کارنامه یک‌ماهه ترامپ در خاورمیانه
در هفته چهارم ریاست‌جمهوری ترامپ توجه سیاست خارجی او بر اروپا بوده است؛ جایی که مذاکرات درباره «پایان» دادن به جنگ روسیه علیه اوکراین ارتباط نادری با خاورمیانه داشته است.
در هفته چهارم ریاست‌جمهوری ترامپ توجه سیاست خارجی او بر اروپا بوده است؛ جایی که مذاکرات درباره «پایان» دادن به جنگ روسیه علیه اوکراین ارتباط نادری با خاورمیانه داشته است. مارکو روبیو، دیپلمات ارشد کابینه ترامپ اولین دیدار خود از خاورمیانه به‌عنوان وزیر امور خارجه را پس از سفر به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به پایان رساند.
روبیو در این سفر به شدت تلاش کرد تا بهترین چهره خود را در قبال طرح ترامپ برای غزه نشان دهد و لحن جنگ‌طلبانه خود نسبت به ایران را حفظ کند که هنوز هیچ مسیر سیاسی استراتژیک برای آن تعیین نشده است. روبیو با همتای روسی خود در ریاض دیدار کرد که منجر به خشم ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین شد؛ چون در زمانی که او هم در این منطقه بود به این جلسه بحث و گفت‌وگو درباره آینده کشورش دعوت نشد.
دیدار در خاورمیانه درباره حمله روسیه به اوکراین در سال 2022 پژواکی از اقدامات ترامپ در خاورمیانه در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش بود؛ مثل زمانی که یک «طرح صلح» را برای فلسطینی‌ها بدون مشارکت معنادار آنها ارائه کرد یا زمانی که مجموعه‌ای از تاکتیک‌ها را درباره ایران پیشنهاد داد که فاقد گفت‌وگو با شرکای منطقه‌ای آمریکا یا ایرانی‌ها نبود و هیچ هدف استراتژیک واضحی را دنبال نمی‌کرد. این دو مثال یادآوری می‌کنند که اظهارات عمومی بحث‌برانگیز یا ایده‌های «خارج از چارچوب» جایگزین دیپلماسی واقعی نخواهند شد.
درنتیجه مارکو روبیو از سفر خاورمیانه مثل اکثر سفرهای سلف خود، آنتونی بلینکن، دست‌خالی بازگشت. زمان خواهد گفت که بازنویسی هوشمندانه و بی‌سابقه خط مشی متعارف دیپلماتیک است یا بازتابی از تیم سیاست خارجی جدید است که مغلوب شده و به‌سادگی بداهه‌نوازی می‌کند و احتمالاً برای شغل خود آمادگی ندارند. یک ماه از زمان تحلیف، پوشش رسانه‌ای سیاست خارجی ترامپ به‌ویژه همانگونه که به خاورمیانه مربوط می‌شود حول محور دو داستان رسانه‌ای است.
اول، برنامه غیرواقعی او برای تصاحب نوار غزه از سوی آمریکا و اخراج بیش از دو میلیون فلسطینی است. دومی هم گام‌های تهاجمی دولت ترامپ برای از کار انداختن بخش‌های کلیدی نهادهای امنیت ملی آمریکا است. حواس‌پرتی گسترده با طرح بدون برنامه غزه و حتی گام جدی‌تر از کار انداختن توانایی آمریکا برای شکل‌دهی و نفوذ ذر وقایع دور از خانه می‌تواند سه خطر را برای خاورمیانه به‌همراه داشته باشد.
1 اصرار بر طرح‌های غیرواقعی یا توافق‌های بد به جایگاه آمریکا آسیب می‌زند. سبک ترامپ استفاده از دیپلماسی به‌معنای سنتی آن نیست. ترامپ بیشتر بر استفاده از «قدرت زبان‌درازی» شکل منفی از قدرت نرم است. قدرت زبان‌درازی به دوست و دشمن به‌طور یکسان ضربه می‌زند که با هزینه بالای دیپلماتیک همراه است.
2 تهدیدهای گروه‌های تروریستی مانند داعش؛ خطری که هم‌اکنون در سراسر خاورمیانه و بخش‌هایی از آفریقا وجود دارد. عده بسیاری از خطر احتمالی توقف کمک‌های خارجی و تجزیه نهادهای کلیدی امنیت ملی آمریکا نگران‌اند. این اقدامات در زمانی رخ می‌دهند که کارشناسان درباره تهدید مداوم و روزافزون گروه‌های تروریستی هشدار می‌دهند.
3 خطر بزرگ آغاز دوباره جنگ در خاورمیانه. جنگ‌های بین اسرائیل و حماس در غزه و بین اسرائیل و حزب‌الله در لبنان هم‌اکنون ساکت‌اند اما هر دو آتش‌بس بسیار شکننده‌اند و بدون توافقی ماندگار، احتمال از سرگیری هر کدام از این درگیری‌ها وجود دارد. بخشی از آن به این دلیل است که گروه‌هایی که درگیری‌های 7 اکتبر 2023 را آغاز کردند تضعیف شده‌اند اما از بین نرفته‌اند. اما دلیل دیگر آن فقدان استراتژی دیپلماتیک شفاف و معتبر برای ایجاد پلی از آتش‌بس‌های شکننده به محیط امن‌تری است. زمان در نوار غزه رو به پایان است و توافق سه‌مرحله‌ای در اوایل ماه مارس به‌پایان می‌رسد و تلاش‌های دیپلماتیک بسیاری که برای پیشرفت‌ها در مرحله دوم موردنیاز است ناکافی باقی مانده است.
در نتیجه، اولین ماه از دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ دستاوردهای شکننده‌ی اندکی برای ثبات و پیشرفت در منطقه داشته است. رئیس‌جمهور آمریکا ایده‌های تحریک‌کننده‌ای را به سبک «قدرت زبان‌درازی» خود مطرح کرده و تیم دیپلماتیک خود را به اولین سفر بزرگ خود در منطقه فرستاده؛ جایی که تمرکز اصلی آنها بر جنگ روسیه در اوکراین بوده است. در این مرحله از دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، آمریکا وارد اتاق تاریکی شده بدون آنکه چراغ‌قوه‌ای در دست داشته باشد.
