دومین مرحله انتخابات ریاست‌جمهوری به پایان رسید
تصمیم ملت
انتخابات چهاردهم به پایان رسید، درحالی‌که مرزهای بسیاری را جابه‌جا کرد؛ از حمایت تمام‌قد برخی دولتمردان، ورود روزنامه‌های نزدیک به حاکمیت و خبرگزاری‌های وابسته به نهاد نظامی تا اعزام طلاب، دانشجویان و گروه‌های جهادی به سراسر کشور برای تبلیغ نامزد جبهه انقلاب. این گزارش در حالی نوشته می‌شود که روند رای‌گیری همچنان ادامه دارد و روزنامه زمانی روی کیوسک قرار می‌گیرد که شمارش آرا هنوز در جریان است. رقابت سختی میان مسعود پزشکیان و سعید جلیلی در جریان است و در هر صورت، تکلیف ساکن پاستور در همین رقابت مشخص می‌شود. آن نامزدی که اکثریت بیشتر را به خود اختصاص دهد، پیروز انتخابات خواهد بود.
رهبری: مردم بهترین را انتخاب کنند
سنت دیرینه آیت‌الله خامنه‌ای، شرکت در تمام انتخابات‌ها، در نخستین دقایق رای‌گیری است. در مرحله دوم انتخابات نیز مقام رهبری ساعت ۸ صبح رای خود را به صندوق سیار شماره ۱۱۰ مستقر در حسینیه امام خمینی(ره) انداختند.
ایشان پس از شرکت در انتخابات، در پاسخ به مهدی خسروی مجری صداوسیما و خطاب به رسانه‌ها فرمودند: «بحمدالله روز خوبی است؛ روز حضور مردم، روز شرکت مردم، روز فعّال شدن مردم عزیزمان در یک امر مهمّ سیاسی کشور است، یعنی انتخابات. شنیدم که شوق و علاقه‌ی مردم بیشتر از قبل است؛ خدا کند این‌جور باشد و اگر این‌جور باشد، خرسند‌کننده است. و انشاءالله مردم عزیزمان موفّق بشوند رأی بدهند و بهترین را انتخاب بکنند. در این مرحله قاعدتاً باید همّت مردم بیشتر باشد، برای اینکه کار را تمام می‌کنند تا فردا ما انشاءالله رئیس‌جمهورمان را داشته باشیم. خداوند انشاءالله ملّت را موفّق کند و کشور را آباد کند و همه‌ی کسانی را که در این راه زحمت می‌کشند، مشمول لطف و رحمت خودش قرار بدهد.»
حواشی یک انتخاب
انتخابات در حالی کلید خورد که در نظرسنجی‌های مختلف، مسعود پزشکیان پیشتاز بود. شنیده‌ها و مشاهدات در فضای مجازی و حقیقی نشان می‌داد که احتمالاً موجی برای رئیس‌جمهور «نشدن» یک عنصر رادیکال به راه می‌افتد. توجه به اطرافیان و افکار نامزد تندرو در این انتخابات و مرور تجربیات وقایع سال‌های ۱۴۰۰ تاکنون، کافی بود برای اینکه احتمال به وجود آمدن این موج را جدی بگیریم.
با توجه به اینکه نامزد اصلاح‌طلبان نه با محمدباقر قالیباف به‌عنوان یک چهره اصولگرا بلکه با سعید جلیلی به‌عنوان یک عنصر رادیکال به دور دوم رفت، احتمال بالا رفتن مشارکت تا حدی که جلیلی را از صندلی اصلی پاستور دور نگه دارد، بالا رفت. شب قبل از برگزاری انتخابات، تخریب‌ها و عملیات روانی در فضای مجازی علیه پزشکیان به اوج رسید.
پنج‌شنبه، تحرکات مختلف از انتشار خبر جعلی استعفای اعضای ستاد پزشکیان و حمایت آنها از جلیلی و ضریب دادن به اخبار بی‌اهمیت تا استفاده از امکانات دولتی و انتشار نامه‌هایی بی‌جواب از معاونت اجرایی خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه برای دستور پرداخت ۲۰۰ میلیارد تومان را شاهد بودیم.
در مرحله اول انتخابات، حدود ساعت ۱۸ پیامکی از سوی وزارت کشور ارسال شد که بسیاری تحلیلگران معتقدند موجب روی‌گردانی برخی افراد خواهان مشارکت در این مرحله شد. روز جمعه نیز درحالی‌که سخنگوی ستاد انتخابات کشور از استقبال مردم برای مشارکت و بالا بودن این میزان نسبت به مرحله اول خبر داد، پیامک مشابهی حوالی ساعت 15:30 ارسال شد.
از سوال‌های بی‌جواب درباره این انتخابات زیاد است و امیدواریم که پاسخ‌های آن را به زودی پیدا کنیم. با توجه به اینکه تنها دو نامزد در دور دوم حاضر هستند، نتایج نهایی تا ساعتی دیگر اعلام خواهد شد.
شرکت نامزدها در انتخابات
مسعود پزشکیان همراه محمدجواد ظریف به شهر قدس (قلعه‌حسن‌خان) رفت و رای خود را در یک مدرسه دخترانه به صندوق انداخت. سعید جلیلی برای شرکت در انتخابات به قرچک رفت و در مسجد جامع این شهر، رای داد.
جلیلی گفت: «حضور گسترده مردم و با انتخاب شایسته آنها، در چهار سال آینده نه‌تنها مسائل و مشکلات روزمره حل شود، بلکه یک جهش بزرگ داشته باشیم و از امروز این نقش آغاز می‌شود. از فردا نیز هر کس که منتخب مردم شد مورد احترام همه است و رئیس‌جمهور همه کشور است، همه باید به او کمک کنند تا با قدرت ۴ سال پرشکوه و پرافتخار را برای کشور رقم بزنیم.»
حضور مراجع عظام پای صندوق‌های رای
مراجع تقلید و علما نیز در انتخابات چهاردهم پای صندوق‌های رای رفتند. آیات مکارم‌شیرازی، سبحانی، جوادی‌آملی، نوری همدانی، محفوظی، شب‌زنده‌دار، مقتدایی، حسینی‌بوشهری، مظاهری، اعرافی، فاضل‌لنکرانی و شهرستانی از جمله مراجع و علمای شناخته‌شده‌ای بودند که در ساعات آغاز انتخابات، رای خود را به صندوق‌ها انداختند.
سران قوا
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در مشهد و حرم مطهر رضوی رای خود را به صندوق انداخت. قالیباف پس از شرکت در انتخابات گفت: «مردم بدانند که امروز، مهمترین شخصیت کشور در حوزه اجرایی و به‌عنوان رئیس قوه مجریه را انتخاب می‌کنند. امروز هر کس از تردید خارج نشود و در انتخابات شرکت نکند، به این معناست که برای 4 سال زندگی خود تصمیم نگرفته است.»
او ادامه داد: «در مرحله قبل 40 درصد مردم در انتخابات مشارکت کردند که متاسفانه پایین‌ترین میزان سطح مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری بود. امیدوارم امروز مردم ایران این موضوع را با حضورشان در پای صندوق‌های اخذ رای جبران کنند و 4 سال آینده را به درستی رقم بزنند.»
غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس دستگاه قضا به میدان خراسان رفت و رای خود را در صندوق مستقر در مسجد لرزاده انداخت. صحبت‌های اژه‌ای پس از شرکت در انتخابات، مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت.
رئیس قوه قضائیه در جمع خبرنگاران گفت: «چنانچه رئیس‌جمهور با آرای بالاتری انتخاب شود از پشتوانه بیشتر مردمی برخوردار خواهد بود و به‌عنوان مقام اول اجرایی کشور می‌تواند اهداف و برنامه‌ها را بهتر و سریعتر انجام دهد. اگر با دید ملی، دینی و سیاسی بنگریم و نسبت به سرنوشت کشورمان و رفع مشکلات تاکید و ابرام داشته باشیم باید به‌صورت گسترده در انتخابات شرکت کنیم و شخصیتی را که اصلح می‌باشد را انتخاب کنیم.»
او با برشمردن وظایف رئیس‌جمهور، تاکید کرد: «رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی فضای مجازی است و اگر امروز کسانی نسبت به جنبه‌های فرصتی و تهدیدی فضای مجازی نقطه‌نظر دارند، رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی می‌تواند منشأ اثر باشد. رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز هست از همین رو اگر کسانی نسبت به مسائل فرهنگی کشور نقطه‌نظراتی دارند و در صدد اصلاح و اعتلای آن هستند اینجا نیز رئیس‌جمهور می‌تواند مؤثر و نافع باشد.»
اژه‌ای تصریح کرد: «رئیس‌جمهور رئیس شورای عالی هماهنگی اقتصادی نیز می‌باشد، از همین‌رو اگر مردم نسبت به رفع مسائل و مشکلات اقتصادی کشور دغدغه‌مند هستند، ضروری است مشارکتی گسترده به هم رسانند؛ بدون تردید برای رفع مشکلات کشور در حوزه اقتصادی با توجه به محدودیت‌هایی که با آنها مواجه هستیم، رئیس‌جمهور می‌تواند منشأ اثر باشد.»
رئیس قوه قضائیه بیان داشت: «رئیس‌جمهور مسئول اجرای قانون اساسی نیز می‌باشد، رئیس‌جمهور می‌تواند در اجرای همه مفاد و اصول قانون اساسی از جمله فصل مربوط به حقوق مردم، اقدامات مؤثری را ترتیب دهد.»
محمد مخبر، کفیل ریاست‌جمهوری و سرپرست قوه مجریه نیز ضمن بازدید از ستاد انتخابات کشور، رای خود را به صندوق مستقر در این مکان انداخت. ایشان روز گذشته از چند حوزه رای‌گیری نیز بازدید کرد و در حاشیه یکی از این بازدید‌ها در پاسخ به سوالی مبنی بر فعالیت‌های انتخاباتی مقامات دولتی گفت: «هیچ‌کدام از مرخصی‌هایی که افراد حاضر در ستادهای تبلیغاتی کاندیداها از سوی ارگان‌های خود گرفته‌اند غیرقانونی نبوده است. در دولت‌های قبل چندین نفر بودند که در ایام انتخابات مرخصی می‌گرفتند و برای نامزد مورد نظر خود در ستاد انتخاباتی‌اش تبلیغ می‌کردند. با اینکه دولت سیزدهم، دولت مستقر است، اما فقط یک نفر و آن هم قانونی مرخصی گرفته است و به ستاد انتخاباتی نامزد مورد نظر خود رفته است که این موضوع غیرقانونی نیست.»
به نظر می‌رسد که صحبت مخبر درباره محسن منصوری، معاون اجرایی دولت سیزدهم و رئیس ستاد انتخاباتی سعید جلیلی باشد.
از درون وزارت کشور
اطلاعاتی که مقامات وزارت کشور در جریان هر دو مرحله این انتخابات، در اختیار رسانه‌ها می‌گذاشتند، بسیار محدود بود. در واقع همان لحظه که سخنگوی ستاد انتخابات پشت تریبون می‌رفت و اطلاعیه جدید را می‌خواند که یا در زمان شماش آرا، نتایج جمع‌بندی‌شده را اعلام می‌کرد که به صورت زنده از تلویزیون پخش می‌شد، خبرنگاران حاضر در سالن ستاد انتخابات تنها ثانیه‌هایی زودتر از دیگر مردم در جریان وقایع قرار می‌گرفتند.
وزیر کشور نیز در جریان برگزاری انتخابات، دو نوبت در جمع خبرنگاران حاضر می‌شود؛ ساعت ۸ صبح برای اعلام آغاز فرآیند رای‌گیری و همچنین پس از پایان انتخابات و اعلام نتایج. وزیر به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌دهد و سخنگوی ستاد انتخابات کشور نیز که بیشترین حضور در میان رسانه‌ها را دارد، در هر نوبت پاسخگوی سوالات است. معمولاً سوالاتی که درباره روند برگزاری و شیوه‌های انتخابات است، سریعتر پاسخ می‌گیرد. اصل پرسش‌های خبرنگاران در روز برگزاری به تعرفه‌های مصرف‌شده و میزان مشارکت مربوط می‌شود که معمولاً بی‌پاسخ باقی می‌ماند و اعلام می‌شود که در پایان فرآیند رای‌گیری اعلام خواهد شد.
وحیدی صبح جمعه در جریان اعلام رسمی آغاز مرحله دوم انتخابات، گفت: «دومین مرحله از چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را برای برگزیدن رئیس‌جمهور از بین دو نامزد در سراسر کشور در ۵۸ هزار و 608 شعبه در داخل کشور و همچنین در خارج از کشور آغاز می‌کنیم.»
وحیدی با اشاره به انتشار اخبار انتخاباتی در فضای مجازی، اذعان داشت: «هیچ اظهارنظری جز اظهارات ستاد انتخابات که از طریق صداوسیما اعلام می‌شود، نباید مورد توجه قرار گیرد.» وزیر کشور پس از دعوت مردم به مشارکت در انتخابات، با اشاره به حمله برخی عناصر به رای‌دهندگان در حوزه‌های خارج از کشور، تاکید کرد: «کسانی که خود را ایرانی می‌دانند به هموطنان که رای می‌دادند بی‌احترامی کردند که از طریق وزارت امور خارجه پیگیری شد و برخی دستگیر شدند و کشورها هم در این زمینه همکاری کردند.»
لازم به ذکر است که وزارت کشور مهلت قانونی اخذ رای در پایگاه‌های رای‌گیری را تا ساعت ۲۴ تمدید کرد.
قطع صحبت‌های طحان نظیف از تلویزیون
اعضای شورای نگهبان قانون اساسی مانند تمام انتخابات‌های دیگر، این بار نیز رای خود را در صندوق مستقر در این نهاد انداختند. نکته جالب توجه در این نوبت از انتخابات، قطع صحبت‌های هادی طحان‌نظیف در تلویزیون بود.
خبرآنلاین حوالی ساعت ۱۹.۳۰ نوشت: «دقایقی پیش هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان، در گفت‌وگو با خبرنگار صداوسیما که از شبکه خبر به صورت زنده پخش می‌شد، درخصوص روند برگزاری دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، توضیحاتی را ارائه داد.
پس از پایان این بخش از سخنان طحان‌نظیف، وقتی یک خبرنگار دیگر از سخنگوی شورای نگهبان در خصوص تخلفات احتمالی در روند انتخابات پرسید، صداوسیما ناگهان این ارتباط زنده را قطع کرد و تصاویری از صف رای‌دهندگان در اصفهان را بر روی آنتن برد. با این حال مجری برنامه نیز توضیحی درباره چرایی قطع ناگهانی پخش زنده ارائه نکرد.»
جماران و ارشاد
چهره‌های سیاسی شاخص اصلاح‌طلب و برخی اصولگرایان معمولاً در این دو پایگاه رای خود را به صندوق می‌اندازند. سیدمحمد خاتمی در روز رأی‌گیری مرحله دوم انتخابات1403 در گفت‌وگو با جماران گفت:«امیدوارم همه ملت ایران، با هر گرایشی، با هر رویکردی در این انتخابات سرنوشت‌ساز شرکت کنند. امیدوارم جوری نباشد که بعداً افسوس بخوریم از اینکه فرصت را از دست دادیم؛ همه بیایند و با شوق و به امید بهبود و به امید سربلندی ایران. انشاءالله که موفق باشند.»
سیدحسن خمینی و اعضای بیت امام(ره)، محمدجواد آذری‌جهرمی، مصطفی کواکبیان، مجید انصاری، محمدجواد حق‌شناس، محمدرضا عارف، محمود واعظی، علی یونسی، سعید لیلاز، محمدباقر نوبخت، الیاس حضرتی و محسن مهرعلیزاده از جمله چهره‌هایی بودند که برای شرکت در انتخابات به جماران رفتند.
علی‌اکبر ناطق‌نوری، غلامحسین کرباسچی، احمد زیدآبادی، اسحاق جهانگیری، عباس آخوندی، محمود صادقی، احمد مازنی، سیدمحمد حسینی (معاون سابق دولت سیزدهم و وزیر ارشاد احمدی‌نژاد) و حسین دهقان نیز حسینیه ارشاد را برای شرکت در انتخابات، برگزیدند.
حسن روحانی با حضور در یکی از مدارس منطقه یک برای شرکت در دور دوم انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری، رأی خود را به صندوق انداخت. شیخ مهدی کروبی نیز با انداختن رای خود به یکی از صندوق‌های سیار، در انتخابات شرکت کرد.
کروبی گفت: «آنگونه که مطلع شدم میزان رای در مرحله دوم خیلی بهتر از مرحله اول بوده است که لازم هست از مردم تشکر کنم. متاسفانه کشور توسط گروهی اقلیت به گروگان گرفته شده است و همه باید تلاش کنیم ایران را نجات دهند.»
رسانه‌ها خبر دادند که محمود احمدی‌نژاد روز جمعه به ترکیه سفر کرد و تا زمان تنظیم این گزارش، خبری از شرکت این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتخابات منتشر نشده است.
محسن رضایی، معاون پیشین اقتصادی دولت سیزدهم نیز رای خود را در مسجد لرزاده به صندوق انداخت.
توصیه چهره‌های سیاسی
چهره‌های سیاسی پس از شرکت در انتخابات و در جمع خبرنگاران یا در فضای مجازی توصیه‌هایی خطاب به مردم داشتند. محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه در توئیتر نوشت: «ایرانیان هوشمند. تمام تلاش قفس‌سازان نگاه داشتن ما مردم در خانه است. از تکرار هدفدار پیامک‌های فریبکارانه تا دروغ‌های شاخدار. چرا از رای ما مردم می‌ترسند؟ چرا نفع‌شان در عدم مشارکت ماست. چون حاکمان بد را مردمان خوبی انتخاب می‌کنند که رای نمی‌دهند. نظرسنجی‌ها و پیش‌بینی‌ها هم نمی‌توانند جای رای ما را بگیرند. فقط حضور هر چه بیشتر و سریعتر پای صندوق می‌تواند تغییر را رقم بزند.»
محمدرضا عارف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در حاشیه حضور در جماران گفت: «پرداختی‌های دولت به برخی افراد شب انتخابات صورت گرفت و این بی اخلاقی بزرگی است اما این مسائل شاید در کوتاه‌مدت به افراد کمک کند اما در بلندمدت تاثیری ندارد و مردم آگاه هستند. رأی دادن یک وظیفه است و به نظر من بهتر است که آدم هرچه زودتر وظیفه‌اش را انجام بدهد. در کنار این وظیفه شخصی، احساس می‌کنم اگر مسئولین زودتر رأی بدهند، جوانان انگیزه بیشتری برای مشارکت و حضور پیدا می‌کنند.»
غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه هم‌میهن پس از شرکت در انتخابات، در جمع خبرنگاران گفت: «مردم خوب است پای صندوق‌های رای حضور پیدا کنند. اکنون نیز حضور جمعیت به خاطر این است که مردم احساس می‌کنند اگر بتوانند یک قدم برای بهبود وضعیت کشور بردارند، مفید است. توصیه بنده به رئیس‌جمهور آتی این است که ان‌شاالله همان طوری که وعده ندادند به مردم، راست بگوید و دروغ نگویند. امیدوارم صداقت و پاکی و راستگویی در کشور ارزش بیشتری پیدا کند. به نظر بنده یکی از گرفتاری‌های اساسی کشور فاصله گرفتن از راستگویی است. مهمترین مؤلفه برای من به منظور شناسایی کاندیدای اصلح صداقت بود.»
