عادی‌سازی در ایستگاه پایانی؟

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا بعد از دیدار با فیصل‌بن فرحان، همتای سعودی‌اش در ریاض خبر داد که فرآیند توافق عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل به مراحل پایانی خود رسیده‌است و با به دست آمدن دو پیش‌نیاز، یعنی آرامش در غزه و قرار گرفتن در مسیر تشکیل کشور فلسطینی، این توافق عملی می‌شود.

وزیر خارجه آمریکا همچنین در نشستی با نمایندگان ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس خواستار ایجاد یک سازوکار پدافند هوایی مشترک با حمایت آمریکا شد. بلینکن در شرایطی این اظهارات را بیان کرد که مقام‌های اسرائیلی مستمراً از آغاز عملیات زمینی در رفح سخن می‌گویند؛ عملیاتی که به گفته نهادهای بین‌المللی می‌تواند باعث فاجعه بشری شود و ده‌ها هزار فلسطینی را به خاک و خون بکشد.

وزیر خارجه آمریکا روز گذشته اعلام کرد که اسرائیل یک «پیشنهاد سخاوتمندانه» برای آتش‌بس ارائه کرده‌است و از مقام‌های حماس خواست «بلافاصله» این پیشنهاد را قبول کنند. در شرایطی که وزرای خارجه کشورهای غربی و عربی در حاشیه نشست فوق‌العاده مجمع جهانی اقتصادی ریاض برای بررسی وضعیت منطقه گرد هم آمده‌اند، مذاکره‌کنندگان حماس روز دوشنبه به قاهره رفتند تا در گفت‌وگو با میانجی‌های قطری و مصری پاسخ حماس را به پیشنهاد اسرائیل برای آتش‌بس ارائه دهند.

روز گذشته دیپلمات‌های ارشد کشورهای عربی و قدرت‌های غربی در حاشیه اجلاس «مجمع باز»، کنفرانسی که توسط مجمع جهانی اقتصاد در ریاض برگزار شده‌بود، برای بررسی آخرین تحولات غزه و مذاکرات آتش‌بس میان حماس و اسرائیل دیدارها و رایزنی‌هایی را برگزار کردند. وزرای خارجه آمریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان و نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای شرکت در نشست فوق‌العاده مجمع جهانی اقتصاد به ریاض سفر کرده‌بودند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در مسیر بازگشت از سفرش به چین در ریاض توقف کرد تا هفتمین سفرش به منطقه خاورمیانه از زمان آغاز جنگ غزه را آغاز کند. وزیر خارجه آمریکا روز گذشته ضمن دیدار دوجانبه با فیصل بن‌فرحان، همتای سعودی‌اش، در نشست وزرای خارجه سازوکار همکاری استراتژیک شورای همکاری خلیج‌فارس و ایالات متحده آمریکا و همچنین یک جلسه ۶جانبه با حضور نمایندگان عربستان، قطر، امارات متحده عربی، مصر و تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز شرکت کرد.

به گفته دیپلمات ارشد آمریکا، در این سفر علاوه بر گفت‌وگو در مورد روابط دوجانبه و آتش‌بس در غزه، در خصوص پیشرفت فرآیند عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل هم گفت‌وگو شده‌است. در جلسه دیگری که با حضور وزاری خارجه کشورهای اروپایی برگزار شد، دیپلمات‌های غربی و عربی در مورد نحوه مشارکت اروپا در بازسازی غزه پس از جنگ گفت‌وگو کردند.

براساس آمار دفتر رسانه‌ای دولت فلسطین در غزه که در پایان ششمین ماه حمله اسرائیل منتشر شد تاکنون بر اثر عملیات اسرائیل ۱۷۱ مقر دولتی و ۱۰۰ مدرسه و دانشگاه و ۲۲۹ مسجد و ۳ کلیسا و ۷۰ هزار واحد مسکونی به‌صورت کامل منهدم شده‌اند. در این مدت همچنین ۳۰۵ مدرسه و دانشگاه و ۲۹۷ مسجد و ۲۹۰ هزار واحد مسکونی تخریب شده‌اند. این تعداد از واحدهای مسکونی به نحوی تخریب شده‌اند که امکان سکونت در آنها وجود ندارد. براساس تخمین‌های مختلف بازسازی غزه به ۲۰ تا ۹۰ میلیارد دلار هزینه و ده‌ها سال زمان نیاز دارد.

حماس فوراً پیشنهاد اسرائیل را بپذیرد

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه در ریاض از حماس خواست تا بدون فوت وقت پیشنهاد «فوق‌العاده سخاوتمندانه» اسرائیل را برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها بپذیرد. مقام‌های حماس اعلام کرده‌‌اند که پیشنهاد اسرائیل را دریافت کرده‌اند و آن را بررسی می‌کنند و به آن پاسخ خواهند داد. براساس گزارش رسانه‌های اسرائیلی، دولت رژیم اسرائیل توقع دارد که پاسخ حماس را همان دوشنبه دریافت کند تا در خصوص اجرا یا توقف عملیات زمینی در رفح تصمیم‌گیری کند. یسرائیل، وزیر خارجه رژیم اسرائیل اعلام کرده‌است که اگر توافقی با حماس برای آزادی گروگان‌ها به دست بیاید، اسرائیل آمادگی دارد تا عملیات زمینی در رفح را به تاخیر بیاندازد. همزمان با اجلاس وزرای خارجه کشورهای غربی و عربی در ریاض، مذاکره‌کنندگان ارشد حماس هم به قاهره سفر کردند تا با میانجی‌های قطری و مصری گفت‌وگو کنند. پیشنهاد جدید اسرائیل برای آتش‌بس، ابتدای هفته جاری ارائه شده‌بود.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در نشست فوق‌العاده مجمع جهانی اقتصاد که در ریاض برگزار می‌شد، بدون اشاره به جنایات رژیم اسرائیل و با متهم کردن مقاومت فلسطینی به مانع شدن در مقابل آتش‌بس گفت: «تنها چیزی که میان مردم غزه و آتش‌بس قرار گرفته‌است، حماس است. حماس باید تصمیم بگیرد و باید فوراً هم تصمیم بگیرد. امیدوارم که آنها تصمیم درست بگیرند.»

به گزارش رویترز یک منبع که در جریان محتوای پیشنهاد اسرائیل قرار دارد، گفته‌است که اسرائیل موافقت کرده‌است که کمتر از ۴۰ گروگان از بین نزدیک به ۱۳۰ گروگانی که نزد حماس و گروه‌های فلسطینی باقی مانده‌اند، در مقابل آزادی تعداد نامشخصی از اُسرای فلسطینی در زندان‌های اسرائیل و آتش‌بس در غزه آزاد شوند. به گفته این مقام آگاه مرحله دوم آتش‌بس در غزه با «یک دوره پایدار آرامش» برقرار خواهد شد.

عبارت «آرامش پایدار» واکنش اسرائیل به خواسته حماس و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای برقراری آتش‌بس دائمی در غزه است. دیوید کامرون، وزیر خارجه بریتانیا، در نشست فوق‌العاده مجمع جهانی اقتصاد گفت که پیشنهاد اسرائیل شامل بر آزادی هزاران اسیر فلسطینی و ۴۰ روز آتش‌بس در قبال آزادی تعدادی از گروگان‌های اسرائیلی است. کامرون گفت که امیدوار است حماس این پیشنهاد را جدی بگیرد و گفت: «چشم همه جهان باید به حماس باشد و به آنها بگوید که توافق را بپذیرید.»

بلینکن دیروز در نخستین ایستگاه تور منطقه‌ای جدیدش برای رایزنی در خصوص جنگ غزه به ریاض وارد شد. انتظار می‌رود که بلینکن بار دیگر به اسرائیل نیز سفر کند. بلینکن در ریاض تاکید کرد که آمریکا «در فقدان یک برنامه مشخص برای تضمین اینکه غیرنظامیان آسیب نمی‌بینند» نمی‌تواند از عملیات زمینی حماس در رفح حمایت کند. جمعیت مستقر در شهر کوچک رفح در جنوب نوار غزه نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار فلسطینی است که اغلب آنها آوارگانی هستند که در جریان بمباران و حملات وحشیانه اسرائیل به شهرهای شمالی غزه آواره شده‌اند. نهادهای بین‌المللی وضعیت کنونی نوار غزه و زندگی فلسطینیان در رفح را به دلیل فقدان کمک‌های بشردوستانه فاجعه‌بار توصیف می‌کنند.

عادی‌سازی عربستان و اسرائیل در مرحله آخر قرار دارد

در شرایطی که تصور می‌شد با حمله اسرائیل به غزه و جنایات گسترده اسرائیل علیه فلسطینیان، از جمله کشتار بیش از ۳۴ هزار فلسطینی که بیش از دوسوم آنان زنان و کودکان هستند، فرآیند عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل را متوقف کرده ‌باشد، اما آنتونی بلینکن در ریاض مدعی شد که فرآیند عادی‌سازی رابطه ریاض و تل‌آویو در مرحله آخر قرار دارد. بلینکن گفت که مقام‌های آمریکا و عربستان در ماه‌های گذشته به سختی در همکاری با یکدیگر تلاش کرده‌اند تا به عادی‌سازی روابط پادشاهی سعودی و رژیم اسرائیل نزدیک شوند.

براساس گزارش‌ها عربستان برای موافقت با عادی‌سازی روابط از آمریکا خواسته‌است که یک پیمان دفاعی الزام‌آور برای دفاع از عربستان سعودی در صورت تهاجم خارجی امضا کند و همچنین در برنامه هسته‌ای با عربستان مشارکت کند. بلینکن در ریاض گفت که فرآیند عادی‌سازی «به صورت بالقوه بسیار به مرحله تکمیل نزدیک شده‌است و برای تکمیل آن فقط دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیر قابل اطمینان برای تشکیل کشور فلسطینی.»

آنتونی بلینکن در جلسه وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و آمریکا هم گفت که مؤثرترین راه برای حل بحران و ایجاد زمینه برای راه‌حل پایدارتر رسیدن به آتش‌بسی است که اجازه بدهد گروگان‌های اسرائیل در اختیار حماس آزاد شوند.

دفاع هوایی و دریای مشترک کشورهای عربی

آنتونی بلینکن در نشست مشترک با وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس از تلاش آمریکا برای ایجاد یک سازوکار دفاع هوایی مشترک میان کشورهای عربی خبر داد. وی تاکید کرد که ایالات متحده در هفته‌های آتی با این بلوک متشکل از شش کشور عربی در مورد یکپارچه‌سازی دفاع هوایی و موشکی و همچنین تقویت امنیت دریایی گفت‌وگو خواهد کرد.

او با اشاره به اقدام نظامی ایران در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق گفت: «این حمله ضمن نشان دادن تهدید حاد و فزاینده ایران به ما یادآور می‌سازد که همکاری در زمینه دفاع یکپارچه تا چه اندازه ضروری است.»

ایالات متحده آمریکا با همکاری فرانسه و بریتانیا در واکنش به پاسخ نظامی ایران به اسرائیل، در رهگیری و سرنگونی تعدادی از موشک‌ها و پهپادهای ایرانی برای دفاع از خاک اسرائیل مشارکت کرد.

برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که کشورهای عربی نیز در این عملیات برای دفاع از اسرائیل مشارکت کرده‌اند. آمریکا در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری را برای ایجاد یک اتحاد نظامی منطقه‌ای برای مقابله با ایران انجام داده‌است.

بلینکن در ادامه صحبت‌های خود گفت که اعراب خلیج فارس از طریق روابط نزدیک با ایالات متحده، یکپارچگی و صلح بیشتر را برای آینده خود و منطقه انتخاب کردند.

عکس: رویترز