بازی سرنوشت

فردا ایران در شرایطی مقابل ولز قرار می‌گیرد
که این دیدار تا حد زیادی تکلیف تیم ملی را روشن می‌کند؟

تیم‌ملی فوتبال ایران در جام‌جهانی 2022 روزهای عجیب و سختی را تجربه می‌کند. جدای از سنگین‌ترین شکست تاریخ فوتبال ایران در تاریخ این مسابقات، رویکرد بخشی از مردم نسبت به بازیکنان با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شده است. کارلوس کی‌روش نیز با لحنی آشنا بعد از دیدار با انگلیس با انتقاد از جو حاکم در ورزشگاه گفت، هوادارانی که قصد حمایت از بازیکنان را ندارند، بهتر است به ورزشگاه نیایند. تیم‌ملی‌ای که در جام‌جهانی 2018 حتی با شکست‌اش در جام‌جهانی هم تشویق هواداران خود را داشت، حالا در شرایط متفاوتی باید به‌مصاف یاران گرت بیل برود که می‌خواهند بعد از 64سال، شگفتی‌سازی کنند.

فضای ملتهب اطراف تیم‌ملی

برای تحلیل اینکه چرا حمایت مردم از تیم‌ملی فوتبال نسبت به قبل متفاوت است، باید اتفاقات یکی، دو هفته اخیر را بررسی کنیم. بعد از دیدار بازیکنان و کادر فنی تیم‌ملی ایران با رئیس‌جمهور که طبق روال دوره‌های پیشین انجام شد، عکس‌هایی از بازیکنان منتشر شد که فضا را برای بازیکنان ایران سخت کرد. بعد از بازی اول اما فیلم‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد آن عکس‌ها احتمالا با غرض منتشر شده تا هجمه‌ای کم‌سابقه به بازیکنان وارد شود. این روزها بی‌تفاوتی نسبت به نتایج تیم‌ملی در کنار حمایت از بازیکنان شکل گرفته؛ فضای دوقطبی و ملتهبی که بیانگر این روزهای جامعه ایران است. جواد خیابانی شب گذشته در برنامه تلویزیونی شبکه ورزش اعتراف تلخی را بیان کرد: «تیمی که مردم پشت‌اش نباشند، دوزار نمی‌ارزد، مردم باید تیم را حمایت کنند تا تیم موفق شود. دلیل موفقیت عربستان، حمایت همه‌جانبه مردم این کشور از تیم‌ملی کشورشان بود، اما در تیم‌ملی ما این اتفاق رخ نداد». هرچند جواد خیابانی با انتشار پستی اینستاگرامی نسبت به مواضعش کمی عقب‌نشینی کرد و گفت، این فقط بخشی از صحبت‌های من بوده و برای تحلیل حرف‌های من باید 30دقیقه صحبت من را گوش کنید.
فرزاد آشوبی، پیشکسوت پرسپولیس و تیم‌ملی ایران در گفت‌و‌گو با «هم‌‍‌میهن» معتقد است، عدم استقبال از سوی مردم را باید در رفتار بازیکنان جست‌و‌جو کرد: «این امر متاسفانه حقیقت دارد که تیم‌ملی فعلی حمایت بخشی از مردم را از دست داده و آن انرژی‌ای که در گذشته همراه با ملی‌پوشان بوده، در این دوره به هیچ عنوان دیده نمی‌شود. این اتفاق را باید در رفتار اشتباه و ناصواب ملی‌پوشان ایران جست‌وجو کرد. همه ما می‌دانیم که بخش بزرگی از موفقیت‌ها، شهرت و رشد فوتبالی بازیکنان به‌خصوص بازیکنان تیم‌های پرهوادار، مربوط به حمایت مردم بوده است. پس تحت هر شرایطی باید خواسته‌ها و احترام ویژه مردم رعایت و محترم شمرده شود.»
حمید درخشان، کاپیتان سابق تیم‌ملی فوتبال ایران نیز در گفت‌و‌گو با «هم‌میهن» می‌گوید، مردم از بازیکنان انتظاراتی دارند که برآورده نشده و طبیعی است باتوجه به اتفاقات اخیر، اولویت مردم فوتبال نباشد و از بازیکنان هم دلگیر شده باشند. درخشان در ادامه این گفت‌و‌گو می‌گوید: «حمایت باید دوطرفه باشد و بررسی شود که خواسته هواداران از بازیکنانی که شهرت‌شان را مدیون مردم هستند تا چه میزان اجابت شده است. در حال حاضر مردم از بازیکنان تیم‌ملی دل‌شکسته هستند و امیدوارم پیش از دیدار ایران و ولز شرایط طوری پیش برود که هم حمایت مردمی افزایش پیدا کند، هم تیم‌ملی بتواند با پیروزی مقابل ولز، روحیه مردم را بالا ببرد.» درخشان بیش از هفت‌سال در لیگ ستارگان قطر بازی کرده و اتفاقا چهره شناخته‌شده‌ای در فوتبال کشور میزبان جام‌جهانی است. او درخصوص چرایی رد دعوت فدراسیون فوتبال کشور قطر برای تماشای جام‌جهانی گفت: «بنا بر دلایلی که دارم، ترجیح دادم در ایران بمانم. من دوست دارم مردم را خوشحال ببینم و مشکلات عدیده‌ای که دارند، زودتر حل شود. مشکلات معیشتی و ناراحتی مردم زیاد است، به همین دلیل راضی نشدم در این شرایط به قطر بروم.»

هرکسی حمایت نمی‌کند به ورزشگاه نیاید

کارلوس کی‌روش بعد از شکست سنگین ایران مقابل انگلیس، فعالیت گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت. او ابتدا با انتشار ویدئویی اینستاگرامی اعلام کرد، بازیکنان تیم‌ملی، دشمن مردم نیستند. فردای شکست نیز با انتشار پستی اینستاگرامی به انتقاد گسترده هواداران پاسخ عجیبی داد: «نباید نگران هوادارنماها باشیم. نباید به حرف‌های این تماشاگرنماهای غیرواقعی و هیجان‌زده توجه کنیم!» همچنین در نشست خبری بعد از تقابل با انگلیس نیز کی‌روش با ادبیاتی آشنا که پیش‌تر شنیده بودیم، به منتقدان تیم‌ملی گفت: «هرکسی که قصد ندارد تیم‌ملی را حمایت کند، بهتر است به ورزشگاه نیاید».
فرزاد آشوبی نیز با انتقاد از لحن کی‌روش گفت: «آقای کی‌روش از روزی که با تصمیم اشتباه برخی افراد هدایت تیم‌ملی را برعهده گرفت، کار را به جایی رسانده که به خودش اجازه می‌دهد فراتر از جایگاهی که دارد، اظهارنظر و به مردم بی‌احترامی کند. عملکرد تیم‌ملی ایران مقابل انگلیس چنان ضعیف بود که فرار رو به جلو را از سوی کی‌روش شاهد هستیم؛ از زمانی که کی‌روش لیست نهایی را اعلام کرد و بازیکنان خوبی که طی دو، سه سال اخیر عصای دست اسکوچیچ بودند را خط زد و رجوع شد به افرادی که مورد اعتمادش بودند. کی‌روش در گذشته و حال نشان داده صاحب سبک نیست و زمانی که توپ در اختیار بازیکنان ایران است، نمی‌دانند باید چه کار کنند». محمد مایلی‌کهن، سرمربی سابق تیم‌ملی ایران نیز در گفت‌وگویی به انتقاد شدید از صحبت‌های کی‌روش پرداخت و گفت: «نباید برای مردم تعیین تکلیف کند». مایلی‌کهن معتقد است، «با هر فرد دیگری تیم‌ملی راهی جام‌جهانی می‌شد، این شکست را متحمل نمی‌شدیم.»

دوری ملی‌پوشان

انتشار عکس‌های با لبخند بازیکنان که در سایت فیفا منتشر شد، انتقادات به ملی‌پوشان را افزایش داد. فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر شد که بسیاری از مردم نسبت به شکست تیم‌ملی مقابل شاگردان گرت ساوت گیت بی‌تفاوت بودند. مهدی طارمی نیز طی مصاحبه‌ای با سایت فیفا گفت، اصلا سیاسی نیست و فقط برای فوتبال بازی کردن به اینجا آمده، به همین دلیل نمی‌خواهد نسبت به شرایط کشور صحبتی داشته باشد. طارمی در حالی می‌گوید فردی سیاسی نیست که در انتقاد از خبرنگار فیفا گفت: «چرا از من نسبت به جنگ روسیه و اوکراین سوالی نمی‌پرسید؟» از دید مهدی طارمی ظاهرا حمله نظامی روسیه به اوکراین، اتفاق سیاسی محسوب نمی‌شود. فرزاد آشوبی درباره رویکرد متفاوت مردم در قبال ملی‌پوشان ایران در قیاس با گذشته می‌گوید، طبیعی است به خاطر شرایط روز بخشی از مردم رویکرد مثبتی نسبت به آنها نداشته باشند: «جزو معدود دفعاتی بود که بخشی از مردم از شکست تیم‌ملی ابراز خوشحالی کردند. چنین اتفاقی نشان می‌دهد بازیکنان تیم‌ملی باید در گفتارشان باتوجه به شرایط خاص اجتماعی تجدیدنظر کنند و دست آشتی‌ملی را به سمت مردم دراز کنند. نیاز به کار ماورایی و عجیب نیست. همین که گفتارها و رفتارها شکل سنجیده‌ای داشته باشد، می‌تواند موثر باشد.»

عبور از بحران

تیم‌ملی ولز توانست بعد از 64سال و با درخشش گرت بیل، راهی جام‌جهانی شود. یاران بیل در اولین مسابقه خود مقابل آمریکا با تساوی یک یک متوقف شدند و همین یک امتیاز باعث شد تا ایران در قعر جدول قرار بگیرد. حالا تقابل ایران با ولز از لحاظ فوتبالی بسیار حیاتی شده است. در صورت شکست ایران مقابل ولز، حذف زودهنگام شامل حال شاگردان کی‌روش می‌شود اما در صورت پیروزی مقابل این تیم، تیم‌ملی می‌تواند برای تقابل با آمریکا امیدوار باشد. آشوبی می‌گوید، باوجود بسیاری از کمبودهای ساختاری که داریم، تیم‌ملی ایران توانایی موفقیت مقابل ولز و آمریکا را دارد، برخلاف نظر عده‌ای که می‌گفتند ایران صرفا باید حضور آبرومندانه‌ای در این جام‌جهانی داشته باشد.