بررسی اظهارات رئیس‌جمهوری هنگام تقدیم لایحه سال آینده
بودجه ۱۴۰۳ با مالیات و مولدسازی
اقتصاد ایران با استناد به آمارهای ارائه‌شده توسط رئیس‌جمهوری در صحن مجلس، خوشبختانه به ریل اصلی خود در حال بازگشت است. روز گذشته سیدابراهیم رئیسی از اقتصادی برای بهارستان‌نشینان سخن گفت که از دید عمده نمایندگان مردم در مجلس می‌تواند به حقیقت نزدیک باشد زیرا عمده آنها حکایت سوارانی را دارند که از پیاده‌گان بی‌خبرند. با استناد به اظهارات بودجهای سیدابراهیم رئیسی، اقتصاد رشد کرده، بیکاری کاهش یافته، نرخ تورم کاهشی شده، رشد نقدینگی مهار شده و به سمت تولید هدایت شده، طرح کالابرگ برای کاهش فقر اجرایی شده، شرکت‌های دانش‌بنیان افزایش یافته، انضباط مالی اعمال شده، وابستگی بودجه به نفت کاهش یافته، مولدسازی به دلیل شجاعت دولت سیزدهم اجرایی شده، مالیات‌ها واقعی شده و مهمتر از همه اینکه کسری بودجهای که در آغاز دولت بود، بدون چاپ پول دیگر وجود ندارد. روز گذشته مدینه فاضله دولت و مجلس به نمایش درآمد و گفته می‌شود که لایحه‌ای مبتنی بر برنامه هفتم توسعه با نگاه واقع‌گرایانه که در آن درآمدها و هزینه‌ها به صورت واقعی دیده شده است، تهیه و به مجلس ارائه شد.
دولت سیزدهم سومین لایحه بودجه خود را به مجلسی تقدیم کرد که حال و هوای آن، این روزها بیشتر به سمت‌وسوی انتخاباتی است که در اسفندماه برگزار خواهد شد. همزمانی انتخابات مجلس دوازدهم با بررسی کلیات لایحه بودجه 1403 می‌تواند این نگرانی را ایجاد کند که نمایندگان مجلس امسال برعکس سال گذشته بیش از حد به محتوای بودجه ورود کرده است؛ به‌طوری‌که ساختار کلی آن تغییر کرده بود، کمتر از حدود قانونی به بودجه ورود کند یا اینکه زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه بودجه 1403 سه‌دوازدهم بسته می‌شود؛ رنگ حقیقت یابد.
رئیسی در مجلس چه آمارهایی اعلام کرد؟
با این حال سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم لایحه بودجه سال 1403 را روز گذشته تقدیم محمدباقر قالیباف کرد. او ضمن تاکید بر اینکه در تمام برنامه‌های دولت بر مولدسازی تاکید شده است، گفت: «برخی فکر می‌کردند آیین‌نامه مولدسازی قانون‌گذاری است، ولی آیین‌نامه مولدسازی، روش اجرای سریع و دقیق قانونی است که مجلس بنا کرده و اصلاً قانون‌گذاری نشده است. اصل قانون در بودجه سنواتی و در برنامه توسعه کشور بنا شده است. تا کی قرار است مجلس قانون بگذارد و دولت‌ها یکی پس از دیگری اجرایی نکنند؟ پیگیری عدم اجرایی مولدسازی جرأت و شجاعت می‌خواست. مولدسازی در استان‌ها و مرکز فعال شده است.» او با تاکید بر اینکه «بودجه سال ۱۴۰۳ مبتنی بر برنامه هفتم توسعه است»، اظهار کرد: «تلاش شده در این بودجه بسیاری از ناترازی‌هایی که امروز موجب رنج همگان است، تراز شود؛ آن‌هم با یک حرکت جهادی، نه یک حرکت معمولی. در دولت تلاش بر این بوده است که ما کسری بودجه نداشته باشیم. در شش‌ماهه سال ۱۴۰۰ که دولت آغاز به کار کرد ما با یک کسری بودجه بالایی یعنی ۴۸۰ هزار میلیارد تومان مواجه بودیم اما با کسب درآمد و نه با استقراض و یا چاپ پول؛ تلاش شد که در شش ماهه دوم این کسری از بین برود و اتفاق افتاد.» او در گزارش خود ادعا کرد، یک دهه رشد اقتصادی نداشته‌ایم اما در اولین سال شروع دولت سیزدهم ما رشد اقتصادی بیش از چهار‌درصد داشتیم. در سال ۱۴۰۱ رشد اقتصادی بیش از چهار‌درصد بوده است و با تلاش دولت و مجلس شورای اسلامی کسری بودجه نداشتیم. تلاش ما در سال ۱۴۰۲ هم همین است.» رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه رشد نقدینگی به ۲۶درصد رسیده و هدف‌گذاری شده که تا آخر سال به ۲۵درصد برسد، گفت: «تلاش شده نقدینگی را به طرف تولید هدایت کنیم. تولید شعار سال و محور کار در دولت و مجلس است و تمام تلاش این است که تولیدکننده دچار مانع و مشکل نشود. همچنین نرخ بیکاری 9/7درصد شده و کاهش پیدا کرده است، به‌طوری‌که شش ماهه گذشته ۸۵۰ هزار شغل ایجاد شده و در بعضی استان‌ها کار هست اما کارگر نیست.» محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز روز گذشته ابراز امیدواری کرد که دولت و مجلس با کمک یکدیگر لایحه بودجه ۱۴۰۳ را که گام اول و ۲۰درصد از تحقق عملی برنامه هفتم است، منطبق با برنامه هفتم و تحقق آن تحول بررسی کنند.
نقدها و نگرانی‌ها بر لایحه بودجه
پیش از تقدیم رسمی لایحه بودجه 1403 به مجلس، محتوای آن در رسانه‌ها منتشر شد. در تحلیل‌های ارائه‌شده آمار و ارقام بودجهای غیرواقعی بسته شده است و می‌تواند کسری بودجه سال آینده را منجر شود. اما دولتمردان تفاوت عمده بودجه سال آینده را در بخش افزایش درآمدهای پایدار همچون مالیات اعلام کرده‌اند. براین اساس «درآمدهای مالیاتی با رشد ۵۰ درصدی نسبت به سال جاری، به یک هزار و ۱۲۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد.» این رویه مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی قرار گرفت. با این حال رئیس دولت روز گذشته اعلام کرد: «افزایش مالیات برای حقوق‌بگیران نیست و هیچ پایه مالیاتی جدیدی وجود ندارد و افزایش درآمدهای مالیاتی از محل فرارهای مالیاتی تامین می‌شود.» همچنین روز گذشته بعد از اظهارات رئیس‌جمهور مبنی براینکه در بودجه سال آینده، بسیاری از ناترازی‌هایی که موجب رنج همگان شده است، تراز می‌شود. عبدالناصر همتی، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در صفحه شخصی خود نوشت: «خوب است به همان اخوان‌الصفا توضیح بیشتری بدهند، بودجهای که خودش ازنظر درآمدها در معرض ناترازی است، چگونه قرار است به‌طور جهادی ناترازی‌های چندصدهزار میلیارد تومانی سیستم بانکی، صندوق‌های بازنشستگی و بدهی دولت و شرکت‌های دولتی را تراز کند؟!» این در حالی است که دولت سیزدهم به جد پیگیر افزایش درآمدهای خود از محل مولدسازی است. البته در یک هفته گذشته نقدهایی از سوی کارشناسان اقتصادی به محتوای لایحه منتشرشده از بودجه سال آینده در رسانه‌ها منتشر شده است، با این حال با توجه به آمارهای ارائه‌شده از سوی رئیس دولت از کلیت اقتصادی کشور در روزهای آینده مجدداً این آمارها با واکنش‌هایی از سوی کارشناسان مواجه خواهد شد که چرا رئیس دولت مجدداً به آماری استناد کرد که در صحت و سقم آن اما و اگرهای زیادی
وجود دارد.
