حماس هنوز موثر است

در چند هفته گذشته، تلاش گفتمانی زیادی روی برنامه‌های «روز بعد» دولت ترامپ برای غزه صرف شده است. با این حال، توجه کمتری به ارزیابی آنچه ممکن است برای غزه اتفاق بیفتد، متمرکز شده است. پاسخ کوتاه این است که اتفاقات خوبی برای غزه در راه نیست. با این رویه، حماس احتمالاً بازسازی خواهد شد، غزه ویران خواهد ماند و حل و فصل صلح پایدار غیرممکن خواهد بود.

اولاً، حماس احتمالاً به مرور زمان قدرت خود را بازیافته است. در آستانه حمله 7 اکتبر 2023، حماس بیشتر شبیه یک نیروی شبه‌نظامی بود. حماس دارای 25 تا 30 هزار نیرو بود که به پنج تیپ منطقه‌ای، 24 گردان و مجموعه‌ای از یگان‌های تخصصی شامل عملیات‌های هوایی، دریایی و ویژه تقسیم می‌شدند. این ارتش به مجموعه‌ای از تسلیحات مجهز بود که شامل 30 هزار راکت می‌شد که حماس را از ارتش برخی کشورهای اروپایی بزرگ‌تر می‌کرد.

در واقع، حمله 7 اکتبر بیشتر شبیه یک حمله نظامی متعارف بود تا یک عملیات تروریستی. پس از تقریباً 16 ماه جنگ، حماس به یک گروه شورشی تنزل یافته است. ارتش اسرائیل تخمین می‌زند که تاکنون 17 تا 20 هزار نیروی حماس را در جنگ از بین برده است. بسیاری از رهبران ارشد از جمله اسماعیل هنیه، ترور شده‌اند. فرمانده نظامی محمد ضیف؛ معاون او مروان عیسی و مهمتر از همه، مغز متفکر حمله 7 اکتبر یحیی سنوار، ترور شده‌اند.

عملیات نظامی اسرائیل رهبری سطح متوسط ​​حماس را نیز از بین برد: هشت فرمانده تیپ، 30 فرمانده گردان، و 165 فرمانده گروهان یا جوخه کشته شدند. بدون این رهبران عملیاتی و تاکتیکی، حماس برای انجام یک حمله هماهنگ مقیاس بزرگ دیگر مانند 7 اکتبر کار سختی در پیش خواهد داشت. با این حال، اسرائیل هنوز حماس را به عنوان یک سازمان در هم نکوبیده است.

این واقعیت که مذاکره‌کنندگان حماس در قطر می‌توانند بر سر یک معامله مذاکره کنند، مشخص کنند که هنوز چه گروگان‌هایی را در اختیار دارند، و سپس آنها را به شیوه‌ای منظم تحویل دهند، نشان می‌دهد که فرماندهی و کنترل حماس ممکن است ضربه خورده باشد اما دست‌نخورده باقی مانده است. با آتش‌بس و آزادی حرکت مجدد در سراسر غزه، هر حلقه شکسته‌ای در زنجیره فرماندهی وجود داشته باشد، تقریباً تاکنون وصل شده است. 

در نتیجه، اگر راهی برای تحکیم دستاوردهای نظامی اسرائیل وجود نداشته باشد، حماس قادر خواهد بود صفوف خود را بازسازی کند. برآوردهای ایالات متحده حاکی از آن است که حماس در طول درگیری‌ها حدود 15 هزار جنگجوی جدید را به خدمت گرفته است.

درحالی‌که بعید به نظر می‌رسد این جنگجویان به اندازه جنگجویان قبلی خود کارآزموده باشند، در هر صورت بخشی از این کمبود تجربه احتمالاً توسط اُسرای فلسطینی که اسرائیل به‌عنوان بخشی از معامله خود برای آزادی 33 گروگان از چنگال حماس آزاد کرده، پرخواهد شد. در مرحله اولیه آتش‌بس، اسرائیل با آزادی بیش از 1900 اسیر فلسطینی از جمله زندانیان امنیتی که به دلیل قتل و سایر جرایم جدی در حال گذراندن حبس ابد هستند موافقت کرد. احتمالاً آزادی 59 گروگان باقیمانده شامل آزادی تعداد مشابهی از زندانیان خواهد بود. 

اگر اسرائیل نتواند حماس را از تجدید قوا باز دارد، احتمالاً به محدودیت‌های امنیتی شدیدتر در غزه روی خواهد آورد. این کار بسیار مشکل است، زیرا غزه امروز ویران شده است. تقریباً هفت ساختمان از هر 10 ساختمان قبل از جنگ، آسیب دیده یا مسطح شده‌اند. سازمان ملل تخمین می‌زند که بازسازی غزه حداقل 15 سال طول می‌کشد. با این حال، این تخمین‌ها بر این اساس است که اسرائیل اجازه واردات مصالح ساختمانی را بدهد که در این خصوص تضمینی وجود ندارد. بسیاری از مصالح ساختمانی اساساً دارای کاربرد دوگانه هستند.

همان بتن و میله‌گرد مورد نیاز برای بازسازی خانه‌ها و بیمارستان‌ها می‌تواند برای بازسازی شبکه تونل حماس استفاده شود. به همین ترتیب، با 50 میلیون آواری که باید برداشته شود، غزه به تجهیزات حفاری نیاز دارد. اما از همین تجهیزات می‌توان برای تونل‌زنی نیز استفاده کرد. محدودیت‌های سختگیرانه در مورد آنچه وارد غزه می‌شود ممکن است مانع از تسلیح مجدد حماس نشود.

به‌عنوان مثال، ایالات متحده تخمین می‌زند که 30 هزار مهمات منفجرنشده در غزه وجود دارد که باید خنثی شوند. این امر نه‌تنها غیرنظامیان را در معرض خطر انفجارهای تصادفی قرار می‌دهد، بلکه به این معنی است که حماس احتمالاً به هزاران تن مواد منفجره برای استفاده مجدد برای تسلیحات دسترسی دارد. حماس نیز می‌تواند تسلیحات قاچاق کند. اسرائیل احتمالاً بر بازرسی کاروان‌ها یا قایق‌هایی که به سمت غزه می‌روند پافشاری می‌کند، اما از نظر تاریخی، قاچاقچیان معمولاً راهی برای خود پیدا کرده‌اند. 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید