دهه چهل؛ آغاز کاهش نرخ باروری
عضو کمیته علمی دومین جایزه جوانی جمعیت گفت: «شروع کاهش نرخ باروری در کشور به حدود دهه 40 و بیانیه تهران درخصوص تنظیم خانواده و ضرورت کنترل جمعیت برمیگردد.»
به گزارش مهر، علیاکبر محزون ادامه داد: «اولین سرشماری کشور سال ۱۳۳۵ اجرا شد و پس از آن در سال ۱۳۴۵ برای اولینبار در ایران نرخ رشد جمعیت محاسبه شد که آنزمان ۳،۱ درصد بود.
از همان سالها هشدارهای رشد جمعیت آغاز شد. سال ۱۳۴۶ بیانیه تهران درخصوص تنظیم خانواده و ضرورت کنترل جمعیت تصویب شد و بعد از انقلاب هم در دهه ۶۰ بحث جمعیت دوباره مطرح شد. در برنامه توسعه سال ۱۳۶۷ طرحی با عنوان سیاست تحدید موالید مطرح شد.»
او در ادامه درباره کاهش موالید در ایران توضیح داد: «خانوادهها از دهه ۶۰ بنا به عوامل مختلف مانند کاهش مرگومیر کودکان و شانس زندهماندن بالا، تصمیم به فرزندآوری کمتر گرفتند، چراکه قبلاً پنج فرزند متولد میشد تا لااقل سه نفر از آنها زنده بمانند. دیگر نیازی به چنین اقداماتی نبود، پس همان سه فرزند متولد میشدند.»
براساس اعلام او، بحث اول تنگدستی بهعنوان مانع افزایش فرزند بود و بحث دوم جریان اجتماعی بود. افراد با استمرار فرآیند توسعه وارد مباحثی شدند که باعث پیشرفت فردی آنها شود و به تحرک اجتماعی پرداختند و فرزندآوری را مانع این پیشرفت دیدند.
بحث فردگرایی در جامعه باعث شد، تحرک اجتماعی و فرزندآوری در مقابل هم قرار گیرند و در مرحله سوم جایگزینی برای نهاد خانواده و تغییر نهاد خانواده که حاصل تغییر نگرشها در جوامعی مثل ایران شد، روند رشد را بهشدت کاهش داد.
