بهزاد نبوی با اشاره به عقب‌افتادن «وعده صادق۳»، تعلیق قانون حجاب و ارجاع FATF: وفاق ملی در حال نتیجه دادن است
تاثیر وفاق در سفره‌های مردم در صورتی ایجاد می‌شود که تحریم‌ها برداشته شود.
بهزاد نبوی، نایب‌رئیس مجلس‌ششم و رئیس سابق جبهه اصلاحات، در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایسنا دیدگاه‌های خود را درباره شعار «وفاق ملی»، فضای سیاسی کنونی کشور، عملکرد رئیس‌جمهور و دولت چهاردهم و فشارها و تهدیدهای خارجی مطرح کرد که نکات مهم آن در پی می‌‌آید:
دو برداشت از وفاق ملی وجود دارد. یک عده وفاق را به معنای وفاق حاکمیت با مردم می‌دانند که خیلی خوب هم هست. این عده به وفاق فعلی انتقاد داشته و می‌گویند آنچه تاکنون رخ داده، وفاق نیست. من وفاق را با آن معنی قبول دارم، ولی از سویی معتقدم که منظور رئیس‌جمهور از وفاقی که مطرح کرد در واقع یک دولت ائتلاف ملی بود.
بنای آقای دکتر پزشکیان این بود که بین طیف‌های مختلف سیاسی ائتلاف ایجاد کند. ترکیب کابینه و همکارانش هم مؤید همین دیدگاه است. هدف رئیس‌جمهور این بود که طیف‌های مختلف سیاسی درگیر در اداره کشور را در کنار هم قرار دهد. کابینه او براساس همین مفهوم از وفاق ملی، تشکیل شد. رای اعتماد مجلس به کابینه چهاردهم با توجه به همان مفهوم بود.
در مجلس شورای اسلامی با اینکه طیف‌های مختلفی حضور دارند، به کابینه آقای پزشکیان رای دادند. جلسه سران سه قوه نیز یک نمادی از این وفاق ملی است که نمایندگان طیف‌های مختلف سیاسی کنار هم نشسته و تصمیم‌گیری‌های خوبی در جهت منافع ملی می‌گیرند. هدف آقای پزشکیان از مطرح کردن وفاق این است که کشور به وحدت طیف‌های مختلف سیاسی برای اداره کشور و مقابله با تهدیدات نیاز دارد و باید وفاق به معنای ائتلاف ملی شکل بگیرد تا بتوان از منافع ملی دفاع کرد.
همین که در جریان وعده صادق ۳ می‌شود مسئله را عقب انداخت یا حتی جلوی آن را گرفت، ناشی از همان وفاق است که به نظر من به‌عنوان یک اصلاح‌طلب خیلی خوب بود. FATF به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شده است. وفاق می‌تواند کمک کند تا این پرونده هم به یک سامانی برسد. یا در مورد مسئله حجاب احساس می‌کنیم که هرچند دیدگاه‌ها متفاوت است، اما نزدیکی بین طیف‌های مختلف در موضوع بدحجابی یا کم‌حجابی وجود دارد و برخوردهای خشن انجام نمی‌شود. این‌ها هنوز مقدمات کار است و پنج شش ماه بیشتر از عمر دولت نگذشته است، ولی موضوعاتی که مطرح کردم، نشانه‌هایی است که وفاق ملی در حال نتیجه دادن است.
تاثیر وفاق در سفره‌های مردم در صورتی ایجاد می‌شود که کاری کنیم تحریم‌ها برداشته شود و روابط اقتصادی ما گسترش یابد و در آن صورت معیشت بهبود می‌یابد ولی این کار زمان‌بر است. پیشنهاد من همیشه این بوده که در کوتاه‌مدت اقداماتی انجام دهیم که فشار کمتری به مردم وارد شود و مثل اوایل دوران جنگ ایران و عراق، بخشی از کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را به قیمت ثابت و مقدار معین در اختیار همه مردم قرار دهیم. اینکه می‌گویند صرفاً به ۷۰ درصد مردم که نیازمند هستند این کمک‌ها انجام شود، اثر مثبتی ندارد، چون ۳۰ درصد دیگر عامل تورم می‌شوند.
می‌توانیم سیستم سهمیه‌بندی کالا را در کوتاه‌مدت اجرا کنیم تا در سطح بین‌المللی و در سیاست خارجی خود شرایطی به‌وجود آوریم تا تحریم‌ها لغو شود و شرایط کلان کشور بهبود یابد. به نظر من بعید است کسی مخالف این پیشنهاد باشد، ولی اجرای آن دل و جرأت می‌خواهد. اگر این پیشنهاد اجرا شود، در کوتاه‌مدت شرایط را می‌تواند قابل تحمل‌تر کند، چون گرانی و تورم فشار طاقت‌فرسایی بر مردم وارد می‌کند. کسی برای من سه عکس از یک قالب کره از یک برند معین با وزن ثابت در طول یک‌ماه‌ونیم فرستاد که قیمت این کره‌ها هربار ۲۰درصد گران‌تر شده بود. این افزایش قیمت فشار زیادی به مردم وارد می‌کند.
باید در کوتاه‌مدت ولو با استقراض از بانک مرکزی یا شیوه دیگری سعی کنیم رابطه کالا و پول را تا حدودی قطع کنیم. سهمیه‌بندی کالاهای اساسی وسیله‌ای برای قطع کردن رابطه کالا با پول است که اگر نمی‌توانیم در کوتاه‌مدت منابع کافی تامین کنیم، از این طریق فشار اقتصادی را کاهش دهیم. این نسخه کوتاه‌مدت است؛ ولی در بلندمدت با وفاق می‌توانیم در سیاست خارجی تجدیدنظر اساسی کنیم.
باید به این نکته اشاره کرد که شعار استقلال ما شعار بسیار خوبی در جریان انقلاب بود. با پیروزی انقلاب اسلامی، کشوری که وابسته سیاسی بود را به کشور مستقل تبدیل کردیم، ولی بعضاً استقلال را با دشمنی و مقابله مرادف دانستیم و فکر کردیم اگر شعار مرگ بر این و آن ندهیم، شعار استقلال‌مان نقض می‌شود! درباره کشور هند کسی می‌گوید وابسته به شرق است یا غرب و عامل آمریکا یا روسیه است؟ این کشور استقلال داشته و با همه دنیا هم رابطه خوبی دارد. بعید است کسی بگوید الجزایر وابسته به شرق است یا غرب. این کشور استقلال دارد و سعی می‌کند با همه دنیا روابطش را بهبود ببخشد. خود ما هم که روزی شعار مرگ بر شوروی می‌دادیم و امروز روابط نزدیکی با روسیه داریم، مستقل نیستیم؟
درباره مذاکره با آمریکا هول نشویم
من درباره مذاکره با آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ پیشنهادی ندارم و نظرم در این زمینه شبیه نظر آقای علی لاریجانی است که اخیراً درباره مذاکره با آمریکا گفته است که هول نشویم و ولع پیدا نکنیم. من معتقدم که در روابط خارجی باید به‌تدریج بررسی و ارزیابی کنیم که مواضع طرف مقابل ما چگونه است؟ مواضع ترامپ قابل محاسبه نیست. او سعی دارد خلیج مکزیک را سر خود به خلیج آمریکا تبدیل کند یا کانال پاناما را به کانال آمریکا تبدیل کند. می‌گوید گرینلند را به من بدهید و کانادا را ایالت پنجاه و یکم آمریکا می‌نامد. باید ارزیابی کنیم که ترامپی که این مواضع را در سطح جهانی دارد، چه موضعی نسبت به ایران دارد.
ترامپ مواضعی که با چند مرحله تغییر و تیزتر شدن درباره ایران اعلام کرده این است که تسلیم بدون قید و شرط یا نابودی! که طبیعی است که هیچ دولت مستقلی نمی‌تواند به آن پاسخ مثبت بدهد. قبل از مواضع اخیر ترامپ، پیشنهاد من «آتش‌بس» در روابط دو دولت بود، ولی این مواضع نشان داد که ترامپ فعلاً در زمین تندروهای خودمان بازی می‌کند ولی از آنجایی که او اهل معامله است، باید منتظر مواضع نهایی‌اش ماند.
(درباره مواجهه با اسرائیل هم)، ما اول به اسرائیل حمله کردیم و بعد اسرائیل به ما حمله کرد و عقب‌ماندگی نداریم و همیشه در این زمینه پیش بودیم. ما طلبکاریم نه بدهکار. کسانی که برای «وعده‌صادق۳» عجله می‌کنند، فکر می‌کنند که ما عقب افتادیم؛ درحالی‌که ما همیشه پیش بوده‌ایم. البته این مطلب را صرف‌نظر از موضع مخالفم نسبت به «وعده‌صادق2» حتی مطرح می‌کنم.
اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل نزدیک شوند
در کشورهای دنیا وقتی دولت ائتلافی تشکیل می‌شود، چندین طیف با پایگاه‌های اجتماعی مختلف کنار هم قرار می‌گیرند و آن پایگاه‌های اجتماعی هم طبعاً در کنار هم قرار می‌گیرند و این یعنی وفاق حاکمیت با مردم. وقتی حزب سوسیالیست و گلیست فرانسه با هم ائتلاف کنند، پایگاه اجتماعی آنها با حاکمیت فرانسه وفاق می‌کند ولی در کشور ما همه چیز متفاوت است. آقای پزشکیان از لزوم وفاق می‌گوید و تندروها امتیاز آن را می‌گیرند، ولی در مسیر وفاق حرکت نمی‌کنند و حرف خود را می‌زنند که به اعتقاد من اشکالی هم ندارد. همین که پزشکیان با مجلس می‌تواند حالت کج‌دار و مریز داشته باشد، خیلی خوب است.
در کشور ما برخی تصور می‌کنند وفاق به معنای ائتلاف طیف‌های سیاسی، ضد ائتلاف حاکمیت با مردم است. هیچ کجای دنیا اینگونه نیست، ولی در کشور ما برخی تصور می‌کنند جریان‌های سیاسی هیچگونه ارتباطی با مردم ندارند و بر همین اساس معتقدند که باید وفاق ملی به معنای ائتلاف حاکمیت با مردم شکل گیرد؛ درحالی‌که علی‌القاعده جریان‌های سیاسی کم‌وبیش نماینده مردم هستند.
در حال حاضر بسیاری از اصولگرایان معتدل شبیه اصلاح‌طلبان با مسائل کشور برخورد می‌کنند و این نشان می‌دهد که ائتلاف بین بسیاری از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان وجود دارد. در مجلس دهم سه طیف تندرو، طیف اصولگرایان میانه و معتدل و اصلاح‌طلبان حضور داشتند. پیشنهاد من این بود که در کنار فراکسیون امید و فراکسیون اصولگرایان میانه به رهبری آقای لاریجانی، یک فراکسیون اعتدال و میانهروی هم ایجاد شود. اگر آن کار انجام می‌شد، طیف تندرو که ۴۰نفر بودند، نمی‌توانستند خیلی تاثیرگذار باشند، ولی آن ائتلاف ایجاد نشد و آن ۴۰نفر بسیار بیش از وزن خود، نقش ایفا کردند.
در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که نزدیک شدن اصلاح‌طلبان و اصولگرایان به یکدیگر، موجب نزدیک شدن پایگاه‌های اجتماعی آنها به هم می‌شود؛ هرچند برخی معتقدند که ۹۰درصد مردم می‌گویند که «اصلاح‌طلب و اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» و ائتلافی بین مردم و حاکمیت ایجاد نشده، بلکه ائتلاف بین کسانی است که می‌خواهند قدرت به‌دست آورند.
تندروها وفاق را تهدید می‌کنند
قدرت مخالفان تندرو وفاق در همین حدی است که می‌بینید. تجمعاتی دارند و موتورسوار به خیابان می‌فرستند، ولی اقلیت محض هستند و مردم از آنها حمایت نمی‌کنند و بعید است بتوانند مانع ائتلاف ملی شوند. بعید می‌دانم پزشکیان تحت فشار یک اقلیت محض، ظریف را کنار بگذارد.
وقتی می‌گوییم در زمینه حجاب توفیقاتی به‌دست آمده است، یعنی رئیس‌جمهور نتوانسته و نمی‌تواند قانون حجاب و عفاف که مجلس یازدهم تصویب کرده است را بی‌اعتبار کند. آن قانون به قوت خود باقی است، ولی اتفاقاتی می‌افتد که قانون اجرا نمی‌شود که این یک توفیق برای وفاق است. اگر دقت کرده باشید، آقای پزشکیان عکس‌العملی در قبال برخوردهای تندروها نشان نمی‌دهد که این عدم واکنش به وفاق کمک می‌کند.
بعید است عوامل خارجی نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشند. اگر ترامپ یا اسرائیل به ایران حمله کنند، وفاق ملی بیشتر می‌شود. تشدید تحریم‌ها مردم را ناراضی می‌کند، ولی وفاق ملی مدنظر آقای پزشکیان را بیشتر می‌کند. در حال حاضر، توده مردم در بحث وفاق ملی صرفاً ناظرند. آنها ضد وفاق یا طرفدار وفاق نیستند، بلکه منتظرند ببینند وفاق چه دستاوردی برایشان دارد.
اقدامات تندروهای داخلی می‌تواند وفاق را تهدید کند. آنها همه وقت خود را برای سرنگون کردن ظریف گذاشته‌اند. اگر آقای پزشکیان، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان با آنها بر سر این مسائل زدوخورد کنند، وفاق لطمه می‌خورد، ولی به نظر می‌رسد که طیف‌های طرفدار وفاق و خود رئیس‌جمهور خیلی بهتر عمل می‌کنند.
عکس: امیر جدیدی
