مقام‌های ارشد دولت چین به شکل محتاطانه در مورد وضعیت جاری در خاورمیانه سخن می‌گویند. مواضع چین عمدتاً با هدف به دست آوردن دل افکار عمومی جنوب جهانی با محور «عدالت برای فلسطینیان» و «ضرورت توقف فوری خشونت‌ها» بیان می‌شود اما در عین حال پکن تلاش می‌کند از اظهارنظرهایی که باعث آزردن دولتمردان اسرائیل و حامیان غربی‌اش شود، اجتناب کند.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در این شرایط دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید به‌شدت فعال‌تر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، به‌دنبال خنثی کردن تلاش‌های حامیان اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد. این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شده‌است که استمرار تحریم‌های گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
دولت بایدن ۵ هدف اصلی را برای سیاست‌هایش در خصوص واکنش به حملات ۷ اکتبر حماس و جنگ اسرائیل علیه غزه مطرح کرده‌است. در این گزارش تلاش شده‌است تا موفقیت یا شکست دولت آمریکا در رسیدن به این اهداف بررسی شود. این گزارش براساس قضاوت مستقل و تحلیل یکی از پژوهشگران مؤسسه خاورمیانه براساس پژوهش‌های او و بازخوردهایی که از همکاران و همتایانش گرفته‌است، تدوین شده‌است.
جاوید قربان‌اوغلی، سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی معتقد است که اگر حمله اسرائیل در همین حد باقی بماند، ایران پاسخی به آن نخواهد داد و منازعه‌ای که با حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق آغاز شد، پایان خواهد گرفت.
به نظر می‌رسد اسلام‌آباد معتقد است که با توجه به سابقه درگیری‌های گسترده فرقه‌ای در این کشور، از جمله چندین موج کشتار شیعیان و درگیری‌های متعاقب آن، سازماندهی شیعیان پاکستانی توسط ایران در قالب گروهی شبه‌نظامی می‌تواند باعث دامن زدن به فرقه‌گرایی در پاکستان و آسیب به امنیت ملی این کشور شود.
بعد از پایان گرفتن اقدام نظامی تهران در واکنش به حمله اسرائیل به کنسول‌گری ایران در دمشق، برای جلوگیری از توفیق طرف مقابل برای تحت فشار قرار دادن ایران و تبدیل کردن این اقدام نظامی به یک شکست برای تهران، باید فاز دوم این عملیات در قالب یک کارزار دیپلماتیک و رسانه‌ای آغاز شود.
در بخش نخست از این گفت‌وگو، آرش رئیسی‌نژاد، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در خصوص عوامل تحول در نظام بین‌الملل توضیح داد و تشریح کرد که چرا هنوز نمی‌توان چین را به‌عنوان یک قطب در رقابت‌های ژئوپلیتیک جهانی در نظر گرفت. این استاد دانشگاه توصیه کرد که مقام‌ها و سیاستگذاران جمهوری اسلامی از اتحاد و تعهد به قدرت‌های جهانی اجتناب کنند. در بخش دوم این گفت‌وگو، رئیسی‌نژاد در خصوص مفاهیم «تنهایی استراتژیک» و «زندگی در شکاف» توضیح می‌دهد و تشریح می‌کند که برای حضور مؤثر در نظم آینده جهانی، جمهوری اسلامی باید چه رویکردی را در پیش بگیرد. در ادامه بخش دوم و پایانی از گفت‌وگوی هم‌میهن را با آرش رئیسی‌نژاد، استاد مدعو مرکز خاورمیانه دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی لندن مطالعه می‌کنید.
تحولات در نظام بین‌الملل در طول سال‌های گذشته باعث ایجاد بحث‌های جدی در داخل ایران در مورد نحوه مواجهه حکومت ایران با گذار در نظام بین‌الملل شده‌است. هرچند بسیاری از کارشناسان و اساتید علوم سیاسی و روابط بین‌الملل توصیه به ایجاد توازن در روابط خارجی و اجتناب از تعهدات به قدرت‌های جهانی در دوره گذار می‌کنند اما سیاستگذاران و مقام‌های نظام جمهوری اسلامی کاملاً جدی رویکرد تعهد به روسیه و چین و عنوان جایگزین آمریکا در نظام جدید جهانی را در پیش گرفته‌اند. موضوع گذار در نظم جهانی و نحوه مواجهه با این گذار، مسئله‌ای بود که در گفت‌وگو با آرش رئیسی‌نژاد، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در میان گذاشتیم. رئیسی‌نژاد معتقد است که تغییر در نظام جهانی لاجرم و در حال وقوع است، اما اینکه نظم آینده چگونه نظمی باشد به عوامل مختلفی بستگی دارد.
از منظر بسیاری از پژوهشگران علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، تحول در نظام جاری بین‌الملل یک امر لاجرم و غیرقابل کتمان است. نشانههای متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد نظم تکقطبی تحت سلطه ایالات متحده آمریکا در حال پایان یافتن است و یک نظام جدید در حال شکلگیری است. ویژگیهای این نظام بینالمللی جدید چیست؟ مقام‌های جمهوری اسلامی چه نگرشی نسبت به نظام آینده بینالمللی دارند؟ جمهوری اسلامی چه سازوکاری برای تبدیل شدن به یک قدرت مؤثر در نظام آینده بینالمللی دارد؟ آیا روش و رویکردی که در حال حاضر توسط دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پیگیری می‌شود، برای تبدیل شدن به یک قدرت بانفوذ و مؤثر در نظام آینده بین‌الملل مناسب است؟ این‌ها سوالاتی است که در گفت‌وگو با حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مهمان مؤسسه امور بین‌الملل و امنیت برلین در میان گذاشتیم. حمیدرضا عزیزی معتقد است که نگاه جمهوری اسلامی به تحولات جاری در نظام بین‌الملل غلط نیست، اما ناقص است. به اعتقاد این پژوهشگر روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران به دلیل سوگیری زودهنگام در دوران گذار، ممکن است اثرگذاری خود را در نظام آینده بینالمللی از دست بدهد. در ادامه متن گفت‌وگوی هم‌میهن را با حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مهمان مؤسسه امور بین‌الملل و امنیت برلین مطالعه می‌کنید.
