پرتو آهنین به جای گنبد آهنین؟

به نظر می‌رسد که سامانه پرتو آهنین پس از عملیاتی شدن، انقلابی در ظرفیت‌های دفاعی اسرائیل ایجاد کرده و به تشدید بحران جاری در غزه و تنش‌ها در خاورمیانه دامن می‌زند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که ایالات متحده علاقه‌مند به تهیه پرتو آهنین و فن‌آوری‌های مشابه برای اهداف خود است. پرتو آهنین، جانشین احتمالی سیستم دفاع موشکی «گنبد آهنین» اسرائیل است که موشک‌هایی را برای رهگیری و سرنگونی تهدیدات وارده در داخل مرزهای اسرائیل شلیک می‌کند.

پرتو آهنین یک سیستم لیزری هدایت‌شونده است که پرتابه‌های ورودی را با لیزر فیبر خنثی یا سرنگون می‌کند. درحالی‌که اسرائیل ادعا می‌کند گنبد آهنین ۹۰ درصد از تهدیدات وارده را از بین می‌برد، اما هزینه‌های زیاد این سامانه از جمله ضعف‌های آن محسوب می‌شود. چراکه هر موشک رهگیر این سامانه حدود ۵۰ هزار دلار قیمت دارد.

در مقابل، سیستم پرتو آهنین، نتایج مشابهی را بدون استفاده از موشک‌های پرهزینه ایجاد می‌کند. این سیستم تنها با استفاده از برق کار می‌کند تا پرتوهای لیزری تولید کند تا بتواند موشک‌ها، پهپادها و سایر اهداف را نابود کند.

نفتالی‌بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل در سال ۲۰۲۲ گفته بود: «پرتو آهنین، قاعده بازی را تغییر می‌دهد. زیرا ما نمی‌توانیم تنها از نظر نظامی به دشمن ضربه بزنیم، بلکه باید از نظر اقتصادی نیز دشمن را تضعیف کنیم. هزاران دلار صرف یک موشک رهگیر می‌شود اما حالا ما می‌توانیم تنها دو دلار برای تامین هزینه برق در سرنگونی موشک هزینه کنیم.»

با این حال، آب و هوای بد می‌تواند اثربخشی این سیستم را کاهش دهد. بنابراین شاید بهتر باشد از پرتو آهنین در کنار سیستم گنبد آهنین برای دفاع هوایی استفاده شود. پرتو آهنین اسرائیل مظهر علاقه چندین دهه‌ای دولت‌ها به سامانه‌های لیزری است. این سامانه‌ها می‌توانند انرژی شیمیایی یا الکتریکی را به انرژی تشعشعی تبدیل کنند و از این انرژی می‌توان برای آسیب رساندن، تخریب یا خنثی کردن اهداف متخاصم استفاده کرد.

سلاح‌های پرتوی نظیر لیزر، امواج مایکروویو پرقدرت و سلاح‌های پرتوذرات که با سرعت‌های بالا عمل می‌کنند، به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که به‌طور محتاطانه، سریع و دقیق به اهداف ضربه بزنند. تعدادی از کشورها در حال توسعه چنین سلاح‌هایی هستند. انگلیس اخیراً سلاح لیزری DragonFire خود را آزمایش کرده است که طبق گزارش‌ها می‌تواند از فاصله یک کیلومتری یک سکه را هدف قرار دهد و سیستم لیزری Peresvet روسیه، که برای از کار انداختن یا کور کردن فضاپیماهای ارتفاع بالا، مانند ماهواره‌ها و سیستم لیزری Zadira، که می‌تواند پهپادها را ساقط کند، طراحی شده است.

این سلاح‌ها در میدان‌های نبرد اوکراین آزمایش می‌شوند. ایالات متحده نیز سالانه حدود یک میلیارد دلار برای توسعه لیزر و تسلیحات انرژی هدایت‌شونده هزینه می‌کند. دفتر قابلیت‌های سریع و فناوری‌های حیاتی ارتش ایالات متحده بر برنامه اولیه لیزر با انرژی بالا با قابلیت حفاظت از آتش غیرمستقیم نظارت می‌کند و با شرکت لاکهید مارتین در اکتبر ۲۰۲۳ قراردادی برای این پروژه امضا کرده است.

از لیزر برای مقابله یا خنثی کردن موشک‌ها و سایر پرتاپه‌ها استفاده می‌شود. در نهایت، این سلاح‌ها یک راه‌حل ارزان و دقیق برای نظامیانی است که به دنبال مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین و سایر تهدیدات هوایی هستند.  پرتو آهنین که طبق گزارش‌ها، استقرار آن توسط سازنده سیستم‌های دفاعی پیشرفته رافائل تسریع شده است، خطرات بیشتری را در زمینه تخریب مداوم نوار غزه توسط اسرائیل به همراه دارد.

اگرچه پرتو آهنین برای اهداف دفاعی ایجاد شده است، اما اسرائیل می‌تواند به‌طور قابل توجهی لیزرهای خود را به عنوان اهداف تهاجمی تغییر دهد. در واقع، اسرائیل قبلاً از سیستم‌های تسلیحاتی بحث‌برانگیز و آزمایشی دیگر در غزه استفاده کرده است.

از جمله سیستم‌های جدید Gospel و Lavender مجهز به هوش مصنوعی برای هدف‌گیری نظامی در غزه استفاده شده است. برخی رسانه‌ها نوشته‌اند که کمک به اسرائیل تنها برای کمک به یک کشور متحد آمریکا نیست، بلکه برای گسترش و افزایش ظرفیت‌های نظامی ایالات متحده نیز به کار می‌رود.