در جستوجوی قافیه!
درحالیکه لایحه حجاب بار دیگر به مجلس شورای اسلامی بازگشته، یکی از طراحان آن- ابوالفضل اقبالی- گفته «گشت ارشاد حذف نشده بلکه هوشمند شده است.»
به گفتۀ او در این لایحه تذکر هوشمند حجاب بهگونهای پیشبینی شده که «آبروی شخص حفظ شود» و دستگیری صرفاً برای کسی است که «برهنه یا نیمهبرهنه به خیابان میآید.»
پیشتر نمایندهای دیگر که البته مواضع معقولانهتری اتخاذ میکند - غلامرضا نوریقزلجه – گفته بود: «بازگشت دوباره گشت ارشاد جز همان نتایج منفی که قبلاً گرفتهایم، دستاورد دیگری برای جامعه ندارد و اتفاقاً دینداران هم خواهان چنین فضایی نیستند.»
میتوان گفت بر سر نوع کنترل حجاب شعری سروده شده اما در قافیههای ابیات آن ماندهاند چراکه از یک طرف برای جلب رضایت اردوگاه خود ناگزیرند لحن تندتری اتخاذ کنند و از سوی دیگر میدانند وزن این اردوگاه در جامعه زیر 20 درصد است و نمیتوانند بخشهای دیگر را بشورانند.
همچنین انتخابات اسفند در پیش است و نمیتوان با نیمی از جامعه هم مدام به زبان تهدید و تحدید سخن گفت و هم تکریمشان کرد!
هرچند خبرگزاری اصولگرا از تصویب قریبالوقوع لایحه خبر داده ولی به نظر نمیرسد مشکلات اساسی آن حل شده باشد چراکه از یک طرف در شرع چنین مجازاتها و جرایمی پیشبینی نشده و از یاد نبردهایم شورای نگهبان در دهه 60 تا چه حد نسبت به عدم مغایرت با شرع حساسیت داشت و گاه به این هم بسنده نمیکرد و بر انطباق یک مصوبه با شرع تأکید میورزیدند و حاصل این شد که مجال قانونگذاری درباره احتکار کالاها هم ستانده شده بود، چون مواردی که شرع در چارچوب احتکار میشناسد محدود به چند قلم است و مثلاً کالای بسیار استراتژیک و حیاتی چون دارو را در برنمیگرفت و نهایتاً این امور به مجمع تشخیص مصلحت واگذار شد.
این توضیحات و مقدمات برای آن است که بگوییم مشکل مصوبه حجاب این نیست که در آن گشت ارشاد پیشبینی و لحاظ شده یا نه و اگر دارد هوشمند است یا نه. مشکل این است که مواجهه در شکل حداکثری - و نه مثلاً مقابله با آنچه برهنگی میخوانند- نه با عرف سازگار است نه با شرع، نه با مصلحت.
ادعای ناسازگاری با عرف با گشتوگذاری در شهر قابل اثبات است. دربارۀ شرع هم اگرچه وجوب آن قابل انکار نیست ولی نگاه سیاسی و امنیتی در آن میچربد و موضع روحانیت درباره نوع مجازاتها یکسان نیست.
مصلحت هم برخوردهای شدید را اقتضا نمیکند چون نارضایتی تولید میکند و همین که رهبری در سخنان و دیدار اخیر به این مصوبه اشاره نکرده و به موضوعات دیگر مرتبط با زنان پرداختند هم نشان میدهد نمیتوانند از ایشان هزینه کنند.
به هر رو شعری سروده شده و حالا در پی جور کردن قافیههای آن هستند؛ قافیههایی که با این مختصات و مشخصات و نه از حیث کلیات نه در شرع یافت میشود نه در عرف نه در مصلحت و نواصولگرایان درصددند ضلع چهارمی بیابند و ذیل انقلابیگری توجیه کنند.
باید دید آیا این قافیهها را هم میتوانند مثل گشت ارشاد به روش هوشمند بیابند یا نه؟