مذاکره در مسکو

گروه‌های فلسطینی فتح و حماس بار دیگر به دعوت روسیه در مسکو گرد آمده‌اند تا بتوانند راه‌حلی برای اختلافات با یکدیگر پیدا کنند و چه‌بسا در مورد تشکیل دولت یکپارچه فلسطینی با هم به تفاهم برسند. در همین راستا سخنگوی کرملین چهارشنبه اعلام کرد که برنامه فعلی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه شامل دیدار با نمایندگان حماس و فتح نیست. این درحالی است‌که نبرد غزه همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها درباره فاجعه انسانی در این منطقه افزایش یافته و امید می‌رود پیش از آغاز ماه رمضان توقفی در روند جنگ پیدا شود.

گروه‌های فلسطینی به دعوت دولت روسیه در مسکو جمع شده‌اند تا برای وحدت و کنار گذاشتن اختلافاتی که از سال ۲۰۰۶ آغاز شده راه‌حلی پیدا کنند. این اختلافات طی همه این سال‌ها با وجود چندین نشست برای حل اختلافات و میانجی‌گری کشورهای مختلف، حل‌نشده باقی مانده است. طی سال‌های اخیر تلاش‌های منطقه‌ای برای حل اختلافات فتح و حماس چشمگیر بوده است، از نشست وحدت در الجزایر در ۲۱ مهر سال گذشته که صرفاً به صدور بیانیه مشترک منتهی شد تا دیدار محمود عباس و اسماعیل هنیه با یکدیگر در ترکیه که آن هم ثمری نداشت. طی ماه‌های اخیر روسیه نیز در این جهت تلاش کرده و حداقل دو دوره میزبان گفت‌و‌گوهای میان نمایندگان گروه‌های فلسطینی بوده است. در آخرین مورد نیز دعوت مسکو از گروه‌های فلسطینی برای برگزاری نشستی دیگر با استقبال آنان همراه شد. به گفته «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر خارجه روسیه، این نشست قرار است تا امروز نیز ادامه یابد.

این نشست‌ها پس از درگیری خونین میان حماس و فتح در سال ۲۰۰۷ تحولی عمده تلقی می‌شود. هنگامی که جنبش اسلام‌گرای حماس در سال ۲۰۰۵ تصمیم به شرکت در انتخابات پارلمانی فلسطین گرفت، بسیاری از ناظران مسائل فلسطین از این تصمیم دچار شگفتی شدند. تا آن تاریخ، موضع سیاسی حماس نفی مشروعیت پیمان اسلو و نهادهای برآمده از آن، از جمله شورای قانونگذاری فلسطین بود و از همین رو، حماس در نخستین دور از انتخابات پارلمان فلسطین شرکت نکرده بود اما پس از پیروزی قاطع در این انتخابات دولتی به رهبری اسماعیل هنیه تشکیل داد که با واکنش اسرائیل و آمریکا مواجه شد و سپس به درگیری نظامی میان فتح و حماس  بدل شد و از همین زمان بود که غزه تحت کنترل حماس درآمد و عملاً دو دولت در فلسطین تشکیل شد. حال به نظر می‌رسد با استعفای روز دوشنبه محمد اشتیه، نخست‌وزیر فلسطین و پذیرش آن توسط محمود عباس، گروه‌های فلسطینی با وساطت مسکو به دنبال تشکیل دولتی واحد هستند. تشکیلات خودگردان فلسطین که پس از حملات اسرائیل به غزه موقعیتش در میان افکار عمومی مردم فلسطین دچار خدشه شده است، به دنبال کسب حمایت و نقش خود پس از جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه است.

یک منبع حماس در واکنش به این استعفا به شبکه العربیه گفته بود که این جنبش به تغییرات پیش رو در دولت خودگردان توسط عباس اهمیتی نمی‌دهد. این منبع با اشاره به اینکه حماس خواهان تشکیل یک دولت ملی فلسطین با اجماع همه گروه‌ها است، افزود: «دولت بعدی باید وظایف مشخص و یک دوره زمانی موقت داشته باشد. هیئت ما در مسکو درباره تشکیل دولت ملی برای یک دوره مشخص و با وظایف مشخص بحث خواهد کرد.» محمد نزال، عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطینی حماس در جریان گفت‌وگویی مطبوعاتی تصریح کرد: «ارتباط و تماس رسمی با تشکیلات خودگردان فلسطین درخصوص طرح روز پساجنگ وجود ندارد. آنچه شایعه شده این است که آخرین پایگاه حماس در شهر رفح در جنوب نوار غزه است و این یک باور غلط است و مقاومت در کل نوار غزه وجود دارد.»

در این میان «حسین حمایل» سخنگوی جنبش فتح به الجزیره گفت که توپ در زمین حماس است و این گروه باید کار در چارچوب سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) را بپذیرد و تمامی توافقاتی که ساف تاکنون انجام داده را به رسمیت بشناسد. «واصل ابو یوسف» عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز گفت که وحدت میان حماس و فتح در این برهه بیش از هر دوره دیگری ضروری و این وحدت لازمه توقف تجاوزات دشمن صهیونیستی است. در مقابل نیز «ایمن ضراغمه» از نمایندگان حماس در پارلمان منحل شده، به الجزیره گفت که موفقیت‌آمیز بودن این گفت‌و‌گوها منوط به عدم وجود پیش‌شرط است و از سوی دیگر سازمان ساف هیچ برنامه و چشم‌انداز مدون و مصداقی ندارد که بتوان روی آن بحث کرد. جدای از سیاستمداران، دکتر احمد رفیق‌عوض، تحلیلگر سیاسی و رئیس مرکز مطالعات قدس در دانشگاه قدس، به الجزیره گفت که نشست‌های مسکو «علی‌رغم اهمیت‌شان» چیز جدیدی به همراه نخواهد داشت.

گروه‌های فلسطینی که وارد مسکو شده‌اند، در بدو ورود طی بیانیه مشترکی اعلام کردند: «ما در دفاع از مردم خود متحد هستیم و بر ضرورت اتحاد خود برای مقابله با اشغالگران و طرف‌های خارجی حامی آن به‌ویژه آمریکا تاکید می‌کنیم.» آن‌ها همچنین حمله تانک‌های ارتش اسرائیل به تجمع‌کنندگان برای دریافت کمک‌های بشردوستانه و غذا در خیابان الرشید غزه را که صدها شهید و مجروح بر جای گذاشت و حمایت آمریکا از اسرائیل را، محکوم کردند.