اصرار برگزارکنندگان اکراه فیلم‌سازان
نگاهی به انصراف‌ها از سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران
نگاهی به انصراف‌ها از سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران
نشست‌های تخصصی سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران که قرار بود از 27مهر تا اول آبان 1401 برگزار شود تا لحظه تنظیم این گزارش، چهارشنبه 20 مهر، با انصراف چهار نفر از برگزارکنندگان این نشست‌ها مواجه شده است. این‌درحالی است که درخواست تعدادی از فیلم‌سازان منتخب حاضر در این رویداد از مهدی آذرپندار، دبیر آن برای تعویق برگزاری جشنواره، مورد پذیرش قرار نگرفته و آذرپندار بر برگزاری در تاریخ مقرر تاکید کرده است. طبق آن‌چه سعید کشاورز، یکی از فیلم‌سازان حاضر در این رویداد به «هم‌میهن» می‌گوید تعدادی از فیلم‌سازان نیز از حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران انصراف داده‌اند. او می‌گوید اگر فیلم‌سازان نگران عواقب این اقدام نباشند، تعدادشان بیش از این نیز خواهد شد. کشاورز تاکید می‌کند این فیلم‌سازان اگرچه نمی‌توانند مانع از نمایش فیلم‌شان در جشنواره شوند، اما طبق تجربه او، از داوری کنار گذاشته خواهند شد.
انصراف‌دهندگان چه کسانی هستند؟
نشست‌های تخصصی «۳۹-۲۰» سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران قرار بود از روز چهارشنبه 27 مهر تا یکشنبه اول آبان، با حضور حسن حسینی، بهروز افخمی، رسول صدرعاملی، مریم اسمی‌خانی، کاظم دانشی، رضا کیانیان، محمود کلاری، محمدرضا مصباح، مجید شیخ‌انصاری، احمدرضا درویش، حمید نجفی‌راد، فردین خلعتبری، آرش قاسمی، رامتین شهبازی، امیررضا معتمدی، پویان صدقی، احمد الستی و سهیل دانش‌اشراقی برگزار شود. بن تامسون، پروگرمر جشنواره فیلم ترایبکا و تام پالمن از بنیان‌گذاران جشنواره بین‌المللی فیلم اومئو سوئد و کیوریتور فستیوال‌های جهانی و تهیه‌کننده نیز از مهمانان غیرایرانی بودند که قرار بود به صورت مجازی دراین نشست‌های تخصصی شرکت کنند. از این میان تاکنون فردین خلعتبری، پویان صدقی، حمید نجفی‌راد و حسن حسینی با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام‌شان با مضامینی مشابه از حضور در این اتفاق انصراف داده‌اند؛ مضامینی که به «حال بد و شرایط فعلی جامعه» اشاره دارد.
تاکید دبیر بر برگزاری جشنواره در زمان مقرر
طبق اعلام ستاد خبری سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران روز سه‌شنبه، نوزدهم مهر جمعی از فیلم‌سازان منتخب این رویداد در انجمن سینمای جوانان ایران با مهدی آذرپندار دبیر آن دیدار کردند. خروجی این جلسه نشان می‌دهد این فیلم‌سازان اعلام کرده‌اند با توجه به اتفاقات اجتماعی چند هفته اخیر، فضا را برای شرکت در جشنواره مساعد نمی‌بینند. در این جلسه وحید حسینی‌نامی، سعید کشاورز، حامد اصلانی، علی پاک‌نیا و فردین انصاری به نمایندگی از طرف فیلم‌سازان منتخبی که مخالف برگزاری جشنواره در تاریخ فعلی بودند، به صحبت پرداختند.
سعید کشاورز در گفت‌وگو با «هم‌میهن» در توضیح دلایل این مخالفت، این‌طور گفت: « اما آقای آذرپندار، در جلسه روز سه‌شنبه، 19 مهر هر آن‌چه را ما گفتیم پذیرفت جز اینکه زمان برگزاری جشنواره به تعویق بیفتد. مهم‌ترین دلیل این درخواست از سوی ما، آن است که به هر حال ما به لحاظ اخلاقی در قبال آن‌چه در جامعه می‌گذرد، مسئولیم. ما مسئولیم که واکنشی نشان دهیم و وقتی حال مردم‌مان خوب نیست، به سوگواری بپردازیم نه اینکه جشن بگیریم و این جشن گرفتن و جشنواره برگزار کردن مرا به شخصه دچار عذاب وجدان می‌کند و نمی‌دانم چه باید کرد.»
او ادامه داد: «ما در جلسه روز سه‌شنبه، 19مهر درخواست‌هایمان را با آقای آذرپندار در میان گذاشتیم و البته که ایشان مهمان‌نوازی کردند و ما را به حضور پذیرفتند اما مساله این است که اصل آن‌چه می‌خواستیم رخ نداد. ما می‌خواستیم برگزاری این جشنواره به زمانی موکول شود که حال مردم خوب و جامعه پذیرش برگزاری جشن را داشته باشد که متاسفانه میسر نشد.»
عواقب انصراف از جشنواره چیست؟
فیلم‌سازان منتخب حاضر در این جلسه خطاب به دبیر جشنواره اعلام کرده‌اند که «اگرچه ما به لحاظ قانونی نمی‌توانیم فیلم‌ها را از برنامه جشنواره خارج کنیم اما از دبیر سیونهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، می‌خواهیم برگزاری این رویداد به تعویق بیفتد.»
کشاورز که خود با فیلم «رو به شب» در بخش آثار داستانی سیونهمین جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارد در جواب اینکه انصراف از جشنواره چه عواقبی خواهد داشت می‌گوید: «آن زمان که ما در جشنواره ثبت‌نام و آثارمان را ارسال کردیم هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نداده بود. زمانی که ما فیلم‌مان را برای یک جشنواره ارسال می‌کنیم و به شکل مشخص هنگامی که به عنوان منتخب آن معرفی می‌شویم و قرار بر این می‌شود که اثرمان در آن جشنواره به نمایش درآید، از لحاظ قانونی، نمی‌توانیم فیلم‌مان را بیرون بکشیم اما می‌توانیم، به دلایل گوناگون انصراف دهیم. من نمی‌دانم واکنش آقای آذرپندار به این انصراف‌های احتمالی که اشاره کردم و چند مورد آن نیز تاکنون انجام شده است، چه خواهد بود و چه موضعی اتخاذ خواهند کرد، ولی می‌دانم که می‌توانند فیلم‌های انصرافی را از داوری خارج کنند هرچند در جشنواره به نمایش درخواهد آمد. با توجه به تجربه من در سال‌های گذشته این آثار حتی در صورت انصراف، نمایش داده خواهند شد ولی داوری نخواهند شد. من درک می‌کنم که بسیاری از فیلم‌سازان نگران عواقب و پیامدهای احتمالی انصراف هستند و هرچند ممکن است این اقدام عواقبی هم نداشته باشد، ولی آن‌چه در سال‌های گذشته رخ داد و تجربیات ما، نشان می‌دهد که پیامدهایی خواهد داشت. با این‌حال تعدادی از همکارانمان تا این لحظه چنین کاری کرده‌اند.»
کشاورز در مورد اینکه خودش چه تصمیمی در این مورد گرفته است، می‌گوید هنوز برای حضور یا عدم حضور تصمیمی نگرفته است اما احتمالا تا یکی، دو روز آینده به جمع‌بندی خواهد رسید.
شاید سینماحقیقت و فجر هم برگزار نشوند
مهدی آذرپندار پس از شنیدن نقطه‌نظرات فیلم‌سازان منتخب جشنواره فیلم کوتاه تهران گفته است: «این جشنواره سی‌وهشت دوره، بدون تعطیلی و جابه‌جایی برگزار شده است و ما میراث‌دار خانواده بزرگ فیلم کوتاه کشور و این سی‌وهشت دوره هستیم، بنابراین وظیفه داریم جشنواره را در موعد مقرر برگزار کنیم، کما اینکه در فراز و فرودهای مختلف سالیان قبل نیز این جشنواره و جشنواره‌های حقیقت و فجر برگزار شده است؛ چراکه این جشنواره‌ها تجلی حضور فیلم‌هایی است که از اعتقاد فیلم‌سازان‌شان نشأت می‌گیرد و بسیاری از این آثار، حال‌وهوای همین جامعه را منتقل می‌کنند.» او همچنین گفته است: «جابه‌جایی زمان جشنواره به معنای تلاقی زمانی با جشنواره‌ها و رویدادهای دیگری است که در واقع ممکن است به عدم برگزاری جشنواره منجر شود. ضمن اینکه کسی از آینده این اتفاقات و شدت و ضعف آن نیز خبر ندارد.»
کشاورز در پاسخ به اینکه چنین دلایلی برای برگزاری سیونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در موعد مقرر قابل قبول است، می‌گوید: «فرض بگیریم که جشنواره سینماحقیقت قرار است در آبان‌ماه برگزار شود و طبق روال هر سال شاهد برگزاری جشنواره فیلم فجر در بهمن‌ماه باشیم، پس فاصله زمانی آبان تا بهمن می‌تواند زمان مناسبی برای برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران باشد. البته آقای آذرپندار دلیل دیگری هم داشتند که ممکن است موافقان بیشتری داشته باشد و آن اینکه ممکن است شرایط آرام نشود. خب اگر شرایط آرام نشود، ممکن است اصلا امکان برگزاری جشنواره‌های سینماحقیقت و فجر هم وجود نداشته باشد و تمامی این رویدادها نتوانند امسال برگزار شوند. تا زمانی که جامعه آرام شود و همه به این تصمیم برسیم که اکنون می‌توانیم جشنواره را برگزار کنیم. بچه‌های فیلم‌ساز جدا از جامعه نیستند و همه‌مان در این لحظه در آمپاسی اخلاقی قرار گرفته‌ایم، عذاب وجدان داریم و نمی‌دانیم در مواجهه با جامعه و در مواجهه با دولت چه باید کنیم و نمی‌دانیم تصمیم‌مان برای انصراف چه تبعاتی به همراه خواهد داشت.»
