زنگ خطر جنگ میان دو کشور هسته‌ای/ سطح تنش میان هند و پاکستان افزایش پیدا کرده است؛
به دنبال رخ دادن یک حمله تروریستی در منطقه کشمیر تحت کنترل هند، تنش میان هند و پاکستان به سطح بالایی رسیده است.
به دنبال رخ دادن یک حمله تروریستی در منطقه کشمیر تحت کنترل هند، تنش میان هند و پاکستان به سطح بالایی رسیده است. دهلی‌نو، پاکستان را عامل پشت صحنه این عملیات تروریستی می‌داند که روز سه‌شنبه ۳ اردیبهشت در منطقه توریستی پهلگام رخ داد و تاکنون دست‌کم ۲۶ نفر در آن کشته شدند و حال برخی از مجروحان نیز وخیم است. هند و پاکستان دست به اقداماتی علیه یکدیگر زدند و سطح تنش میان دو کشور دارای سلاح هسته‌ای، زنگ خطر آغاز یک بحران جدید را به صدا درآورده است.
آماده‌باش در دهلی‌نو و اسلام‌آباد
پلیس هند این حمله تروریستی را به شبه‌نظامیان مخالف حاکمیت این کشور بر کشمیر نسبت داد. آن‌طور که یورونیوز نوشت، مقامات ارشد هندی جزئیاتی از حمله روز سه‌شنبه منتشر نکرده‌اند، اما بخش بزرگی از رسانه‌ها و تحلیل‌گران سیاسی هند، بدون ارائه مدرک، بلافاصله پاکستان را عامل این حمله معرفی کردند. راجنات سینگ، وزیر دفاع هند، در این باره گفته است: «نه‌تنها عاملان این حمله، بلکه کسانی که در طراحی و توطئه‌چینی برای انجام این جنایت نقش داشتند را نیز شناسایی و مجازات خواهیم کرد.»
آن‌ها تا زمان تنظیم این گزارش نامی از دولت پاکستان به عنوان عامل حمله نبردند اما می‌گویند عناصر پاکستانی این عملیات تروریستی را انجام دادند. اسلام‌آباد هر گونه دخالت در این اقدامات را رد کرده است. پس از تبادل آتش میان نیروهای نظامی دو کشور، وضعیت به بحران نزدیک‌تر شد. بر اساس گزارش یورونیوز، پس از این تحولات ده‌ها هزار نفر از نیروی پلیس و ارتش دو کشور در منطقه حاضر شدند و فضای مرز میان دو کشور به شدت امنیتی شده است.
بر اساس این گزارش، نیروهای امنیتی خودروها را بازرسی کردند، با بالگرد به جست‌وجوی مناطق جنگلی پرداخته و در برخی نقاط نیز شبه‌نظامیان سابق را برای بازجویی به ایستگاه‌های پلیس فراخواندند. بسیاری از مغازه‌ها و کسب‌وکارها نیز در اعتراض به این کشتار تعطیل شدند. فرمانده کل ارتش هند، عصر جمعه وارد منطقه شد و از محل این حمله بازدید کرد.
ژنرال اوپندرا دویودی برای بررسی تمهیدات امنیتی جدید به این منطقه وارد شد. در مقابل، ارتش پاکستان نیز ارسال تجهیزات نظامی سنگین به سمت منطقه کشمیر را از دیروز آغاز کرد. پنجشنبه‌شب درگیری و تبادل آتش میان نیروهای مرزی دو کشور در منطقه جامو و کشمیر نیز رخ داد که تلفاتی به دنبال نداشت. رسانه‌ها می‌گویند تیراندازی از سوی نیروهای پاکستانی با سلاح سبک انجام شد و نیروهای هندی به آن پاسخ دادند.
خواجه محمدآصف، وزیر دفاع پاکستان پس از تبادل آتش میان نیروهای مرزی دو کشور به اسکای‌نیوز گفت که ادامه تنش‌ها ممکن است به جنگی تمام‌عیار منجر شود و افزود اسلام‌آباد در برابر هرگونه حمله هند، واکنش متقابل نشان خواهد داد. وی خواستار دخالت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای حل این بحران شد و گفت ترامپ با طرف‌های مختلف در نقاط بحرانی جهان در تماس است.
آصف ابراز امیدواری کرد که تنش‌ها به‌صورت دیپلماتیک حل‌وفصل شود، اما در عین حال هشدار داد که جامعه جهانی باید از شدت گرفتن این درگیری نگران باشد. آصف گفت: «درگیری میان دو قدرت هسته‌ای همواره نگران‌کننده است... اگر اوضاع از کنترل خارج شود، ممکن است این رویارویی به نتایجی فاجعه‌بار ختم شود.» هند و پاکستان هر دو از تسلیحات هسته‌ای برخوردار هستند. براساس گزارش‌های موجود، اسلام‌آباد ۱۷۰ و هند نیز ۱۸۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارند.
بستن آب روی پاکستان
هند همچنین اعلام کرد که معاهده آبی با پاکستان مشهور به پیمان آب‌های ایندوس (سند) را نیز به حالت تعلیق درمی‌آورد. این معاهده از سال ۱۹۶۰ بر سر تقسیم آب رودخانه سند و شاخه‌های آن میان دو کشور حاکم بوده و حالا هند با تکرار اتهام حمایت مداوم پاکستان از تروریسم فرامرزی در جامو و کشمیر آن را به حالت تعلیق درآورده است. این معاهده یکی از معدود معاهدات پایدار میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد طی دهه‌های گذشته است و تعلیق آن می‌تواند وضعیت بین دو کشور را از آنچه امروز به وجود آمده بحرانی‌تر کند. چراکه پاکستان برای کشاورزی، تولید برق و تامین آب شرب به آب رودخانه‌های تحت این معاهده وابستگی زیادی دارد.
به گزارش مهر، کشاورزی در پاکستان حدود ۲۱ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد و ۴۵ درصد از نیروی کار پاکستان در این بخش مشغول به فعالیت هستند. با توجه به اینکه بسیاری از کشاورزان پاکستانی به آب رودخانه‌ها برای آبیاری مزارع خود وابسته هستند، این اقدام می‌تواند به بروز بحران‌های غذایی و افزایش قیمت‌ها در بازارهای محلی منجر شود.
همچنین، این وضعیت می‌تواند به بیکاری در بخش کشاورزی و افزایش فشار اقتصادی بر خانواده‌های کشاورز منجر گردد. علاوه بر تأثیرات کشاورزی، احتمال قطع برق نیز وجود دارد. پاکستان به شدت به تولید برق آبی وابسته است و کاهش جریان آب رودخانه‌ها می‌تواند به کاهش تولید برق و در نتیجه بروز بحران انرژی در این کشور منجر شود. این موضوع می‌تواند به مشکلات جدی در تأمین برق برای صنایع و همچنین زندگی روزمره مردم منجر گردد.
کمیته امنیت ملی پاکستان در واکنش به اقدامات آبی هند هشدار داد که هرگونه تلاش هند برای منحرف کردن جریان رودخانه سند را اقدامی خصمانه و معادل اعلان جنگ تلقی خواهد کرد.
اقدامات سیاسی و امنیتی
وزارت خارجه هند پس از این تحولات، در بیانیه‌ای از شهروندان خود خواست که از سفر به پاکستان پرهیز و از اتباع هندی حاضر در پاکستان نیز خواست که کشور را ترک کنند. دهلی‌نو همچنین صدور روادید برای اتباع پاکستان را نیز متوقف کرد. در این بیانیه آمده است: «در ادامه تصمیمات کمیته امنیتی کابینه در پی حمله تروریستی «پهلگام»، دولت هند تصمیم گرفته است تا خدمات روادید برای اتباع پاکستانی را به قید فوریت تعلیق کند. همچنین تمام روادید معتبر صادرشده برای شهروندان پاکستانی، باطل شده و از تاریخ ۲۷ آوریل ۲۰۲۵ لازم‌الاجرا است.»
دولت هند همچنین از روز چهارشنبه، به دستور کمیته امنیتی تحت ریاست نارندرا مودی نخست‌وزیر این کشور، تعداد کارکنان سفارتخانه‌های دو کشور را از ۵۵ نفر به ۳۰ نفر کاهش داد. تنها گذرگاه زمینی فعال میان دو کشور نیز بسته شد.
در این سوی مرز، اسلام‌آباد نیز دست به مقابله‌به‌مثل زد. کمیته امنیت ملی پاکستان از تعلیق فوری «تمامی تجارت با هند، از جمله تجارت با کشورهای ثالث از طریق خاک پاکستان» خبر داد و حریم هوایی خود را نیز به روی تمام پروازهای هندی بست.
شعله‌ور شدن دوباره درگیری در کشمیر
آنچه روز سه‌شنبه در کشمیر تحت کنترل هند رخ داد، به عنوان مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در ۲۵ سال اخیر شناخته شده است. بر اساس اخبار موجود، مهاجمان از جنگل وارد منطقه توریستی واقع در ناحیه کوهستانی آنانتناگ شدند. به گفته رئیس پلیس منطقه کشمیر، این حمله در بخشی از دره توریستی بایساران انجام شده که تنها با اسب یا پای پیاده می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. بر اساس گزارش ایسنا، حمله در دشتی سرسبز و احاطه‌شده با کوه‌ها رخ داد که کیلومترها از جاده‌ها فاصله دارد. شاهدان صحنه‌هایی هولناک از تیراندازی نزدیک به گردشگران و سلاخی در چادرهای اقامت را توصیف کردند.
هند و پاکستان هر دو مدعی مالکیت کامل بر منطقه کشمیر هستند که اکثریت مسلمان دارد. اما هر کدام از آن‌ها صرفاً کنترل بخشی از این منطقه راهبردی را در دست دارند. هند سال‌هاست که پاکستان را به حمایت از جدایی‌طلبان در کشمیر متهم می‌کند. در جریان این حمله، ۲۴ نفر از اتباع هند، یک تبعه نپال و یک راهنمای گردشگری محلی کشته شدند. با توجه به وخامت حال بعضی مجروحان، احتمال افزایش تعداد قربانیان رد نشده است.
یک گروه شبه‌نظامی به نام جبهه مقاومت یا مقاومت کشمیر که گفته می‌شود وابسته به گروه تروریستی لشکر طیبه است، در شبکه‌های اجتماعی مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. گروهی که تا پیش از این عملیات ناشناس بوده است. به گزارش یورونیوز، این گروه ادعا کرد که مقام‌های هندی بیش از ۸۵ هزار «غیر بومی» را در منطقه اسکان داده‌اند و افزود که قربانیان حمله روز سه‌شنبه «گردشگران عادی» نبوده بلکه «با نهادهای امنیتی هند مرتبط بوده‌اند.» این گروه شاخه‌ای از گروه تروریستی لشکر طیبه است.
لشکر طیبه یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های تروریستی وهابی در جنوب آسیاست که فعالیت‌های گسترده‌ای دارد و محل استقرار آن نیز پاکستان است. سازمان اطلاعات پاکستان موسوم به ISI همواره به حمایت از این گروه و استفاده از آن برای اهداف خود متهم می‌شود. گفته می‌شود که لشکر طیبه اردوگاه‌های آموزشی در منطقه کشمیر آزاد – تحت کنترل پاکستان – در اختیار دارد.
