کشتی و برجام و خوشحالی مردم
سال‌های آغازین اصلاحات، جمله‌ای از مرتضی مردیها در روزنامه جامعه، همیشه در ذهنم جاری و ساری است. آن هم برای مخاطبی که در ابتدای دانستن مسائل سیاسی و تحلیل‌اش است، شنیدن چنین بیانی کمی جای تعجب داشت.
سال‌های آغازین اصلاحات، جمله‌ای از مرتضی مردیها در روزنامه جامعه، همیشه در ذهنم جاری و ساری است. آن هم برای مخاطبی که در ابتدای دانستن مسائل سیاسی و تحلیل‌اش است، شنیدن چنین بیانی کمی جای تعجب داشت. ایشان در مقاله یا مصاحبه‌ای گفته بودند، اگر حالیه از تلویزیون مسابقات وزنه‌برداری زنان پخش شود و ازسویی‌دیگر، میتینگی سیاسی در ورزشگاه آزادی برقرار باشد؛ گرایش مردم بیشتر به سمت آن رویداد ورزشی است. هرچند این نگره در دورانی گفته شده بود که غلظت خون بسیاری از ما سیاسی مثبت به بالا بود، ولی جای واکاوی فراوانی داشت از منظر جامعه‌شناختی و دانستن روحیات عامه مردم. انگاره‌ای که هرچه بیشتر پیش رفتیم، درستی و صحت آن آشکارتر شد.
اما چه شد که یاد این گفته افتادم. جناب دبیر رئیس فدراسیون کشتی، در جلسه با نمایندگان مجلس نگره‌ای را مطرح کردند که جای تأمل بیشتری دارد. ایشان گفتند مردم ما با پیروزی و قهرمانی کشتی‌گیران بیشتر خوشحال می‌شوند یا اینکه برجام امضاء شود؟ و نیک مشخص است که از قبل جواب ایشان چیست. چرایی اینکه عده‌ای اینگونه می‌اندیشند زیاد شاذ و پیچیده نیست. چه که مردم و بالمآل توده، آن را آنچنان نمی‌شناسند.
به‌حتم هموطنان در رنج و سختی این سال‌ها از پیروزی دوبنده‌پوشان شاد می‌شوند. آن‌هم در زمان تقریبی شش دقیقه‌ای که روی تشک هستند این دلاورمردان، آدرنالین خون‌شان چنان بالا می‌رود که مشتاق آن هستند در کشتی وقت‌اضافه‌ای هم وجود می‌داشت که با چاشنی گزارش «هادی عامل» این سرخوشی ادامه‌دارتر می‌شد، ولی رئیس موفق کشتی ما آگاه نیستند که مقایسه امر سیاسی با امر ورزشی، آنچنان به صواب و ثواب نیست. چه که اولی، در بستری خاص و دومی، در زمینه‌ای دیگر کارکردهای خود را دارا هستند.
در اینکه ایشان گفته‌اند برای کاهش آسیب‌های اجتماعی از ورزش حمایت کنید، هیچ شکی نیست و هر دلسوز اجتماعی‌ای نیز آن را تایید و توصیه می‌کند. ولی در همان جمله اضافه کردند که برای توسعه منطقه‌ای و ملی نیز ورزش می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. این نگرش کمی از حقیقت دور است. چگونه می‌توان انتظار داشت با قهرمانی در ورزش و در اینجا کشتی، توسعه منطقه‌ای و ملی اتفاق افتد؟ اصولاً تعریف توسعه منطقه‌ای و ملی چیست؟ نمی‌توان واژگان متفاوت از معنا را کنار هم نهاد و نتیجه دلخواه از آن مستفاد کرد.
در فقره برجام شاید ایشان تحلیل شخصی خاصی داشته باشند، به‌عنوان یک شهروند عادی که دست بر قضا دارای کرسی ریاست فدراسیون هستند. ولی بسط آن دیدگاه به‌خصوص به امری غیر مرتبط دارای اشکال است. ایشان آیا پایش و پیمایشی انجام داده‌اند که مردم از امضای برجام خوشحال نمی‌شوند؟ مردم بما هو مردم چه جایگاهی در انگاره‌های فکری ایشان دارند. همان مردمی که از قهرمانی کشتی‌گیران به وجد می‌آیند هم‌زمان می‌توانند از حل بحرانی در سیاست خارجی کشور خوشحال شوند. با این تفاوت که با حل هر مسئله خارجی، نتیجه و ثمرش به سود مردم و لامحاله کلیت کشور است.
ادامه این مقایسه زیاد به صلاح نیست؛ که یاد مقایسه هنگام اکران فیلم «جدایی نادر از سیمین» و مقایسه‌اش با «اخراجی‌ها» تداعی می‌شود. می‌ماند ذکر این نکته که مدیریت درست و شاید کمتر دارای اشکال ایشان در امر ورزشی، نمی‌تواند سبب شود که در امور سیاسی هم صاحب دیدگاه و نظر شوند. آن‌هم دیدگاهی که عموم مردم آن را در دفعات مختلف در انتخاب‌های گوناگون نپسندیدند. جناب دبیر در ملاقات با رئیس‌جمهور گویا کت‌شان را فراموش کردند که بپوشند و از فردی قرض گرفتند؛ و بعد به شوخی گفتند وقتی ایشان کت نمی‌پوشد، دیگر راحت شدند.
حال در جلسه مجلس با کتی شیک در تریبون، این مقایسه را انجام دادند که نشانه‌های بدن و حرکات آن هم بماند برای تحلیل‌های دیگر که شاید نشان از نشانه‌گذاری فردی‌شان برای آینده سیاسی و نه ورزشی‌شان باشد. به‌هرحال همانطور که گفتند، تلاش کردند فدراسیون کشتی را از مسائل سیاسی دور نگه دارند، امیدواریم در نگرش‌ها و دلبستگی‌های سیاسی‌شان نیز چنین باشند. که هر مقایسه‌ای لاجرم درست از آب در نمی‌آید. آنچه مردیها سه‌دهه پیش گفت، از سواد و دانش سیاسی اجتماعی‌اش برخاسته بود که سبب‌ساز تداعی این خاطره مانده در ذهن شد. این مقایسه اما دارای پشتوانه مطالعاتی متقن نیست که دلائل‌اش در این مقال نمی‌گنجد...
