در آستانه یک جنگ منطقهای؟
آنچه در این ستون میخوانید، دیدگاههای رسانههای خارجی است که صرفا جهت اطلاعرسانی منتشر میشود و این دیدگاهها موضع روزنامه «هممیهن» نیست.
حملات موشکی در هفتههای اول سال ۲۰۲۴ در سوریه، عراق، اسرائیل، لبنان، دریای سرخ، یمن و اکنون پاکستان، همگی شامل نیابتیها یا متحدان ایران یا بهطور فزایندهای خودِ ایران است. حملات موشکی ایران به شمال عراق و پاکستان نشاندهنده تغییری در استراتژی چنددههای ایران برای «دفاع روبهجلو»، با نبرد از طریق نیروهای نیابتی و عدم دخالت مستقیم است. تحلیلگران خاورمیانه میگویند تاکتیکهای جدید میتواند هزینههای زیادی برای ایران و منطقه داشته باشد. پروفسور شهرام اکبرزاده از دانشگاه دیکین گفت: «بیشتر ایران را درگیر رویارویی میبینیم و بیشتر و بیشتر شاهد حملات ایران هستیم.» سامی نادر، از دانشگاه سنت جوزف در بیروت نیز گفت: «ما در میانه یک جنگ منطقهای هستیم.» حمله داعش در کرمان، بدترین حمله تروریستی در داخل ایران در چند دهه گذشته بود. پروفسور اکبرزاده گفت: «این حمله باعث افزایش فشار بر مقامات ایران میشود. این باعث میشود که آنها حتی بیشتر نگران باشند». بلافاصله پس از حمله داعش، ایران موشکهایی را به سمت گروههای جداییطلب مستقر در پاکستان پرتاب کرد. پاکستان یک قدرت هستهای است. پاکستان دارای نیروی نظامی و ارتش و نیروی هوایی بسیار توانمند است. بنابراین افزایش تنش با پاکستان واقعاً بازی با آتش است. ایران همچنین اخیراً موشکهایی را به سمت اربیل در شمال عراق پرتاب کرد که ظاهراً یک پایگاه جاسوسی اسرائیل را هدف قرار داد. آوی ملامد، تحلیلگر و نویسنده میگوید این حمله نتیجه معکوس داشت زیرا منافع خود ایران را به خطر انداخت. او گفت: «این منجر به تشدید تنشها بین دو گروه از عراقیهایی شد که یکی با نفوذ ایران مخالف است و دیگر از ایران حمایت میکند». عراق برای ایران بسیار مهم است، زیرا عراق، تا حد زیادی، ریههای ایران است، به این معنی که بازار عراق هدف اصلی محصولات ایرانی است. در دریای سرخ، حملات حوثیها با موفقیت، حملونقل کانتینری را مختل کرده است. حوثیها اعلام میکنند که این حملات برای نشان دادن حمایت از فلسطینیان در غزه است. اما این اقدام حوثیها که مورد حمایت ایران نیز هستند، این امکان را دارد که از کنترل خارج شود. آمریکا و انگلیس با حمایت لجستیکی استرالیا حملات هوایی را علیه حوثیها انجام دادهاند. ظاهراً حوثیها میخواهند ثابت کنند که یک بازیگر اصلی در منطقه هستند.
در آخر هفته، شبهنظامیان مورد حمایت ایران در عراق راکتهایی را به پایگاه آمریکایی شلیک کردند. در آن سو موشکهای اسرائیلی به دمشق اصابت کردند و بنابر گزارشها، چهار عضو سپاه پاسداران ایران از جمله یک فرمانده ترور شدند. از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر، شبهنظامیان حزبالله لبنان که مورد حمایت ایران هستند و ارتش اسرائیل در سراسر مرزهای شمالی اسرائیل به تبادل آتش پرداختهاند. تاکنون، این درگیری نسبتاً مهار شده است - اگرچه دهها هزار نفر در دو طرف مرز منطقه درگیری را تخلیه کردهاند. آقای نادر گفت: «ایران پاسخهای خود را میسنجد.»
آرون دیوید میلر، تحلیلگر آمریکایی میگوید اگر درگیری اسرائیل و حزبالله تشدید شود، آنوقت جنگ در مقابلش هیچ خواهد بود. صدها اسرائیلی کشته خواهند شد، اسرائیلیها علیه زیرساختهای لبنان، علیه جنوب، علیه جنوب بیروت، جایی که مقر حزبالله است، اقدام کرده و یا پاسخ خواهند داد، هزاران لبنانی ممکن است بمیرند». او معتقد است که چنین درگیریای میتواند بهزودی آمریکا و متحدان حوثی ایران را در دریای سرخ درگیر کند. «تعجب نمیکنم، اگر در طول این درگیری، شاهد حملات اسرائیل و یا آمریکا علیه داراییهای ایران در خلیجفارس یا در خود ایران باشیم، که بدیهی است بهمعنای پاسخ موشکی ایران، احتمالاً علیه برخی مواضع در خلیجفارس و اسرائیل است.» این یک جنگ منطقهای است. این چیزی است که خاورمیانه هرگز تجربه نکرده است. «این امر منجر به افزایش قیمت نفت و افت بازارهای مالی و یک فاجعه واقعی خواهد شد.»