پادمان دوملیتی
نظام بین‌المللی عدم اشاعه هسته‌ای و پادمان‌ها بر بنیان قابل اطمینانی بنا نهاده شده‌است. پادمان‌های هسته‌ای نقش غیرقابل انکاری در چارچوب بین‌المللی عدم اشاعه هسته‌ای بازی می‌کنند.
مارکو مارزو دبیرکل آژانس برزیلی-آرژانتینی حسابرسی و کنترل مواد هسته‌ای
نظام بین‌المللی عدم اشاعه هسته‌ای و پادمان‌ها بر بنیان قابل اطمینانی بنا نهاده شده‌است. پادمان‌های هسته‌ای نقش غیرقابل انکاری در چارچوب بین‌المللی عدم اشاعه هسته‌ای بازی می‌کنند. این پادمان‌ها بر مبنای حوزه عملکردشان به سه دسته از پیمان‌ها و توافقنامه‌ها تقسیم می‌شوند. دسته نخست، پیمان‌هایی با گستره بین‌المللی هستند. از این جمله می‌توان به پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای (TPNW) اشاره کرد. در چارچوب این پیمان‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) مسئول اجرای پادمان‌ها تلقی می‌شود.
دسته دوم پیمان‌های منطقه‌ای هستند که به‌طور اخص ۵ منطقه عاری از سلاح هسته‌ای (NWFZ) در نقاط مختلف جهان بر اساس این پیمان‌ها ایجاد شده‌است. در این چارچوب هم عموماً پادمان‌های هسته‌ای به وسیله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعمال می‌شود. سومین دسته توافقنامه‌های منطقه‌ای پادمانی هستند که این دسته از توافقنامه‌ها خودشان به دو زیردسته تقسیم می‌شوند: نوع نخست رویکرد چندملیتی است که توسط یوراتم (EURATOM) در ۲۷ کشور اروپایی اعمال می‌شود و دومی رویکرد دوملیتی است که توسط آژانس برزیلی-آرژانتینی حسابرسی و کنترل مواد هسته‌ای (ABACC) بین آرژانتین و برزیل اجرا می‌شود. تاسیس آژانس برزیلی-آرژانتینی حسابرسی و کنترل مواد هسته‌ای (ABACC) به عنوان یک سازمان بین دولتی، نتیجه فرآیند ایجاد اعتماد بین برزیل و آرژانتین و تکمیل فرآیند ائتلاف استراتژیک بین دو کشور در حوزه هسته‌ای بود.
روز ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۱ دو کشور توافقنامه استفاده صرفاً صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را امضا کردند که بر مبنای آن ABACC تاسیس شد. مقصود نهایی از تاسیس این نهاد این بود که کلیه مواد و تاسیسات هسته‌ای در دو کشور، صرفاً برای مصارف مسالمت‌آمیز مورد بهره‌برداری قرار گیرد. توافق دوجانبه تنها ۵ ماه بعد، پس از تصویب در کنگره‌های دو کشور عملیاتی شد که نشان می‌داد تا چه میزان حمایت سیاسی از این توافق وجود دارد. توافقنامه دوجانبه یک ابزار قاطع عدم اشاعه بین دو کشور با برنامه هسته‌ای پیشرفته در منطقه ما ایجاد کرد.
ABACC یک سیستم مشترک حسابرسی و کنترل هسته‌ای را اداره می‌کند که یک نظام مستقل و قابل اعتماد است. این نهاد از طریق بازرسی‌های دوطرفه (نظارت بازرسان آرژانتینی از تاسیسات هسته‌ای برزیل و برعکس) و ترتیبات ارزیابی عدم انحراف مواد هسته‌ای برای استفاده در سلاح‌های هسته‌ای یا هر ابزار انفجاری هسته‌ای دیگر، راستی‌آزمایی می‌کند. این آژانس دو ملیتی به نماد تاریخی و بی‌سابقه شفافیت و اعتمادسازی تبدیل شد که عزم و اراده سیاسی در کشور را به خودشان و جامعه بین‌الملل برای استفاده صرفاً صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای نشان می‌داد.
در پی توافقنامه دوجانبه یک توافقنامه چهارجانبه امضا شد که متن آن در همان سال ۱۹۹۱ مورد توافق قرار گرفت و شامل دولت‌های دو کشور و دو نهاد ABACC و IAEA می‌شد. لازم به تذکر می‌دانم که سیستم مشترکی که توسط ABACC ایجاد شده‌بود، مبنای توافقنامه چهار جانبه قرار گرفت. به همین ترتیب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موظف بود یافته‌های آژانس ABACC را مدنظر قرار دهد.
این ترتیبات باعث شد که موافقتنامه چهارجانبه از سال ۱۹۹۴ عملیاتی شود. این دو کشور گام‌های بیشتری هم برداشتند و با تصویب پیمان تلاتلولکو در داخل کشورهای‌شان، نخستین منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای را در منطقه‌ای با تراکم جمعیت بسیار بالا در جهان ایجاد کردند. در گام‌های بعدی برزیل و آرژانتین، پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را پذیرفتند و به گروه تامین‌کنندگان سوخت هسته‌ای پیوستند و از جمله نخستین کشورهایی بودند که پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای (CTBT) را امضا کردند.
آژانس ABACC به عنوان تنها سازمان پادمانی دوملیتی در جهان که مسئولیت اجرای مجموعه کامل پادمان‌ها را دارد، این نهاد تاکنون بیش از ۳۵۰۰ بازرسی در هر دو کشور انجام داده‌است که ۳۵۰ بازرسی از این میان سرزده بوده‌است و بخش اعظم این بازرسی‌ها در همکاری مشترک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شده‌است. به صورت متوسط روزانه ۳ تا ۴ بازرس آژانس حسابرسی و کنترل عملیات بازرسی انجام می‌دهند.
نهاد ABACC مستقل از هر دو دولت برزیل و آرژانتین است و هرچند ABACC و IAEA ارزیابی‌های خود را به صورت مستقل و جداگانه ارائه می‌دهند، بین این دو نهاد در مسائل پادمانی همکاری بسیار نزدیکی وجود دارد. به همین دلیل این فرصت ایجاد شده‌است که دو نهاد با یکدیگر توافقنامه‌های فرآیندی منعقد کنند تا اثرگذاری و بهره‌وری اعمال پادمان‌ها را بهبود دهند. برای مثال این دو نهاد در برخی حوزه‌ها از ابزارها و تجهیزات مشترک استفاده می‌کنند.
منبع:کارزار صلح ،خلع سلاح و امنیت مشترک
