اعضای شورای نظارت بر صحنه!

این روزها و در پی آن‌چه در خیابان‌ها می‌گذرد چراغ اکثر سالن‌های تئاتر خاموش است مگر در مواردی استثنایی ازجمله برخی سالن‌های مجموعه دولتی تئاتر شهر و پردیس تئاتر خصوصی شهرزاد. آن‌چه در این میان موجب تعجب است اما روی صحنه رفتن نمایشی در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر با دست‌اندرکاری یکی از اعضای فعلی شورای ارزشیابی و نظارت اداره‌کل هنرهای نمایشی و یکی از اعضای سابق آن است؛ شورایی که کارش نظارت بر آن‌چه هنرمندان روی صحنه انجام می‌دهند و صدور مجوز برای اجرای آن است. خبری که موجب طرح این پرسش می‌شود که آیا در غیاب حضور هنرمندان روی صحنه در این روزها که خود موافقان و مخالفان بسیار دارد، برای روشن ماندن چراغ تئاتر، شاهد هنرنمایی کسانی خواهیم بود که هنرمندان نیازمند مجوزهای صادرشده با امضای آن‌ها هستند؟! آیا این حضور مبین تلاش بدنه دولتی تئاتر برای روشن نگه داشتن چراغ سالن‌ها به هر قیمتی است؟ و آیا آن‌ها چنین قدرت تشخیص و انتخاب مخاطب تئاتر در انتخاب اثر برای تماشا را نادیده انگاشته‌اند که گمان می‌کنند صرف باز بودن سالن‌های تئاتر، موجب حضور تماشاگر در سالن می‌شود یا اساسا حضور یا عدم‌حضور تماشاگر اولویت دوم‌شان و حضور خودشان بر صحنه اولویت نخست آن‌هاست؟ آیا این اولویت‌بندی نشان از زمان‌سنجی آن‌ها برای قرار دادن خود در صف هنرمندان و رزومه‌سازی برای خود به‌عنوان نویسنده، کارگردان، طراح و دراماتورژ دارد؟

اجرای تئاتر در شرایط فعلی در حالی با مخالفت بسیاری از هنرمندان و مخاطبان‌شان رو‌به‌رو است که این مخالفان روی صحنه بردن نمایش و به تماشا نشستن آن، این عمل را مساوی تلاش برای عادی‌سازی شرایط می‌دانند. این یکی از دلایل این مخالفان است و دلیل دیگرش آن‌طور که هنرمندانی چون علی‌اصغر دشتی، حمید پورآذری و علی شمس پیش‌تر در گفت‌وگو با «هم‌میهن» به آن اشاره کردند این‌که در وضعیت فعلی هرآن‌چه روی صحنه برود کیلومترها از آن‌چه در خیابان می‌بینیم، عقب‌تر است و اساسا هنرمند چرا باید گذر از زیرسایه اعضای شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی را که این روزها خودشان روی صحنه رفته‌اند به جان بخرد و به‌واسطه این گذر، اثری اخته‌شده را روانه سالن تئاتر کند؟! این‌ها همه اما یک‌سوی ماجراست. سوی دیگر کسانی هستند که می‌گویند اگر ما روی صحنه نرویم، کسانی روی صحنه خواهند رفت که پیش از این مسئول صدور مجوز برای اجرای دیگر هنرمندان بوده‌اند؛ حرفی که باتوجه به آن‌چه در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر رخ داده است، پر بیراه هم نیست. سوی دیگر اما کسانی‌اند که به‌حق از مشکلات و مسائل معیشتی هنرمندان می‌گویند. هنرمندانی که می‌پرسند مگر این روزها اهالی دیگر مشاغل بر سر کار خود نیستند و به کسب درآمد برای گذران زندگی خود نمی‌پردازند، پس چرا از هنرمندان چه اهالی تئاتر، چه اهالی موسیقی، چه اهالی هنرهای تجسمی و... انتظار داریم برای همراهی با وضعیت فعلی و برای نپیوستن به عادی نشان‌دهندگان وضعیت، از رفتن روی صحنه، از اجرا، از در معرض نمایش گذاشتن هنر خود از مجاری دولتی و با مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خودداری کنند؟ سوالی که مطالبه‌کنندگان عدم اجرا با اشاره به رسالتی که هنرمند بر دوش دارد، به آن پاسخ می‌دهند و می‌پرسند، اگر هم‌دست عادی نشان‌دهندگان شرایط شوید، پس رسالتی که برای گفتن از دغدغه‌های جامعه بر عهده دارید، چه می‌شود؟

در این موقعیت پیچیده، هنرمندی چون گلاب آدینه که قصد دارد «پرده‌خانه» بهرام بیضایی را روی صحنه سالن شماره ۲ پردیس تئاتر شهرزاد ببرد، این‌گونه به منتقدان پرشمار خود پاسخ می‌دهد: «خانم و آقای معترض به اجرای تئاتر در این روزها، محال است این حرکت مردم با اجرای نمایش در چند شهر عادی شود.» پاسخی که بدون آن‌که گوینده بخواهد، به ضد خود تبدیل می‌شود و در قبالش می‌توان پرسید اگر اجرای تئاتر در این روزها، به این میزان فاقد ارزش و اهمیت است، چه اصراری بر انجام آن دارید و آیا جز این است که با آن تنها به روشن ماندن چراغ سالن‌هایی کمک می‌کنید که این روزها حتی اعضای پیشین و فعلی شورای نظارت و ارزشیابی نیز از سر ناچاری و برای کمک به آن دست به قلم شده‌اند، میزانسن می‌دهند و بازیگر روی صحنه می‌فرستند تا به هر روشی اثبات کنند چراغ سالن‌های تئاتر روشن است؟ حتی به مدد حضور اعضای شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی بر صحنه!