شکستن قفل اول

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور دولت چهاردهم، در رقابت‌های انتخاباتی از لزوم احیای روابط خارجی گفت و بر این باور بود یکی از راه‌های رسیدن به اهداف برنامه هفتم توسعه، بهبود تجارت با کشورهای خارجی است. با روی کار آمدن او امیدها برای تلاش دولت در این راستا افزایش پیدا کرد.

هرچند شرایط قمر در عقرب سیاسی و تحولات منطقه در این ۱۰۰ روزه، اوضاع را به گونه‌ای رقم زده که شاید فرصتی برای این مهم پدیدار نشده اما به هر حال دولت چهاردهم در صورت آرامش در شرایط منطقه‌ای بازهم به زیرساخت‌هایی برای بهبود تجارت خارجی خود نیاز دارد و یکی از مهمترین این زیرساخت‌ها تصویب FATF است. اما چرا این موضوع برای اقتصاد ایران حیاتی است؟

رفع موانع بانکی و مالی:  FATF مجموعه‌ای از توصیه‌ها و استانداردهای بین‌المللی برای مقابله با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است. وقتی کشوری در فهرست سیاه FATF قرار می‌گیرد، بانک‌ها و مؤسسات مالی بین‌المللی از ترس مجازات و جریمه‌های احتمالی، روابط مالی با آن کشور را قطع یا محدود می‌کنند. ایران در فهرست سیاه FATF قرار دارد و این وضعیت باعث شده تا بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات خارجی از همکاری با ایران خودداری کنند، که این امر به شدت تعاملات مالی بین‌المللی و انتقال سرمایه را مختل کرده است. 

جذب سرمایه‌گذاری خارجی: سرمایه‌گذاران بین‌المللی به دنبال ثبات و شفافیت مالی هستند و FATF به عنوان یک استاندارد بین‌المللی در این زمینه عمل می‌کند. اگر ایران به توصیه‌های FATF عمل کند، سرمایه‌گذاران بیشتری حاضر خواهند شد تا در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کنند. این باعث رشد تولید، افزایش اشتغال و بهبود زیرساخت‌ها می‌شود. در غیر این صورت، سرمایه‌گذاران از ترس ریسک‌های مالی و قانونی از ورود به بازار ایران اجتناب می‌کنند.

تسریع مبادلات تجاری: ایران برای تجارت بین‌المللی نیاز به سیستم مالی جهانی دارد. با قرار داشتن در فهرست سیاه FATF، ایران دسترسی محدودی به شبکه‌های مالی و بانکی جهانی دارد، و این باعث کندی تجارت و افزایش هزینه‌ها می‌شود. تصویب FATF باعث تسهیل تجارت بین‌المللی، کاهش هزینه‌های مبادلات مالی و افزایش صادرات می‌شود.

کاهش هزینه‌های نقل و انتقال مالی: زمانی که ایران در فهرست سیاه FATF باشد، برای انجام هر گونه تراکنش مالی بین‌المللی، باید از مسیرهای پیچیده‌تر و پرهزینه‌تری استفاده کند. این مسیرها معمولاً هزینه‌های بالاتری دارند و منجر به از دست دادن فرصت‌های تجاری می‌شوند. تصویب FATF می‌تواند این هزینه‌ها را کاهش دهد و جریان مالی بین‌المللی را روان‌تر کند.

ارتقاء شفافیت و اعتماد جهانی: تصویب FATF به معنای تقویت شفافیت مالی و کنترل دقیق‌تر بر فعالیت‌های مالی است. این امر نه‌تنها برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی بلکه برای تقویت اعتماد در بین شرکای تجاری و اقتصادی داخلی نیز مهم است. شفافیت مالی به جلوگیری از فساد و تقویت نهادهای مالی داخلی کمک می‌کند. همچنین موضوعی است که باعث می‌شود شرکت‌های رتبه‌بندی اعتباری جهانی نظیر فیچ و اس‌اند‌پی نمرات بالاتری به ایران بدهند و این یعنی ریسک تعامل تجاری با ایران کمتر خواهد شد.

جلوگیری از تحریم‌های ثانویه: هرچند FATF مستقیماً تحریم اقتصادی اعمال نمی‌کند، اما کشورهای عضو ممکن است به دلیل نگرانی‌های مالی و پول‌شویی، تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کنند. این وضعیت می‌تواند باعث تشدید تحریم‌های اقتصادی و افزایش فشار بر اقتصاد ایران شود. با تصویب FATF، ایران می‌تواند از این تحریم‌ها و فشارهای مالی جلوگیری کند.

در مجموع، ادامه قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF باعث ادامه انزوای اقتصادی، محدودیت در دسترسی به منابع مالی بین‌المللی، افزایش هزینه‌های اقتصادی و از دست دادن فرصت‌های رشد اقتصادی می‌شود. از این رو، تصویب این قانون همانند بازکردن قفل‌ اولیه درهای تعاملات مالی جهانی و کاهش فشارهای اقتصادی حیاتی است.