ایران چگونه به حمله اسرائیل پاسخ خواهد داد؟
ایران متعهد شده که به حمله اسرائیل به کنسولگریاش در دمشق پاسخ دهد؛ چراکه در حمله روز دوشنبه هفته گذشته، یک ساختمان دیپلماتیک ایران هدف قرار گرفت و هفت سردار سپاه پاسداران در این حمله ترور شدند. به نظر میرسد ایران مصمم است که پاسخ دهد. نهتنها برای گرفتن انتقام بلکه به این خاطر که ممکن است به این نتیجه رسیده باشد، دست روی دست گذاشتن اعتبار ایران را بهعنوان یک قدرت منطقهای زیر سوال میبرد. اما حالا زمان چندان مناسبی برای چنین اقدامی نیست. منطقه بیش از پیش در آتش تنش میسوزد.
از زمان وقوع جنگ در غزه مرز لبنان-اسرائیل نیز مملو از تنش شده است. به منافع آمریکا در عراق و سوریه نیز حمله شده است و حوثیها در دریای سرخ به کشتیهایی که مقصدشان اسرائیل است، حمله میکنند و این آبراهه ناامن شده است. هرچند ممکن است ایران تمایل داشته باشد تا حدی ریسک یک جنگ تصادفی در منطقه را بپذیرد اما درگذشته نشان داده است که خواستار رویارویی مستقیم با اسرائیل و آمریکا نیست و سعی دارد سطح تنش را در حد معینی حفظ کند. اما در هر صورت به نظر نمیرسد که پاسخ ندادن به اقدام اسرائیل گزینهای باشد که ایران به آن توجه کند. چه اینکه مقامات عالیرتبه ایران بهصورت علنی متعهد شدهاند که به اسرائیل پاسخ خواهند داد.
از سوی دیگر، نادیده گرفتن یک تهدید علنی موجب خواهد شد ایران در چشم دوست و دشمن خود ضعیف جلوه کند و این ضعف در میانه یک ناآرامی منطقهای به ضرر منافع ایران در منطقه است. یکی دیگر از نگرانیهای دیگر ایران ممکن است این باشد که حمله به مقامات عالیرتبه ایران در داخل و خارج به یک نُرم تبدیل شده و شکل ادامهدار زد و خورد با اسرائیل به خود بگیرد. کنترل سطح رویارویی میان ایران، آمریکا و اسرائیل همواره یکی از مهمترین اجرای سیاست خارجی ایران بوده است اما حالا اوضاع متفاوت است.
با توجه به اینکه دونالد ترامپ ممکن است بار دیگر قدرت را در آمریکا به دست بگیرد، ممکن است محاسبات ایران نیز تفاوتهایی را تجربه کند. اما ایران چه گزینههایی پیش رو دارد. یکی از دشواریهایی که ایران دارد این است که قدرتمندترین ابزارهایش همانهایی هستند که احتمالاً با پاسخ سخت اسرائیل مواجه شده و در این صورت ممکن است تنش منطقهای ایجاد شود و این تنش ممکن است به نفع ایران نباشد. برای مثال ایران کاملاً قادر است که حملهای مشابه با حملهای که در پاسخ به ترور سرلشکر سلیمانی صورت داد را به خاک اسرائیل صورت دهد.
اما سوال این است که واکنش اسرائیل چه خواهد بود. اسرائیل پس از هفتم اکتبر احتمالاً به چنین حملهای پاسخ خواهد داد. پاسخ به اسرائیل از طریق جنوب لبنان نیز گزینهای دیگر است. اما حمله به اسرائیل از جنوب لبنان به این معنا است که حزبالله یکی از کارتهایش را زودتر از موعد رو کرده است. این اقدام همچنین خطر بیثباتی وضعیت از پیش بیثبات در مرز اسرائیل و لبنان را در پی خواهد داشت. این تنش، همان چیزی است که ایران و حزبالله سعی کردهاند در طول شش ماه گذشته از آن اجتناب کنند.
گزینه حمله به اماکن دیپلماتیک نیز یکی دیگر از گزینههای ایران است. اسرائیل تا به امروز 28 سفارت و کنسولگری خود را در سراسر جهان تخلیه کرده است. البته احتمالش کم است که در این نوع حمله، شخصیتی همسنگ با سردار زاهدی کشته شود اما در هر صورت پاسخی همسنگ تلقی میشود. بهطور خلاصه، ایران دلایل زیادی برای ارائه پاسخ قاطعانه به حمله اسرائیل دارد. ایران همچنین راههای زیادی برای ضربه زدن به اسرائیل دارد اما همه گزینههای پیش روی ایران با توجه به شرایط فعلی منطقه، گزینههای خطرناکی هستند. احتمال دارد ایران مجبور شود به یک پاسخ و یا مجموعهای از پاسخهای ضعیف بسنده کند.