آشتی اسد و اردوغان و لزوم تغییر سیاست آمریکا

قطعنامه ۲۲۵۴ سازمان ملل که خواستار انتقال دموکراتیک قدرت در سوریه برای به قدرت رسیدن مخالفان سوری است، هیچ شانسی برای موفقیت ندارد. تلاش برای جدایی سوریه از ایران نیز همینطور. تلاش برای ایجاد یک منطقه شبه‌مستقل برای کُردها در شمال شرق سوریه نیز واقع‌بینانه‌ نیست. هر یک از همسایگان قدرتمندتر سوریه به‌ویژه ترکیه با این قضیه مخالفت می‌کنند. هر یک از این سه سیاست - تغییر رژیم سوریه، عقب‌نشینی ایران از سوریه، و حفظ یک کشور تحت کنترل کُردها در شمال شرق سوریه - براساس شرایط تغییر رژیم در دمشق بنا شد. بنابراین امروز هیچ کدام از اینها معنی ندارد.

واشنگتن با حضور محدود ۹۰۰ سرباز، به نیروهای دموکراتیک سوریه که تحت کنترل کُردها است، کمک کرد تا کنترل بخش شمال شرقی سوریه، ذخایر نفت این کشور را حفظ کنند. درحالی‌که انگیزه اولیه این استقرار، مبارزه با داعش بود اما سیاست ناگفته جدید اکنون «بازدارندگی» ایران از طریق مسدود کردن زنجیره اصلی «محور مقاومت» یعنی سوریه است. ترکیه - بزرگترین بازیگر خارجی در جنگ سوریه - از طریق مرز جنوبی خود چیزی را ایجاد کرد که اکنون به عنوان «بزرگراه جهادی» شناخته می‌شود.

این مسیر هماهنگ، سفر از فرودگاه‌های بین‌المللی ترکیه به شهرهای مرزی و در نهایت ارسال تسلیحات به سوریه را تسهیل می‌کرد. داغستانی‌ها، تونسی‌ها، بریتانیایی‌ها و دیگران برای پیوستن به داعش و دیگر تشکل‌های جهادی از طریق ترکیه اقدام می‌کردند. اما عواقب ناخواسته حمایت اردوغان از مبارزان اسلام‌گرا در نهایت ظاهر شد. موج پناهجویان فراری از جنگ داخلی سوریه از مرز ترکیه عبور کردند. امروز ترکیه با تنش‌های اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌‌کند که با حضور ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار میلیون آواره سوری در این کشور تشدید شده است.

با وجود دریافت بیش از ۱۱ میلیارد دلار از اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای مقابله با بحران پناهجویان، اردوغان اخیراً تصمیم گرفته است که حالا زمان مناسبی برای خروج آنها از ترکیه است. اردوغان همچنین وضعیت موجود در شمال شرق سوریه را که توسط ایالات متحده حفظ شده است، غیرقابل قبول می‌داند. پس از ۱۲ سال حمایت از برکناری اسد، اردوغان اکنون دریافته است که رئیس‌جمهور سوریه بر سر جای خود باقی است. در نتیجه، اردوغان در ژوئیه امسال از اسد برای یک سفر رسمی دولتی به استانبول دعوت کرد. او پیشنهاد داد روس‌ها را به‌عنوان میانجی‌گر وارد بازی کند و گفت که عادی‌سازی کامل دیپلماتیک بین دو کشور امکان‌پذیر است. اگرچه اسد از ملاقات با اردوغان بدون دریافت تعهد مبنی بر خروج نیروهای ترکیه از خاک سوریه امتناع می‌کند، اما حاضر خواهد شد که یک نشست آزمایشی داشته باشد.

او مشتاق است تا حاکمیت سوریه را بر سرزمین‌هایی که در اختیار نیروهای شورشی و ارتش‌های خارجی است، احیا کند. احیای تجارت با ترکیه نیز راه نجاتی را برای اقتصاد بیمار سوریه فراهم خواهد کرد. اسد همچنین مشتاق است متحدی در رویارویی قریب‌الوقوع با کردهای مورد حمایت آمریکا در شمال شرق سوریه داشته باشد. او به دنبال استفاده از تهدید حمله ترکیه به شمال شرق سوریه تحت کنترل نیروهای کُرد برای مذاکره با کُردهای سوریه است. اسد به صراحت گفته است که اجازه نخواهد داد کُردها ارتش خود را حفظ کنند. خلع سلاح موضوعی است که کُردها هرگز با آن موافقت نخواهند کرد تا زمانی که نیروهای آمریکایی در شمال شرق سوریه برای تضمین وضعیت شبه‌مستقل منطقه باقی بمانند. با این حال، واشنگتن نمی‌تواند نیروهای خود را برای همیشه در سوریه نگه دارد و برای کُردها روشن کرده است که به آنها کمک نخواهد کرد تا یک کشور مستقل ایجاد کنند. با به دست گرفتن قدرت توسط دولت جدید ایالات متحده در سال ۲۰۲۵، زمان خروج نیروهای آمریکایی از سوریه فرا خواهد رسید.