باشد، زیرا این کشور در حال حاضر به شکل واقعی «یک کشور در آستانه گریز هسته‌ای» است. چنین اقدامی چشم‌انداز توافق هسته‌ای با ایران را برای همیشه از بین می‌برد. این سیاستی است که هنوز توسط اتحادیه اروپا ترویج می‌شود. در واقع، اواسط ژانویه، انریکه مورا، مدیر سیاسی سرویس اقدام خارجی اروپا، پرونده هسته‌ای را با باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران در مجمع جهانی اقتصاد در داووس بررسی کرد. بنابراین منصفانه است که انتظار داشته باشیم اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن همچنان دچار اختلاف باشند و تنها بر سر مخرج مشترک کمتر توافق کنند و ظرفیت خود را برای ایفای نقش به‌عنوان بازیگران مرتبط در خاورمیانه کاهش دهند.