چگونه حملات نیرو های یمنی به کشتیهای تجاری در دریای سرخ آمریکا را وادار به واکنش در منطقه کرد
آستانه نقطه جوش
کمتر از دو هفته پس از آغاز حمله اسرائیل به غزه، وزارت دفاع آمریکا در بیانیهای خبر از رهگیری و انهدام چند فروند موشک بالستیک و پهپاد داد که از یمن به سمت سرزمینهای اشغالی فلسطین شلیک شده بود. در طول روزهای بعد از این اتفاق، خبرهای متعدد دیگری از حملات نیروهای یمنی به سمت اسرائیل منتشر شد و حتی چند انفجار در خاک مصر هم به موشکهای یمنی نسبت دادهشد که از مسیر خود منحرف شدهبودند.
بیانیه ۲۷ مهرماه از سوی پنتاگون در خصوص رهگیری موشکهای یمنی آغاز سلسلهخبرهایی از حملات موفق و ناموفق ارتش یمن به اهدافی در سرزمینهای اشغالی و همچنین تلاش برای ایجاد مانع در مقابل رفتوآمد کشتیهای تجاری به سمت اسرائیل بود. یک ماه بعد از نخستین خبر در مورد حملات یمن به سرزمینهای اشغالی، یک کشتی تجاری با پرچم باهاماس که در اجاره یک تاجر اسرائیلی بود، توسط نیروهای یمنی در آبهای دریای سرخ توقیف شد. به گفته نیروهای یمنی کشتی گالاکسی لیدر و ۲۲ خدمه آن که از ترکیه به سمت هندوستان در حرکت بود، به دلیل وابستگی به اسرائیل توقیف شدهاست. این کشتی از آن زمان تاکنون در بندر حدیده یمن در توقیف است. نیروهای یمنی میگویند، مادامی که مسیر ورود کالاهای بشردوستانه به غزه باز نشود، جلوی عبور و مرور کشتیها به سمت اسرائیل را میگیرند. یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن تحت فرماندهی ارتش یمن شنبه این هفته در بیانیهای اعلام کرد: «نیروهای مسلح یمن اعلام میکنند که تا زمانی که نوار غزه به نیاز خود از غذا و دارو دست نیابد، از عبور کشتیهای در حال حرکت به سمت رژیم اشغالگر از هر ملیتی که باشد، جلوگیری خواهند کرد.»
انصارالله یمن ۹ سال است که در پی خیزشهای موسوم به بهار عربی، کنترل پایتخت صنعا، را در اختیار دارند. عربستان سعودی از سال ۲۰۱۵ در حمایت از دولت پیشین یمن تحت رهبری عبدالربه منصور هادی، عملیات گسترده نظامیای را با همکاری امارات متحده عربی و تعدادی دیگر از کشورهای عربی علیه انصارالله آغاز کرد، اما این عملیات توفیقی در عقب راندن این گروه که به دلیل نسب رهبرش، عبدالمالک الحوثی با عنوان حوثیها هم شناخته میشوند، نداشت. عربستان سعودی و حامیان غربیاش ایران را حامی اصلی انصارالله توصیف میکردند، ایران هم هرچند اتهامها مبنی بر ارسال سلاح و حضور در جنگ با عربستان را رد میکرد، اما انصارالله را یک متحد و بخشی از محور مقاومت در منطقه تلقی میکرد. از یک سالونیم پیش در پی مذاکراتی با حمایت آمریکا، آتشبس موقتی بین پادشاهی عربستان سعودی و انصارالله برقرار شد که تاکنون پابرجا ماندهاست. آمریکاستیزی و اسرائیلستیزی از شعارهای اصلی انصارالله است و به همین دلیل واکنش این گروه به حملات اسرائیل به غزه چندان غافلگیرکننده نبود. استمرار حملات یمنیها به کشتیهای تجاری در دریای سرخ، نگرانیها از توسعه منازعه در سطح منطقه را افزایش دادهاست. دولت آمریکا که در طول هفتههای گذشته با ناوشکن یواساس کارنی در دریای سرخ چند بار با موشکها و پهپادهای شلیک شده از طرف یمن مقابله کردهاست، در طول روزهای گذشته تلاش کرده تا یک ائتلاف نظامی جدید دریانوردی در منطقه ایجاد کند تا از طریق آن ایمنی کشتیهای تجاری عبوری را از تنگه بابالمندب تضمین کند. رسانههای آمریکایی گزارش دادهاند، آمریکا در حال مذاکره با شرکای منطقهایاش از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی است تا ائتلاف دریایی جدید را در منطقه ایجاد کند. از سوی دیگر اسرائیل هم فشارها به واشنگتن را برای اقدام عملی در مقابل ارتش یمن افزایش دادهاست. رئیس شورای امنیت داخلی اسرائیل اخیراً تهدید کردهاست که اگر متحدان غربی اسرائیل اقدامی جدی برای جلوگیری از ادامه حملات یمن انجام ندهند، اسرائیل خودش رأساً وارد عمل خواهد شد. رسانههای آمریکایی نوشتهاند که آمریکا در واکنش به این تهدید، در حال تهیه فهرستی از اهداف برای اقدام نظامی علیه یمن است، اما همچنان ترجیح میدهد از طریق دیپلماسی و اقدامهایی غیر از حمله نظامی مستقیم به خاک یمن، با حملات آنها مقابله کند.
در طول هفتههای گذشته ادعاهایی مبنی بر حمله اسرائیل به یمن مطرح شدهبود، از جمله خبری که توسط شبکه تلویزیونی الحدث در عربستان منتشر شد که ادعا میکرد اسرائیل یک انبار اسلحه در صنعا را هدف حمله قرار دادهاست. اسرائیل هرگز این ادعا را تایید نکرد و ارتش یمن هم در واکنش به این ادعا مدعی شد انفجار مذکور ناشی از انفجار یک منبع گاز بودهاست و ارتباطی با حمله خارجی نداشتهاست. تنشها در دریای سرخ، نگرانیها از احتمال گسترش جنگ در غزه به دیگر نقاط منطقه را بیش از پیش افزایش دادهاست. همین نگرانی است که باعث میشود ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در واکنش به اقدامهای یمنیها در دریای سرخ محتاطانه برخورد کنند. آمریکا در هفتههای اخیر چند نفر را به اتهام حمایت از ارتش یمن تحت تحریم قرار دادهاست و در مقابل ایران به بهانه حمایت از اقدامهای یمنیها لحن تهدیدآمیزی به کار میبرد. اما به نظر میرسد همه طرفها ترجیح میدهند با درپیش گرفتن اقدامهای نمادین و محتاطانه اوضاع را تحت کنترل نگه دارند تا از سرریز شدن آتش جنگ غزه به دیگر نقاط خاورمیانه جلوگیری کنند.
اتهامزنی به ایران
از نخستین حملات موشکی و پهپادی ارتش یمن به سمت سرزمینهای اشغالی، اتهامزنیها به ایران در خصوص عاملیت یا حمایت از این حملات از سوی اسرائیل، برخی دولتهای غربی و بهویژه آمریکا آغاز شد. مقامهای دستگاه دیپلماسی ایران دخالت ایران را در تصمیمگیری برای انجام چنین حملاتی تکذیب میکنند. هرچند وزیر خارجه ایران از ابتدای جنگ غزه تاکنون بارها هشدار دادهاست که استمرار جنگ در غزه باعث گسترش جنگ به دیگر نقاط منطقه میشود، اما در واکنش به پرسشهایی در خصوص نقش ایران در حملات یمنیها، هرگونه دخالت ایران را تکذیب کردهاست. امیر عبداللهیان در مصاحبهای که سه هفته پیش با شبکه خبری سیبیاس آمریکا انجام داد، گفت: «مسئولیت تصمیماتی که حوثیها و انصارالله در یمن میگیرند و تصمیماتی که صنعا میگیرد و با شفافیت اعلام میکند متوجه خودشان است.» ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران هم دوشنبه هفته جاری در نشست خبری هفتگی با خبرنگاران گفت: «گروههای مقاومت در منطقه در چارچوب آنچه خود فکر میکنند و تصمیم میگیرند، در حال انجام اقداماتی هستند.» این دیپلمات ایرانی تصریح کرد: «آنچه که گروههای مقاومت در منطقه انجام میدهند در چارچوب مصالح و منافع مردم آنهاست. آنها بهصورت خودجوش تصمیم میگیرند و اقدام میکنند. دیدگاه آنها روشن است و در این خصوص باید به مواضع خود این گروهها رجوع کرد.»
اما تکذیبهای ایران باعث نشدهاست که مقامهای آمریکایی از اتهامزنی علیه ایران دست بکشند. جاناتان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی رئیسجمهور آمریکا میگوید، حملات یمن علیه کشتیهای تجاری «بدون حمایت مؤثر اطلاعاتی و نظامی ایران» امکانپذیر نمیشد. جاناتان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا در مجمع امنیتی اسپن در کلورادو گفت: «ما معتقدیم که ایران در انجام این حملات مشارکت دارد، در طراحی آنها، در اجرای آنها، در دادن مجوز به آنها و در نهایت در حمایت از آنها.» جِیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هم پیش از آن در یک کنفرانس خبری گفتهبود که واشنگتن «دلایل زیادی برای این باور دارد که این حملات، هرچند از طرف حوثیها در یمن انجام میشود، اما این ایران است که آن را ممکن میکند.»
سابرینا سینگ، معاون سخنگوی پنتاگون میگوید: «این حملات تهدیدی مستقیم برای تجارت بینالمللی و امنیت دریایی است. آنها جان خدمه بینالمللی که نماینده چندین کشور در سراسر جهان هستند را به خطر انداختهاند. ما همچنین معتقدیم، این حملات، درحالیکه از سوی حوثیها در یمن آغاز شدهاند، بهطور کامل توسط ایران میسر میشوند. ایالات متحده، با هماهنگی کامل با متحدان و شرکای بینالمللی خود، به واکنشهایی در خور ادامه خواهد داد.» ماه گذشته در پی توقیف کشتی گالاکسی لیدر، متعلق به یک تاجر اسرائیلی، دفتر نخستوزیر اسرائیل با صدور بیانیهای مدعی شد: «این کشتی با هدایت ایران توسط شبهنظامیان حوثی در یمن توقیف شدهاست... این اقدام یک اقدام تروریستی دیگر توسط ایران است که یک جهش بزرگ در حملات ایران علیه شهروندان جهان آزاد محسوب میشود و باعث بروز عواقب بینالمللی خواهد شد که امنیت آبراههای بینالمللی را به خطر میاندازد.»
هزینه جنگ برای اسرائیل
با گذشت بیش از دو ماه از جنگ غزه، هزینههای جنگ برای اسرائیل به شکل سرسامآوری افزایش پیدا میکند. همزمان با هزینههای جنگ، مزاحمت یمنیها برای کشتیهای اسرائیلی و کشتیهایی که به مقصد اسرائیل حرکت میکنند، نهتنها هزینهها را برای اسرائیل بیش از پیش افزایش میدهد، بلکه با افزایش هزینههای بیمه و کشتیرانی برای کالاهای وارداتی باعث تورم و افزایش قیمت کالاهای مصرفی در سرزمینهای اشغالی میشود. چه ناامنی برای کشتیهای تجاری متعلق به شهروندان اسرائیلی یا کشتیهایی که به سمت اسرائیل حرکت میکنند و چه نزدیک بودن برخی بنادر تجاری اسرائیل به میدان جنگ، از جمله بندر اشدود که در ۵۰ کیلومتری نوار غزه واقع شده، باعث شدهاست تا هزینه حمل و نقل کالا به اسرائیل به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند. برخی کشتیهای تجاری به دلیل تهدید یمن به توقیف کشتیهای اسرائیلی و حمله به کشتیهایی که به مقصد اسرائیل حرکت میکنند، ترجیح میدهند مسیر خود را تغییر دهند و به جای استفاده از تنگه بابالمندب و دریای سرخ، از جنوب آفریقا به سمت اسرائیل بروند؛ مسیری که ممکن است تا پنج هفته مسیر رسیدن کالاها به اسرائیل را افزایش دهد.
براساس برآورد روزنامه اقتصادی کالکالیست در اسرائیل در صورتی که جنگ غزه ۸ تا ۱۲ ماه به طول بیانجامد، بیش از ۲۰۰ میلیارد شِکِل، معادل ۵۱ میلیارد دلار برای اقتصاد اسرائیل هزینه بر جای خواهد گذاشت که معادل ۱۰ درصد از کل تولید ناخالص داخلی اسرائیل است. این برآورد بدون در نظرگرفتن گسترش جنگ به مناطق دیگر یا مداخله حزبالله در جنگ است. کالکالیست معتقد است برآورد ۲۰۰ میلیارد شِکِل برای هزینههای جنگ، خوشبینانه است. براساس برآورد این روزنامه بخشی از هزینهها مربوط به هزینههای دفاعی و نظامی است که تا یک میلیارد شِکِل در روز میرسد، علاوه بر این ۴۰ تا ۶۰ میلیارد شِکِل درآمدهای ازدسترفته، ۱۷ تا ۲۰ میلیارد شِکِل غرامت و ۱۰ تا ۲۰ میلیارد شِکِل کمک به کسب و کارها هزینههای دیگر دولت اسرائیل در دوران جنگ است.
براساس آمار تنها یک درصد از کل کالاهای وارداتی و صادراتی اسرائیل از مسیری غیر از دریا جابهجا میشوند. بخش عمده منابع غذایی اسرائیل از طریق واردات تامین میشود. سال ۲۰۲۰ اسرائیل بیش از ۷ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار محصولات کشاورزی و غذایی وارد کردهاست. براساس آمار وزارت کشاورزی آمریکا اسرائیل تقریباً تمام نیاز خود به شکر، روغن خوراکی و دانههای روغنی، غلات و دیگر مواد اولیه صنایع غذایی را از خارج وارد میکند و محصولات دامی اسرائیل هم وابسته به واردات دام زنده است.
از زمان آغاز جنگ غزه، هزینه تمامشده حمل و نقل کالا به اسرائیل از جمله هزینههای بیمه با افزایش شدیدی مواجه شده و برخی از بندرهای اسرائیل به دلیل نزدیکی به میدان جنگ، کاملاً برای کشتیرانی تجاری ناامن شدهاند. فارن پالیسی در گزارشی مینویسد بندر اشدود در ۴۰ کیلومتری تلآویو تا پیش از جنگ یکی از اصلیترین مبادی واردات و صادرات کالا در اسرائیل محسوب میشد و تعداد زیادی از کمپانیهای لجستیک و انبار در اطراف آن واقع شدهاند. اما این بندر به دلیل واقع شدن در ۵۰ کیلومتری مرز نوار غزه، از زمان آغاز جنگ به شکل گستردهای برای تردد کشتیهای تجاری ناامن شدهاست. بسیاری از کشتیهایی که پیش از این به سمت بندر اشدود حرکت میکردند، مسیر خود را به سمت بندر حیفا منحرف کردهاند. براساس نقشههای ترافیک دریایی تنها تعداد کمی کشتی در بندر اشدود لنگر انداختهاند یا منتظر ورود به آن هستند؛ وضعیتی که با شرایط پیش از جنگ این بندر کاملاً تفاوت دارد. بخش اعظم ترافیک کشتیرانی بندر اشدود به حیفا منتقل شدهاست.
جنگ غزه باعث شده که ریسک استفاده از بندر اشدود به شکل قابلتوجهی افزایش پیدا کند. نیل رابرتس، دبیر کمیته مشترک جنگ، یک نهاد دریانوردی که ریسک دریانوردی در آبهای بینالمللی را ارزیابی میکند، به فارن پالیسی میگوید: «هیچکس نمیخواهد وارد یک بندر شود که نتواند از آن خارج شود، اتفاقی که برای کشتیها در اوکراین رخ داد.» فارنپالیسی مینویسد مالکان کشتیها و بیمهگران ارزیابیشان را از میزان توانایی مقامهای اسرائیل برای امن نگه داشتن کشور مورد بازبینی قرار دادهاند. سایمون لاکوود، مدیر دریانوردی در WTW یک مؤسسه معاملات بیمه به فارنپالیسی میگوید: «آنچه بیمهگران و مالکان کشتیها دنبال آن هستند این است که آیا اسرائیل میتواند حملات را دفع کند یا نه.» وی میگوید: «همین واقعیت که حماس توانستهاست تاکنون چنین حملاتی را در ماه جاری ادامه بدهد باعث شدهاست که چندصددرصد به مبالغ اضافه حق بیمه برای سفر به اسرائیل اضافه شود.» به نوشته فارنپالیسی همین الان هم افزایش قیمت حملونقل به مصرفکننده نهایی منتقل میشود و تا همین مدتی پیش به قیمت جابهجایی هر کانتینر ۵۰ تا ۱۰۰ دلار اضافه شدهاست.
رابطه انصارالله و فلسطین
رابطه انصارالله یمن و گروه حماس چندان ریشهدار نیست و به سالهای اخیر محدود میشود. به لحاظ ایدئولوژیک، حماس از اخوانالمسلمین ریشه گرفتهاست، شبکهای از گروههای عربی که شاخه یمنی آن سالهاست با سلاحهای سعودی با اخوانالمسلمین میجنگد. بسیاری از پیروان اخوانالمسلمین از عقاید افراطی پیروی میکنند که شیعیان را تکفیر میکند. با این حال در شعار رسمی انصارالله آرزوی مرگ برای آمریکا در کنار اسرائیل قرار گرفتهاست و یهودیان لعنت شدهاند که نشان میدهد تا چه اندازه مسئله مبارزه با اسرائیل و آمریکا در بطن اهداف و انگیزههای این گروه مسلح یمنی عمیق است. نبیلخوری، پژوهشگر اندیشکده مرکز عربی واشنگتن دیسی مینویسد: «حوثیها در طول شورش ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ علیه دولت حاکم بر صنعا، به ندرت نامی از اسرائیل یا حماس در بیانیهها و سخنرانیهایشان میبردند. این موضوع در مورد حماس هم صدق میکند. در آن دوران حماس با دولت صنعا رابطه نزدیکتری داشت و رابطه این گروه با دولت علی عبدالله صالح نزدیکتر از رابطهاش با حوثیها بود. علی عبدالله صالح، نهتنها رابطه نزدیکی با حماس داشت، بلکه رابطه خوبی هم با تشکیلات خودگردان فلسطینی داشت و حتی سال ۲۰۰۷ هنگام جنگ داخلی میان دو گروه پیشنهاد داد که بین آنها وساطت کند. یحیی صالح، برادرزاده علی عبدالله صالح بنیاد کنعان را راهاندازی کردهاست که یک انجمن فرهنگی است و رویدادهای جمعآوری کمک و نمایشگاههایی در حمایت از فلسطین برگزار میکند و از نزدیک با نمایندگان حماس در صنعا همکاری میکند.» حماس و انصارالله به لحاظ ریشههای مذهبی و گرایشهای فرهنگی هم اختلافهایی با یکدیگر دارند. حماس گروهی ریشهگرفته از تفکر اخوانالمسلمین است. انصارالله یک گروه شیعهمذهب محسوب میشود که در طول سالیان گذشته به شکل مستمر با اخوانالمسلمین یمن در جنگ بود. اخوانالمسلمین یمن که در قالب گروه الاصلاح فعالیت میکنند، یکی از معدود گروههای اخوانی در کشورهای عربی است که در حال حاضر از پشتیبانی کامل عربستان سعودی برخوردار است و در طول جنگ یمن با حمایتهای عربستان با انصارالله در نبرد بود. در حال حاضر هم حزب الاصلاح با شورای ریاستی تحت حمایت عربستان سعودی همکاری میکند. با این حال پس از جنگ اخیر در غزه، روابط میان حزب الاصلاح و انصارالله دچار تحول شدهاست. ۲۲ نوامبر یک هیئت چهارنفره از حزب الاصلاح به صنعا تحت کنترل انصارالله سفر کرد تا با همراهی هیئتی از انصارالله از دفتر حماس در صنعا بازدید کند.
انگیزههای انصارالله برای عملیات در دریای سرخ
رهبران انصارالله انگیزه اصلی خود را از حملات موشکی و پهپادی به سمت سرزمینهای اشغالی و ایجاد مزاحمت برای کشتیهای تجاری حمایت از مردم فلسطین و تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای توقف جنگ عنوان میکنند. اما تحلیلگران انگیزههای دیگری هم برای این اقدامهای انصارالله یمن عنوان میکنند. برخی معتقدند که انصارالله با این اقدامات، افکار عمومی یمن را از مشکلات داخلی این کشور بهویژه وضعیت وخیم اقتصادی منحرف میکند. در عین حال یکسالونیم پس از آتشبس موقت با عربستان سعودی، برخی تحلیلگران معتقدند که قرار گرفتن مجدد یمن در وضعیت جنگی باعث میشود تا میزان حمایت از انصارالله در میان شهروندان عادی یمنی که احساسات ضدآمریکایی و ضداسرائیلی دارند، افزایش پیدا کند.
متیو هجز، کارشناس مسائل یمن به دویچهوله میگوید: «انگیزه این است که ناامنی و بیثباتی را در سراسر منطقه گسترش دهد و بین حوثیها و دولتهای عربی مانند بحرین و امارات متحده عربی که روابطشان را با اسرائیل عادیسازی کردهاند و عربستان سعودی که برای این کار تلاش کردهاست، تمایز ایجاد کند.» وی میگوید: «هدف حوثیها این است که بر جوامع مسلمان دیگر در منطقه فشار وارد کنند تا یک روایت اسلامگرایانه از جنگ غزه ایجاد کنند و اینگونه نشان دهند که حوثیها به حمله اسرائیل علیه همه مسلمانان واکنش نشان میدهند و از این طریق حوثیها در تلاش برای واکنش همه مسلمانان به اسرائیل، پیشتاز هستند.» فارع المسلمی، پژوهشگر مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتمهاوس به دویچهوله میگوید: «دریای سرخ جدیدترین و به وضوح مهمترین جبهه محور مقاومت علیه ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه است. هیچکس نباید بیپروایی حوثیها را دستکم بگیرد و شوربختانه تعداد بیشتری حمله در هفتههای آینده رخ خواهد داد که احتمالاً به کشتیهای غیراسرائیلی هم سرایت میکند.»
برخی تحلیلگران معتقدند که انصارالله از فرصت جنگ غزه استفاده کرده است تا وضعیت خود را در شرایط نارضایتی عمومی در یمن بهبود دهد. مایکل هورتون، پژوهشگر اندیشکده بنیاد جیمزتاون و همبنیانگذار مؤسسه بینالمللی تجزیه و تحلیل دریای سرخ (RSAI) در یادداشتی برای پایگاه ریسپانسیبل استیتکرفت مینویسد: «حوثیها امیدوارند که با پرتاب موشکها و پهپادهایشان به سمت اسرائیل افکار عمومی یمن را از ناتوانی خودشان در ایجاد فرصتهای اقتصادی در یمن، منحرف کنند.» این تحلیلگر مسائل منطقه معتقد است: «این گروه با نارضایتی رو به گسترده بیش از ۸۰ درصد از جمعیت ۳۲میلیون نفری یمن مواجه است که تحت حاکمیت آنان زندگی میکنند. هرچند سازمان امنیت به شدت مؤثر حوثیها، در مناطق تحت کنترل این گروه با مشت آهنین وضعیت را کنترل کردهاست، اخیراً شکافهایی را میتوان در قدرت این گروه مشاهده کرد. اقتصاد یمن رو به احتضار است، ارزش پول این کشور (که به ریال تحت کنترل حوثیها و دولت تقسیم شدهاست) در حال سقوط شدید است و دستمزد کارکنان دولت از سال ۲۰۱۶ تاکنون به صورت جستهگریخته پرداخت شدهاست.
آیا یمن جنگ غزه را به دیگر نقاط منطقه میکشاند؟
نبیل خوری، پژوهشگر اندیشکده مرکز عربی واشنگتن دیسی معتقد است که عملیات انصارالله یمن در دریای سرخ و حملات گاه و بیگاه موشکی و پهپادی این گروه به سمت سرزمینهای اشغالی باعث گستردهتر شدن جنگ در منطقه نمیشود. وی مینویسد: «حملات حوثیها به اسرائیل در قالب حملات موشکی و پهپادی علیه بندر ایلات، کشتیربایی و محکومیتهای لفظی توسط سخنگویانش در صنعا، چه ذاتاً و چه از نظر اثراتشان نمادین هستند. ریشه این اقدامها در ملاحظات این گروه برای همبستگی با فلسطینیان، خصومت تاریخی با اسرائیل و ایالات متحده و هماهنگی با دیگر گروههای عضو محور مقاومت تحت رهبری ایران بهویژه حزبالله است. اما بعید است که اقدامهای حوثیها بهتنهایی باعث گستردهتر شدن جنگ غزه به یک جنگ منطقهای شود که اسرائیل، آمریکا، ایران و گروههای نیابتی ایران در منطقه را وارد نبرد کند.»
آیا با اقدام نظامی میتوان انصارالله را متوقف کرد؟
گزارشها در مورد تهدید اقدام نظامی علیه یمن در صورت استمرار حمله به کشتیهای متعلق به اسرائیل یا وابسته به شهروندان اسرائیلی روزبهروز بیشتر میشود. مقامهای اسرائیلی هشدار دادهاند، در صورتی که متحدان غربی اسرائیل اقدامی در این مورد انجام ندهند، اسرائیل رأساً برای حمله به یمن اقدام خواهد کرد. میدلایست نیوز به نقل از کانال ۱۲ اسرائیل نوشت، تساحی هنگبی، رئیس شورای امنیت داخلی اسرائیل گفت که تلآویو به آمریکا و سران اروپا پیغام داده که اگر جهان علیه حملات انصارالله یمن به کشتیهای عبوری از دریای سرخ اقدامی نکند، حرکت نظامی انجام خواهد داد. به گفته وی این موضع توسط بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا و اولاف شولتز، صدراعظم آلمان منتقل شده است. هنگبی توضیح داد که نتانیاهو به بایدن و شولتز پیغام داده، اسرائیل به جهان اندکی فرصت میدهد تا صفوف خود را برای جلوگیری از حملات انصارالله یمن بیاراید. وی همچنین خاطرنشان کرد، نتانیاهو به آنان تاکید کرده که به دلیل بینالمللی بودن این موضوع، اگر اقدامی جهانی صورت نگیرد، اسرائیل حرکتی نظامی در قبال این امر انجام خواهد داد.
رسانههای آمریکایی از جمله بلومبرگ و نیویورکتایمز، گزارشهایی را منتشر کردهاند که نشان میدهد مقامهای دولت بایدن در حال برنامهریزی برای اقدام نظامی احتمالی علیه ارتش یمن هستند. نیویورکتایمز در گزارش خود ادعا کرده که در واشنگتن و تلآویو، استراتژیستهای نظامی حملاتی به یمن را برای مهار حوثیها تعیین کردهاند. دو مقام آمریکایی در این باره گفتهاند که اهداف اولیه را در صورتی که دولت بایدن دستور حملات تلافیجویانه بدهد، مشخص کردهاند. بلومبرگ هم در گزارشی نوشتهاست که مقامهای آمریکایی برای مواجهه نظامی با نیروهای یمنی در حال گفتوگو با شرکای منطقهای خود هستند. براساس این گزارش، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی رئیسجمهور آمریکا روز پنجشنبه هفته گذشته گفت، دولت بایدن «احتمال اقدام نظامی را» علیه حوثیها «کنار نگذاشتهاست». با این حال هر دو رسانه تاکید کردهاند، آمریکا هنوز تصمیمی برای اقدام نظامی علیه یمن نگرفتهاست و به دلیل نگرانی از عواقب چنین تصمیمی در گسترش جنگ غزه به دیگر نقاط منطقه، ترجیح میدهد فعلاً از روشهای دیگر از جمله ایجاد یک ائتلاف نظامی دریانوردی برای حفاظت از کشتیهای تجاری در دریای سرخ و خلیج عدن استفاده کند.
مایکل هورتون، پژوهشگر اندیشکده بنیاد جیمزتاون و همبنیانگذار مؤسسه بینالمللی تجزیه و تحلیل دریای سرخ (RSAI) در یادداشتی برای پایگاه ریسپانسیبل استیتکرفت مینویسد: «حملات نظامی که بدون تردید در مرحله پیشرفته طراحی قرار دارند، گزینهای بسیار ناکارآمد برای مواجهه با حوثیها است. این گروه شبهنظامی نهتنها توانسته سالها زیر حملات هوایی عربستان سعودی و امارات متحده عربی به حیاتشان ادامه بدهند، بلکه توانستهاند به لحاظ سیاسی و نظامی توانمندتر شوند. حملات سعودی و اماراتی باعث افزایش خشم عمومی شد و به مثابه چسبی عمل کرد که پیوستگی سازمان حوثیها را حفظ کرد.» این کارشناس مسائل یمن میگوید: «در طول مدت دخالت نظامی عربستان سعودی و امارات در یمن، این گروه توانست توانایی خود را در پنهان کردن سلاحها و تاسیساتاش در مارپیچی تو در توی کوهها و درههای کمعرض شمال غربی یمن و مناطق پرجمعیت شهری، تقویت کند.» مایکل هورتون مینویسد: «حمله از سوی ایالات متحده یا اسرائیل به اهدافی در یمن، در میان بسیاری از رهبران حوثیها به عنوان یک پیروزی تلقی خواهد شد. نگرانکنندهتر اینکه حملات ایالات متحده و اسرائیل، حتی اگر محدود هم باشد، احتمالاً چرخه تشدید تنش را تقویت خواهد کرد و میتواند آثار منطقهای یا حتی جهانی بر جای بگذارد. حوثیها دستکم برای مدت کوتاه توانایی بستن مسیر کشتیرانی را در دریای سرخ دارند. آنها همچنین میتوانند زیرساختهای تولید انرژی در عربستان سعودی و امارات متحده عربی را هدف قرار دهند؛ اقدامی که حتی اگر توفیق ناچیزی هم داشتهباشد، میتواند قیمتهای جهانی نفت را جابهجا کند.» این تحلیلگر مسائل یمن میگوید: «هیچ گزینه خوبی برای مواجهه با حوثیها وجود ندارد. اما واقعیت ساده این است که آنها به این زودی جایی نمیروند و نمیتوان آنها را صرفاً با استفاده از ابزارهای نظامی شکست داد.»