آیا روبیو مادورو را سرنگون می‌کند؟وزیر خارجه ترامپ سالهاست که به دنبال تغییر رژیم در ونزوئلا است
به نظر می‌رسد که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، در نبرد داخلی دولت ترامپ بر سر جهت‌گیری سیاست ایالات متحده در قبال ونزوئلا، پیروز میدان است.
به نظر می‌رسد که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، در نبرد داخلی دولت ترامپ بر سر جهت‌گیری سیاست ایالات متحده در قبال ونزوئلا، پیروز میدان است. نیویورک‌تایمز در 6 اکتبر گزارش داد که ریچارد گرنل، فرستاده ویژه کاخ سفید که پس از دیدار با رئیس‌جمهور نیکلاس مادورو در کاراکاس در ژانویه امسال، توافق‌نامه‌های اخراج پناهجویان را امضا کرد، آزادی زندانیان آمریکایی را به دست آورد و مجوزهای انرژی را برای شرکت‌های بزرگ نفتی ایالات متحده و اروپا تضمین کرد، از سوی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ ماموریت یافت تمام تماس‌های دیپلماتیک خود را با این کشور غنی از منابع آمریکای جنوبی متوقف کند.
این خبر در حالی منتشر می‌‌شود که برخی از مقامات دولت ترامپ، به‌ویژه روبیو، رئیس‌جمهور را برای تشدید تنش‌ها تحت فشار قرار داده‌اند، و او نیز با اعزام یک نیروی دریایی بزرگ به جنوب کارائیب در یک عملیات ادعایی مبارزه با مواد مخدر، که از اوایل سپتامبر تاکنون بیش از 20 قاچاقچی مواد مخدر را در حداقل چهار حمله علیه قایق‌های تندرو کشته است، این کار را انجام داده است.
روبیو، سناتور سابق کوبایی-آمریکایی از فلوریدا، مدت‌هاست که در واشنگتن حامی اصلی ترکیبی از تحریم‌های «فشار حداکثری» و تلاش‌های مرتبط با تغییر رژیم علیه مادورو و سلف او، هوگو چاوز، بوده است. در ژانویه ۲۰۱۹، روبیو از ترامپ خواست تا خوان گوایدو، رهبر کمتر شناخته‌شده مجلس ملی، را به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت به رسمیت بشناسد، که او روز بعد این کار را انجام داد و باعث شد مادورو روابط دیپلماتیک خود را با واشنگتن قطع کند.
در بحبوحه یکسری قیام‌های نظامی ناکام که توسط گوایدو در آن سال برانگیخته شده بود، روبیو عکسی در زندان میامی از مانوئل نوریگا، رهبر مخلوع پاناما، و تصاویر معمر قذافی خونین، حاکم لیبی، دقایقی قبل از مرگش را توئیت کرد؛ که تهدیدی آشکار علیه مادورو بود. پیش از آن، در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، روبیو برخی از اولین درخواست‌ها برای تحریم مقامات ارشد ونزوئلا به دلیل نقض حقوق بشر را رهبری می‌کرد.
روبیو، که به عنوان مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور نیز فعالیت می‌کند، با وجود اینکه در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۰۱۶ خشم ترامپ، نامزد وقت را برانگیخت، از آن زمان به بعد به معتمدترین مشاور ترامپ در سیاست خارجی تبدیل شده است و طبق گزارش اخیر میامی هرالد، «قدرتی را در سیاست خارجی به دست آورده است که آخرین بار هنری کیسینجر در اختیار داشت». انعطاف‌پذیری ایدئولوژیک او در مورد مسائلی مانند مذاکره با روسیه و کاهش برنامه‌های حمایت از دموکراسی در خارج از کشور، ظاهراً به دستور کار تقریباً وسواس‌گونه‌اش برای برکناری دولت مادورو تعمیم نیافته است.
با این حال، در حالی که روبیو زمانی از دموکراسی و حاکمیت قانون برای برکناری مادورو استفاده می‌کرد، همزمان او و چهره‌های برجسته اپوزیسیون ونزوئلا کیفرخواست سال ۲۰۲۰ علیه مادورو در دادگاه فدرال نیویورک را به سلاحی جهت تغییر رژیم ونزوئلا به یک موضوع صرفاً قانونی که باید اجرا شود، تبدیل کرده‌اند.
روبیو در رویکرد فشار حداکثری خود، متحدان مشتاقی را در هر دو جناح پیدا کرده است. در کنگره، قانونگذاران جمهوری‌خواه فلوریدا، سناتور ریک اسکات، نماینده ماریو دیاز-بالارت، نماینده ماریا الویرا سالازار و نماینده کارلوس گیمنز، به همراه نمایندگان دموکرات دبی واسرمن-شولتز و جارد موسکوویتز، همگی از سیاست سختگیرانه روبیو حمایت کرده‌اند. بسیاری از این قانونگذاران روابط نزدیکی با اهداکنندگان و فعالان برجسته ونزوئلایی-آمریکایی ضدمادورو مانند ارنستو اکرمن، که روبیو را «ژنرال ما» نامیده است، و کندی بولیوار، که مرتباً در کنار روبیو و اسکات با او مطالب خود را به اشتراک می‌گذارد، دارند.
در طول دولت اول ترامپ، زمانی که روبیو به عنوان «وزیر امور خارجه در سایه برای آمریکای لاتین» خدمت می‌کرد، جان بولتون، مشاور امنیت ملی وقت، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، و استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری، نیز از تغییر رژیم در ونزوئلا حمایت می‌کردند. الیوت آبرامز، نماینده ویژه ترامپ در امور ونزوئلا و کری فیلیپتی، معاون او - که اکنون به ترتیب رئیس و مدیر اجرایی ائتلاف نومحافظه‌کار وندنبرگ هستند - که روبیو مرتباً با آنها مشورت می‌کرد، نقش‌های عملیاتی مهمی در این تلاش‌ها ایفا کردند. در کاخ سفید، متحد قدیمی روبیو و لابیست سابق طرفدار تحریم کوبا، موریسیو کلاور-کارونه، که در ابتدا به عنوان نماینده ویژه وزارت امور خارجه برای آمریکای لاتین در دوره فعلی ترامپ نیز خدمت می‌کرد، معمار تحریم‌هایی بود که صنعت نفت ونزوئلا را هدف قرار می‌داد.
تحریم‌هایی که به گفته اقتصاددانان باعث مهاجرت بی‌سابقه ونزوئلایی‌ها از این کشور شد. روبیو در سال ۲۰۱۹ به نیویورک‌تایمز گفت: «به محض روی کار آمدن موریسیو، این سیاست شدت گرفت.» ماریا کورینا ماچادو، رهبر مخالفان ونزوئلا و برنده جایزه صلح نوبل امسال، که ردصلاحیت او از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ژوئیه ۲۰۲۴ منجر به نامزدی دیپلمات ادموندو گونزالس شد، مسلماً طرفدار اصلی رویکرد روبیو بوده است. با وجود شمارش آرا در ۸۳ درصد از حوزه‌های انتخابیه کشور که نشان‌دهنده برتری غیرقابل انکار گونزالس با ۶۷ درصد از آرای ریخته شده به صندوق‌ها بود، شورای ملی انتخابات اعلام کرد که مادورو با ۵۱ درصد آرا پیروز شده است؛ نتیجه‌ای که توسط هیئت‌های ناظر بین‌المللی به عنوان نبود شفافیت محکوم شد.
در بحبوحه سرکوب مخالفان، گونزالس اندکی پس از انتخابات به اسپانیا گریخت، درحالی‌که ماچادو مخفی شد. اما او عملاً در تلاش‌های هوادارانش در تبعید برای لابی‌گری برای تغییر رژیم، از جمله در کنفرانس‌هایی با مدیران و سرمایه‌داران در نیویورک و هوستون، شرکت داشته است و در این کنفرانس‌ها ونزوئلا را به عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری تریلیون دلاری به تصویر کشیده است.
بیش از دو دهه است که مقامات آمریکایی از چهره‌های مخالفی که برای روی کار آوردن دولتی جدید در کاراکاس که با منافع شرکت‌های آمریکایی سازگارتر باشد، تلاش می‌کنند، حمایت کرده‌اند. هنگامی که دولت چاوز در سال ۲۰۰۷ تمام میادین نفتی خصوصی را ملی کرد، شرکت‌های آمریکایی و اروپایی شورون و رپسول با قوانین جدید تعامل کردند و سرمایه‌گذاری‌های مشترک خود را با شرکت دولتی PDVSA از نو تنظیم کردند.
اما اکسون موبیل - که مدیرعامل آن در آن زمان، رکس تیلرسون، اولین وزیر امور خارجه ترامپ بود- مقررات جدید را رد کرد که این اقدام منجر به سال‌ها دعوی قضایی علیه دولت ونزوئلا شد. کارلوس وکیو، وکیل سابق اکسون که در این دعوی قضایی دخیل بود، در سال ۲۰۱۹ سفیر رئیس‌جمهور موقت گوایدو در واشنگتن شد و از نزدیک با لئوپولدو لوپز، یکی از بنیانگذاران حزب اراده مردمی، دیوید اسمولانسکی، فرستاده ویژه مهاجرت، گوستاوو تاره، سفیر OAS، خولیو بورخس، سفیر گروه لیما و فردی گووارا، مذاکره‌کننده اپوزیسیون و دیگران، برای تسریع کناره‌گیری مادورو همکاری کرد.
این چهره‌ها به طور برجسته در رسانه‌ها و اندیشکده‌های ایالات متحده مانند CSIS، AS/COA و موسسه منهتن مطرح شده‌اند، در حالی که لابی‌گران در گروه کورماک و استراتژی قاره‌ای، نمایندگان مخالفان مادورو و دولت همسایه گویان - جایی که اکسون پس از خروج از ونزوئلا، ذخایر عظیم فراساحلی را در آب‌های مورد مناقشه ارضی کشف کرد - در تلاش‌های خود برای منزوی کردن مادورو در سطح منطقه‌ای و اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه اقتصاد این کشور دخیل بوده‌اند. بودجه دولت ایالات متحده از طریق USAID و بنیاد ملی دموکراسی و مسدودکردن دارایی‌های ونزوئلا در خارج از کشور نیز برخی از این تلاش‌ها را تأمین مالی کرده است.
بخش عمده‌ای از کمک‌های اختصاص داده‌شده به ونزوئلا به گروه‌های امدادی و جامعه مدنی اختصاص یافته است، اما بخشی از آن برای تأثیرگذاری بر بحث‌های سیاسی در واشنگتن و تأمین مالی احزاب مخالف مادورو استفاده شده است، در حالی که گفته می‌‌شود بخش دیگری توسط گوایدو و حلقه نزدیکانش به جیب زده شده است.
وقتی به نظر می‌رسد رویکردهای دیگر شکست خورده‌اند، ماجراجویی نظامی دنبال شده است. در سال ۲۰۲۰، جردن بودرو، کلاه سبز سابق، پس از ادعای امضای قرارداد با گوایدو و همکاران مستقر در میامی‌اش، جی‌جی رندون و سرجیو ورگارا، رهبری یک تهاجم ناموفق با هدف سرنگونی مادورو را بر عهده گرفت. دولت ترامپ و گوایدو هرگونه دخالتی را انکار کردند. اخیراً اریک پرینس، بنیانگذار بلک واتر، ادعا کرده است که بیش از ۱ میلیون دلار برای عملیاتی که برای سرنگونی مادورو طراحی شده بود، جمع‌آوری کرده است. در همین حال، وزارت دادگستری اخیراً جایزه برای دستگیری و/یا محکومیت مادورو را به ۵۰ میلیون دلار افزایش داده و «کارتل سولس» را که گفته می‌‌شود او رهبری آن را بر عهده دارد، به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی کرده است.
سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده، ادعاهایی، از جمله ادعاهای خود روبیو، مبنی بر اینکه یک سازمان جنایی فراملی دیگر ونزوئلایی به نام ترن د آراگوا، توسط مادورو رهبری می‌‌شود را رد کرده‌اند. با این حال، این امر مانع از آن نشده است که دولت از این ادعا - که به گفته تحلیلگران برای توجیه افزایش حضور نظامی در نزدیکی ونزوئلا استفاده می‌‌شود - به عنوان بهانه‌ای برای لغو وضعیت موقت حفاظت‌شده ۶۰۰۰۰۰ ونزوئلایی، که بسیاری از آنها در حوزه‌های انتخابیه کنگره فلوریدای جنوبی زندگی می‌کنند و با اکثریت قاطع به ترامپ رأی دادند، استفاده کند.
بر اساس گزارش‌های بهار امسال، بسیاری از رأی‌دهندگان به شدت ضد مادورو در این حوزه‌ها، که اکثریت آنها نیز اقدام نظامی ایالات متحده برای برکناری او را رد می‌کنند، اکنون در حال تجدیدنظر در تصمیم خود هستند، که عمدتاً به دلیل اخراج‌های او و لغو وضعیت حفاظت‌شده برای مهاجران است. در حال حاضر، به نظر می‌رسد روبیو کاملاً در رأس رویکرد تهاجمی دولت در قبال ونزوئلا قرار دارد؛ حتی اگر پایگاه سنتی حامیان او، و در واقع اکثر آمریکایی‌ها، با او همراه نباشند.
