دولت ترامپ و برنامه هسته‌ای عربستان سعودی
کریس رایت، وزیر انرژی ایالات متحده آمریکا، در سفر ۱۳ آوریل خود به عربستان سعودی که به‌عنوان پیش‌زمینه سفر میانه ماه مه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه خلیج فارس انجام شد، اعلام کرد که توافق اولیه برای همکاری واشنگتن و ریاض در صنعت هسته‌ای غیرنظامی حاصل شده‌است.
کریس رایت، وزیر انرژی ایالات متحده آمریکا، در سفر ۱۳ آوریل خود به عربستان سعودی که به‌عنوان پیش‌زمینه سفر میانه ماه مه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه خلیج فارس انجام شد، اعلام کرد که توافق اولیه برای همکاری واشنگتن و ریاض در صنعت هسته‌ای غیرنظامی حاصل شده‌است.
او تاکید کرد که دو کشور در «مسیری» برای رسیدن به توافق قرار دارند و جزئیات بیشتر توافق اواخر سال میلادی اعلام می‌شود. رایت احتمالاً با توجه به نگرانی‌ها در مورد مخاطرات اشاعه تسلیحات هسته‌ای، تصریح کرد که «این توافق قطعاً در چارچوب ۱۲۳ خواهد بود.»
این اظهارنظر به بند ۱۲۳ قانون انرژی اتمی آمریکا (مصوب ۱۹۵۴) برمی‌گردد به اینکه تصریح دارد پیش از آنکه نهادها و شرکت‌های آمریکایی وارد همکاری برای راه‌اندازی صنعت هسته‌ای یک کشور شوند، پادمان‌های رسمی برای جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای در نظر گرفته‌شود.
نسخه «استاندارد طلایی» از توافقنامه ۱۲۳ به صورت مشخص غنیسازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای را منع می‌کند. تاکنون تنها امارات متحده عربی و تایوان به محدودیت‌های «استاندارد طلایی» تن داده‌اند. بر اساس این استاندارد کشورها متعهد می‌شوند که به جای تولید سوخت، سوخت هسته‌ای را وارد کنند و اجازه بازرسی‌های بین‌المللی از برنامه هسته‌ای‌شان بدهند.
خبر توافق مقدماتی هسته‌ای میان ریاض و واشنگتن درست فردای روزی اعلام شد که مقام‌های آمریکا و ایران در عمان برای کاهش تنش‌ها در خصوص برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند. تلقی عمومی این بود که سخنان وزیر انرژی آمریکا بخشی از چارچوب گسترده‌تر دیپلماسی آمریکا است.
اینکه موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران و توافق هسته‌ای با عربستان سعودی در یک چارچوب دیده‌شوند، عجیب نیست. مقام‌های آمریکایی قطعاً بدون تردید سخنان محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی را در خاطر دارند که سال ۲۰۱۸ گفته‌بود: «اگر ایران سلاح هسته‌ای بسازد، ما هم در نخستین فرصت همین کار را خواهیم کرد.»
گزارش‌ها حاکی از این است که عربستان سعودی هم یک برنامه غنیسازی هسته‌ای نوپا دارد. در عین حال گزارش شده‌است که همکاری در فناوری هسته‌ای با آمریکا یکی از مطالبات عربستان سعودی در مذاکرات برای عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائیل بود.
اما «مسیر» همکاری هسته‌ای آمریکا و عربستان سعودی، به جز جنگ غزه و مذاکرات ایران با چالش‌های دیگری هم در آینده مواجه خواهد بود. هرچند فناوری هسته‌ای آمریکایی به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما آمریکا دیگر به صورت فعال در حال صادرات نیروگاه‌های هسته‌ای نیست و حتی تاسیسات غنیسازی داخلی آمریکا هم در حال حاضر توسط یک کنسرسیوم اروپایی اداره می‌شود.
دانشمندان آمریکایی در حال حاضر روی «رآکتورهای کوچک مدولار» (SMR) کار می‌کنند که یک فناوری پیشرفته و جدید است که می‌تواند برای آب‌شیرین‌کن‌ها و تولید انرژی در خاورمیانه کاربرد داشته‌باشد اما نخستین موج از اس.ام.آرهای آمریکایی هنوز تحت بررسی برای صدور مجوز عملیات هستند و معلوم نیست تا «اواخر دهه ۲۰۲۰ یا اوایل دهه ۲۰۳۰» امکان فروش آنها وجود داشته‌باشد. در حال حاضر فقط روسیه و چین از راکتورهای کوچک مدولار عملیاتی استفاده می‌کنند.
آمریکایی‌ها می‌دانند که اگر قرار به امضای یک قرارداد ۱۲۳ با عربستان سعودی باشد، سعودی‌ها بر حق خود مبنی بر غنیسازی اورانیوم در خاک‌شان پافشاری خواهند کرد. به نظر می‌رسد حتی بر اساس مواد توافقنامه ۱۲۳ که سال ۲۰۰۹ با امارات متحده عربی برای واردات راکتورهای هسته‌ای از کره جنوبی امضا شد که فناوری آمریکایی در آنها به کار رفته‌بود، به امارات اجازه داده‌شده‌است در صورتی که حق غنیسازی اورانیوم به کشوری در منطقه داده‌شد، به امارات هم این حق داده‌شود.
به علاوه هیچ چیز جلوی یک کشور طرف توافق با آمریکا را نمی‌گیرد که بعد از دریافت کامل فناوری هسته‌ای از آمریکا، از توافق ۱۲۳ خارج شود. سفر ماه آینده دونالد ترامپ به منطقه با تمرکز بر تجارت و کسب و کار صورت می‌گیرد و ترامپ به هیچ وجه قصد ندارد اختلافات در مورد توافق هسته‌ای این سفر را تحت تاثیر قرار دهد.
