مرکز جدید رقابت قدرت‌های جهانی
یک صبح مه‌آلود در ماه ژوئن سال ۱۹۳۷، یک هواپیمای توپولوف-۲۵ شوروی به خلبانی والری چکالوف، ابرها را شکافت و با طی کردن ۸ هزار و ۸۰۰ کیلومتر، در فرودگاه صحرایی پیرسون در واشنگتن فرود آمد و به این ترتیب اولین پرواز بدون توقف فراقطبی را به پایان رساند.
یک صبح مه‌آلود در ماه ژوئن سال ۱۹۳۷، یک هواپیمای توپولوف-25 شوروی به خلبانی والری چکالوف، ابرها را شکافت و با طی کردن 8 هزار و 800 کیلومتر، در فرودگاه صحرایی پیرسون در واشنگتن فرود آمد و به این ترتیب اولین پرواز بدون توقف فراقطبی را به پایان رساند. این اتفاق نشان داد که قطب شمال نه یک فضای نفوذناپذیر، بلکه مسیری بین اوراسیا و آمریکای شمالی است.
دو سال قبل از پرواز طولانی چکالوف، ژنرال آمریکایی، بیلی میچل، در سخنرانی خود در جلسه استماع کمیته نظامی مجلس نمایندگان ایالات متحده، ضمن تاکید بر ارزش و اهمیت قدرت هوایی موجود و نوظهور آمریکا، اظهارنظر قابل توجهی داشت که در آن زمان کمی اغراق‌آمیز به نظر رسید. او گفته بود: «آلاسکا مرکزی‌ترین مکان در جهان برای هواپیماها است و کاربرد این مکان در مورد اروپا، آسیا یا آمریکای شمالی صادق است. من به آینده ایمان دارم و معتقدم کسی که آلاسکا را در دست دارد، جهان را در اختیار خواهد داشت و فکر می‌کنم آلاسکا مهمترین مکان استراتژیک در جهان است.»
شاهکار چکالوف، نقطه نظر میچل را تقویت کرد؛ و امروز بعد از گذشت ده‌ها سال، آلاسکا میزبان بزرگترین مجموعه هواپیماهای نسل پنجم در جهان است. قطب شمال بیش از ۷۵ سال است که درهایش را به روی نیروی هوایی آمریکا باز کرده است. در طول جنگ سرد، زیردریایی‌های مجهز به موشک هسته‌ای ایالات متحده در زیر یخ‌های قطبی کمین کرده و به صورت دوره‌ای با نمایش قدرت‌شان، قابلیت‌های هسته‌ای آمریکا و اهمیت استراتژیک قطب شمال را به نمایش می‌گذاشتند. اما امروزه، صرفاً هوا یا دریای زیر یخ نیست که اهمیت استراتژیک قطب شمال را تقویت می‌کند.
تغییر اقلیم، موجب شده وسعت و ضخامت یخ‌های قطب شمال کاهش یابد و مطالعات متعدد نشان می‌دهد که ظرف ۱۵ سال آینده، مرکز قطب شمال، حداقل در طول تابستان عاری از یخ خواهد بود. سطح دریای قطب شمال، که مدت‌ها پوشیده از یخ بود و اجازه عبور و مرور کشتی‌ها را نمی‌داد، امروز در حال باز شدن است و ترافیک کشتی‌های تجاری، علمی و نظامی در این دریا دیده می‌شود.
این مسئله باعث شده تا بُعد جدیدی در حوزه امنیت در قطب شمال تقویت شود. اما تغییر اقلیم در قطب شمال تنها مورد توجه برنامه‌ریزان نظامی و متفکران استراتژیک نیست. هر خطر جدیدی، فرصت‌ها و فضاهای جدیدی را برای انطباق و سازگاری ایجاد می‌کند. مناطقی که با کاهش وسعت و ضخامت یخ‌های قطبی روبه‌رو هستند، در حال حاضر شاهد افزایش مداوم فعالیت دریایی در قطب شمال، به‌ویژه در امتداد خط ساحلی شمالی روسیه هستند.
این امر می‌تواند مسیرهای دسترسی جدیدی برای کالاهای آسیای مرکزی فراهم کند. این کالاها اکنون می‌توانند از طریق رودخانه‌ها به قطب شمال عاری از یخ وارد شده و سپس به بازارهای بین‌المللی منتقل شوند. گرم شدن آب و هوا می‌تواند فرصت‌های کشاورزی جدیدی را در قطب شمال ایجاد کند و برخی از ناامنی‌های غذایی فعلی در مناطق قطب شمال را کاهش دهد. در سراسر قطب شمال، مواد معدنی حیاتی در حوزه انرژی وجود دارد. قطب شمال ذخیره‌ای غنی از هیدروکربن است و این منابع انرژی، فرصت‌هایی را برای توسعه اقتصادی و امنیت منابع ملی فراهم می‌کنند.
چالش‌های قطب شمال به سرعت در حال تغییر است و این منطقه هر روز بیشتر ار دیروز به یک میدان و رقابت آزمایش برای فناوری‌های جدید، از کاربردهای گسترده پهپادها تا فناوری‌های جدید حوزه انرژی، از جمله راکتورهای هسته‌ای کوچک، از کشاورزی صنعتی و پیشرفته با هوش مصنوعی گرفته تا ماهواره‌های توسعه‌یافته و سایر سیستم‌های مخابراتی تبدیل می‌شود.
فرسایش ساحلی و ذوب شدن لایه‌های یخ‌های دائمی، نیازمند ارائه راهکار جدید مهندسی است. گسترش فعالیت‌های دریایی نیازمند آگاهی بیشتر از حوزه فعالیت و افزایش قابلیت‌های امداد و نجات است. علاوه بر این تغییر الگوهای پوشش گیاهی و جانوری در قطب شمال، سازوکارهای مدیریتی جدیدی را برای ایجاد تعادل بین شکار و ماهیگیری معیشتی، تفریحی و تجاری می‌طلبد.
