هر بار حیرتزدهام می‌کنند
صوفیا نصراللهی
روزنامه‌نگار
اعتراف می‌کنم با وجود اینکه طرفدار پروپاقرص موسیقی خوب هستم، 10سال پیش کوارتت کاسته را نمی‌شناختم. آشنایی من با این گروه موسیقی خیلی دیر و از آلبوم سوم‌شان، «ایستگاه ۳» شروع شد. بعد انقدر مسحور قطعات شدم که برگشتم به عقب و دو آلبوم اول «ایستگاه یک» و «ایستگاه دو» را هم شنیدم. همه‌ی آلبوم‌ها را نشر هرمس رامین صدیقی منتشر کرده بود. امسال کوارتت کاسته 10ساله شد.10 سال و سه آلبوم که البته چهارمی هم در راه است و مراحل ضبطش را پشت سر گذاشته و به همین مناسبت چهار شب در «عمارت روبهرو» اجرا رفتند. چهار شب که به‌سرعت برق و باد بلیت‌ها در پیش‌فروش تمام شد و نشان داد که مردم چقدر تشنه‌ی موسیقی خوب درست هستند و لزوماً موسیقی نباید همان پاپ‌های عامه‌پسند باشد که سالن برایش پر شود. کوارتت کاسته به سرپرستی احسان صدیق سال ۱۳۹۲ اولین آلبومش را منتشر کرد. صدیق گیتار الکتریک می‌زند، مازیار یونسی پیانیست گروه است، روزبه فدوی درامر و سهیل پیغمبری هم که سازهای بادی می‌نوازد. در آلبوم اول و دوم پیتر سلیمانی‌پور خدابیامرز هم کنارشان بود.
توضیح اینکه سبک موسیقی کوارتت کاسته چیست کار دشواری است. در موسیقی معاصر ژانرها چنان می‌توانند توسط هنرمندان درهم‌آمیخته شوند که اطلاق صرف جَز به قطعات موسیقی مثلاً به‌دلیل گاهی بداهه‌نوازی یا گام‌های متفاوت و سازبندی‌ها درحقیقت ساده کردن فرمول است برای اینکه بشود موسیقی را به کلمه درآورد. شما اسمش را بگذارید؛ جز نو. اسم‌ها تلاشی هستند برای توصیف نواهایی که از کاسته می‌شنویم اما به‌نظرم تجربه‌ی شنیدن قطعات کاسته خیلی به وصف و کلمه درنمی‌آید. بگذارید از همین اجرای آخرشان مثال بزنم. قطعه‌ی «زون» از آلبوم «ایستگاه دو» حال و هوای جز دارد اما نه آن جز استانداردی که شنیده‌اید. خیلی آوانگاردتر از این حرف‌هاست و البته غیرقابل پیش‌بینی. نمی‌توانید حدس بزنید که کدام ساز قرار است هر لحظه وارد شود و کنترل قطعه را به دست بگیرد و چه ملودی‌ای قرار است اجرا شود. اولین‌بار که می‌شنوید شاید ملودی را درک نکنید. به‌نظرتان قطعه‌ای برسد از مجموعه‌ای اصوات کنار هم قرار گرفته اما شگفت‌انگیز است که حال و هوای مختلف هر ساز چطور درنهایت در یک هم‌آمیزی منجر به پدیدار شدن ملودی می‌شود. نکته‌ی دیگری که در کارهای این کوارتت 10ساله دوست دارم، پختگی مشهود در طول آلبوم‌هاست. قطعه‌ی راپسودی از آلبوم «ایستگاه سه» که کالین بس، نوازنده‌ی بزرگ گروه راک انگلیسی کمل در آن آواز خوانده و همکاری کرده، یکی از زیباترین موسیقی‌هایی است که شنیده‌ام و اهمیت کاسته در همین است که نه در محدوده‌ی استانداردهای موسیقی تولیدشده در ایران، آن‌ها در مقیاس جهانی موسیقی خوب جالب توجه خلاقانه‌ای تولید می‌کنند که می‌تواند هر مرزی را درنوردد؛ چیزی که در موسیقی تولید شده داخل ایران کمتر دیده می‌شود. درواقع موسیقی‌ای که تا امروز موفق شده از داخل ایران خارج از مرزها مخاطب آن‌طرف را شگفت‌زده کند بیشتر موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی بوده که متعلق به خودمان است. کوارتت کاسته ولی یک موسیقی جدید نه‌فقط در مقیاس تولیدات داخل که صدایی تازه در جهان است؛ موسیقی‌ای که دائم شگفت‌زده‌ات می‌کند. از جز به راک با مایه‌های شرقی با مهارت بالای نوازندگی اعضای گروه و مهم‌تر از آن خلاقیت؛ خلاقیتی که شنونده را در قطعات طولانی‌شان مسحور می‌کند و دائم حس و حال جدیدی ایجاد می‌سازد.
آلبوم بعدی کوارتت کاسته قرار است امسال توسط یک کمپانی تراز اول بین‌المللی به اسم مون‌جون منتشر شود. کمپانی‌ای که شبیه انیمیشن «داستان اسباب‌بازی» پیکسار با شعار «به سوی بی‌نهایت و فراتر از آن» در سایتش نوشته که هدفش کشف موسیقی و توسعه‌ی مرزهای جز، راک، موسیقی آوانگارد و ناشناخته و هر چیزی فراتر از آن‌هاست. این همان کاری است که کاسته می‌کند. فراتر از صداهای آشنا و موسیقی آشنا اما استفاده از قابلیت‌های همه‌ی ژانرهای موسیقی که می‌شناسیم حتی موسیقی ایرانی. در اجراهای 10سالگی‌شان در «عمارت روبهرو» که چهار شب همه‌ی بلیت‌ها فروخته شدند یک قطعه از آلبوم آینده‌شان اجرا کردند. اسمش «دیرند» بود. این سفر 10ساله با کوارتت کاسته تا الان که منجر به رستگاری شنونده‌ها شده. امیدوارم روزی در ستونی از اجراهای تولد ۲۰ سالگی‌شان بنویسم و همچنان مبهوتم کنند.
