صعود دلار و سکه سقوط بورس
بازار بورس روز گذشته با افت همراه شد؛ به‌طوری‌که شاهد ریزش بیش از ۱۵ هزار واحد بودیم. البته پیش‌بینی می‌شد که بورس افت کند زیرا بازار سرمایه ریسک‌گریز است و به سرعت نسبت به هرگونه اخبار سیاسی واکنش نشان می‌دهد. بنابراین حمله اسرائیل به کنسولگری ایران نوعی ریسک برای بازار سرمایه تلقی می‌شود و خروج سرمایه در این شرایط امری طبیعی محسوب می‌شود که در آن معامله‌گران احتیاط بیشتری می‌کنند.
از این رو شاهد خروج سرمایه از بورس هستیم. اما این حمله موجب شد تا بازارهای دیگر از جمله دلار، سکه و طلا افزایشی شود. این روند که از اسفندماه آغاز شده بود روز گذشته شدت بیشتری یافت و مشخص نیست که در روزهای آتی دولت چه برنامه‌ای برای مهار و کنترل آن داشته باشد.
نااطمینانی سیاسی همواره بر معاملات بازار سرمایه و مالی اثرگذار بوده است. در هفت ماه اخیر و از زمان آغاز حمله حماس به اسرائیل و تداوم حملات اسرائیل بارها شاهد ریزش بورس و افزایش قیمت دلار، سکه و طلا به دلیل تشدید این نااطمینانی بودیم.
البته هر بار بازار سرمایه بعد از چند روز و عادی شدن شرایط، روند طبیعی خود را طی کرده است اما افزایش صورت‌گرفته در بازارهای مالی روند کاهشی جزئی نداشته است. درباره وضعیت کنونی بورس نیز در صورتی که شرایط تغییر نکند، می‌توان امیدوار بود که بورس در روزهای آتی سبزپوش شود. نکته دیگر اینکه اگرچه شاخص بورس افت کرد اما قیمت دلار به واسطه این حمله رشد کرد و هنوز مشخص نیست که این روند ادامه داشته باشد یا نه؟
اما براساس رویکرد بازارهای مالی در چند سال اخیر همواره قیمت دلار با آغاز سال جدید افزایش می‌یابد و کاهش مجدد آن به نظر دولت بستگی دارد که با کاهش چنددرصدی قیمت افزایش‌یافته موافق باشد. با وجود پیش‌بینی‌های کارشناسان نه‌تنها بازار سهام رشد نداشت بلکه به دلیل وضعیت سیاسی موجود در منطقه هر بار با ریزش نیز مواجه می‌شود.
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته متأثر از وضعیت کلی در کشور و منطقه، ۱۵ هزار و ۷۲۶ واحد افت کرد که معادل 0/7درصد این شاخص است و در نهایت در عدد دو میلیون و ۲۴۵ هزار و ۴۴۵ واحد ایستاد. شاخص هم‌وزن نیز ۱۰ هزار و ۳۸۱ واحد کاهش ارتفاع داد و به ۷۵۹ هزار و ۸۲۷ واحد رسید.
ارزش معاملات خرد به ۴,۱۷۶ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات خرد 11/2 میلیارد برگه سهم شد و در نهایت نیز ۵۵۳ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد. این در حالی است که بازار سهام در نخستین روز ساال 1403 را سبزپوش آغاز کرده بود.
با وجود ریزش شاخص سیگنال مثبت بود
محمدرضا اعلمی، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه ریزش روز گذشته بورس متأثر از اتفاقی بود که در دمشق رخ داد، به هم‌میهن گفت: «با شروع سال جدید شاخص بازار بورس مثبت بود اما این مثبت بودن به معنای رشد شاخص نبود زیرا در ایام تعطیلات بودیم. اگر حمله به کنسولگری ایران رخ نمی‌داد شاخص روز گذشته تعیین‌کننده بود اما با توجه به این رخداد، بازار منفی شد. البته باید به این نکته توجه کنیم که در ابتدای روز گذشته بازار سرمایه 22 هزار واحد منفی بود اما در نهایت بازار با 15 هزار واحد به اتمام رسید و صف‌های فروش بسیاری از سهام‌ها جمع شد. بنابراین سیگنال مبتنی بر مثبت بودن دریافت کردیم.»
او با بیان اینکه برخلاف بازار بورس، شاهد رشد در بازارهای موازی همچون طلا، سکه و دلار بودیم، ادامه داد: «این سیگنال بدین معناست که بازار در روزهای آتی می‌تواند مثبت باشد اگر ریسک مسائل منطقه‌ای کاهش یابد و حتی در بازه زمانی یک‌ماهه احتمال رشد بازار را خواهیم داشت اما اگر ریسک ادامه‌دار شود و منجر به واکنش و پاسخ ایران باشد، شاهد ریزش بازار خواهیم بود. البته ایران بررسی موضوع را به شورای امنیت برده است و این بدین معناست که دوست ندارد وارد عرصه تقابل شود و این سیگنال مثبت به بازار است. زیرا فرض درگیری مستقیم را کمرنگ می‌کند اما نکته اینجاست که آیا در این شرایط بازار به لحاظ رونق و حجم خوب خواهد بود؟»
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه سیاست و تصمیمات دولت و بانک مرکزی در بازار سهام و بازارهای مالی اثرگذار خواهد بود، تاکید کرد: «اگر این سیاست‌ها همانند سال گذشته باشد شاهد بازار بی‌رمق خواهیم بود هرچند به نظر نمی‌رسد سیاست دولت رونق بازار بورس باشد؛ با وجود شعاری که می‌دهد؛ با این حال در بازارهای موازی بورس، وضعیت متفاوت خواهد بود. در حال حاضر دولت کسری 440 همتی (هزار میلیارد تومانی) دارد و این کسری بودجه نوید تورم بالایی را می‌دهد. زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه دولت افزایش قیمت دلار را پذیرفته است، به گوش می‌رسد؛ بنابراین بازارهای موازی رونق خواهند داشت.»
بازار سهام ایران در شرایط عدم تعادل است
پیمان مولوی، کارشناس بازار سرمایه درباره علل ریزش بازار بورس بعد از حمله به کنسولگری ایران در دمشق با تاکید بر اینکه علت این ریزش را نباید صرفاً سیاسی دید، به هم‌میهن گفت: «بزرگترین خیانت به بورس در سال 1399 رخ داد زیرا در این سال به دلیل شرایط اقتصادی خاص در کشور از این بازار استفاده ابزاری شد؛ به‌طوری‌که مدام از مردم عادی دعوت شد تا به این بازار ورود کنند زیرا ریسکی وجود ندارد. ورود زیاد افراد حقیقی به این بازار بدون اینکه شناختی از این بازار داشته باشند در کاهش نرخ بهره بانکی و افزایش نرخ بهره بین‌بانکی موجب شد تا شاهد عدم تعادل در بازار سهام باشیم که تاکنون ادامه دارد.»
او با تاکید بر اینکه بازار سهام ایران در شرایط عدم تعادل است، تصریح کرد: «این یعنی افرادی در بازار حضور دارند که به دنبال سودشان هستند و می‌خواهند زیان‌شان را در سال‌های گذشته جبران کنند. این افراد چشم‌اندازشان به بازار کوتاه‌مدت بوده و بازار سهام را بازاری برای حفظ سرمایه نمی‌‌دانند. همچنین اگر از بُعد اقتصاد دستوری به بازار نگاه کنیم، شاهد فشارهای متعدد به صنایع هستیم؛ به‌طوری‌که شرکت‌های فعال در بازار سهام توان سرمایه‌گذاری به دلیل وجود ریسک‌های متعدد را ندارند.»
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی بازار سهام نسبت به بازار دلار، طلا و سکه جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاری ندارد، بنابراین روند عدم تعادل آن ادامه‌دار شده است، اظهار کرد: «در حالی که امید می‌رفت شاخص بازار سهام چهار میلیون واحد باشد این شاخص در کانال دو میلیون واحد متغیر مانده است زیرا خروجی و حرکت نقدینگی به سمت بازارهای طلا، دلار و خودرو است. مشکل دیگر که حقوقی‌ها با آن درگیر هستند، کاهش تقاضا در کسب‌و‌کارها است که موجب شده سود شرکت‌ها نیز کاهش یابد.»
مولوی افزود: «چشم‌انداز بازار سهام، چشم‌انداز خاصی نیست البته این به معنای آن نیست که بازار سهام از تورم ممکن است عقب بماند. ممکن است از تورم جلو بیفتد اما باید رکورد چهار هزار واحد را شاهد باشیم تا به نقطه موازی سایر بازارها به لحاظ بازده نسبت به سال 1399 برسد.»
مولوی در پاسخ به این سوال که با تشدید شرایط سیاسی در چند روز آینده بازار ریزش بیشتری خواهد داشت؟ گفت: «با تشدید تنش، متاسفانه شاهد ریزش بیشتری خواهیم بود چراکه ناخودآگاه سهامدارانی که سال‌های قبل آمده‌اند و پس‌اندازهای ریز خود را به این بازار منتقل کردند، ریسک‌گریز هستند و سریع از این بازار خارج می‌شوند.»
