بررسی واکنش‌های سیاسی و رسانه‌ای به سخنان اخیر رهبری/مذاکره با آمریکا ممنوع شد؛ نه اروپا
پس از تصمیم آمریکا برای بازگرداندن فشار حداکثری و پاسخ صریح رهبری بسیاری از فعالان سیاسی و رسانه‌ها به این مهم پرداختند.
مذاکره با آمریکا بار دیگر به در بسته خورد. مخالفت رسمی عالی‌ترین مقام ایران، واکنشی بود به موضع‌گیری‌های اخیر رئیسجمهور آمریکا. دونالد ترامپ ازیک‌سو مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران را به پای میز مذاکره دعوت کرد و از سوی دیگر، یادداشت‌های اجرایی بازگشت فشارهای حداکثری علیه ایران را امضا کرد.
برداشت ایران از این رفتار دوگانه ترامپ این بود که او به دنبال مذاکره عادلانه نیست. او می‌خواهد ایران را تا حدی ضعیف پای میز مذاکره بنشاند که به تمام خواسته‌هایش برسد و در نهایت پیروز این میدان باشد.
رئیس‌جمهوری آمریکا شاید پیش‌بینی نمی‌کرد که این‌سو، ایران خواستار مذاکره‌ای عادلانه باشد و درغیراین‌صورت، زیر میز می‌زند و پشت میز مذاکره نمی‌ماند. برابری و احترام خواسته مذاکره‌کننده ایرانی است. دولت مسعود پزشکیان هم بارها بر این موضوع تاکید داشته که «قرار نیست امتیاز بدهد و دست خالی از سالن مذاکره خارج شود.»
پس از تصمیم آمریکا برای بازگرداندن فشار حداکثری و پاسخ صریح رهبری بسیاری از فعالان سیاسی و رسانه‌ها به این مهم پرداختند.
مواضع مقامات
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در ششمین همایش ویژه فرماندهان و کارکنان ستاد فرماندهی سپاه به موضوع مذاکره پرداخت و گفت: «آقا دیروز فرمودند که با همه دولت‌ها مذاکره می‌کنیم فقط آمریکا استثنا است. وفاق اینجا معنا دارد. توقع و مطالبه من از رئیسجمهور این است که فرمان حضرت آقا ابلاغ شده، او شخصاً و دوستان‌تان در دولت را به سمت و اساس ابلاغ حضرت آقا پیش ببرند. در این بخش نیز باید بدانند که دوقطبی بر سر مذاکره ایجاد نکند. برخی از دوستان ما از جبهه انقلاب دوباره دست فرمانی را پیش گرفته‌اند که دوقطبی مذاکره بله و مذاکره نه را به وجود آورند. ماهیت این صحبت‌های حضرت آقا با گذشته مذاکره بله یا نه فرق دارد.»
او با بیان اینکه آقا اشاره کردند مذاکره امر طبیعی است، تاکید کرد: «مگر دولت شهید رئیسی درباره برجام با اروپا مذاکره نمی‌کرد. آقا که در صحبت‌هایشان به صحبت با اروپا اشاره نکردند. این نباید به سمت ایجاد انسداد برود. آقا فرمودند ما با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم و این روشن شد. اما به معنی صحبت نکردن با بقیه نیست. البته رژیم صهیونیستی هم تکلیفش روشن است. زمانی خبرنگاران از من پرسیدند: «بین هریس و ترامپ فرقی وجود دارد؟» گفتم: «بله، حتماً فرق دارد. ترامپ قاتل شهید سلیمانی است. مگر می‌توانیم بی‌تفاوت باشیم حتی بین آن دو نفر؟ حتماً برای ما فرق می‌کند.» خواهش می‌کنم دستور (ترامپ) را بخوانید ببینید چه نوشته است. موضوع دیگر هسته‌ای نیست. هسته‌ای، موشکی و سلاح‌های نامتقارن و متعارف. به معنی خلع سلاح کردن جمهوری اسلامی است. یعنی از قبل متنی را یکطرفه گذاشته است. آن زمان که یکطرفه نبود، آن را پاره کرد رفت. این هم عملش و می‌گوید من دوست ندارم این را اجرا کنم اما خودت داوطلبانه بپذیر. معلوم است وقتی حرف از وفاق می‌زنیم، یعنی دولت و مجلس تبیین کنند که مردم بدانند او چیزی را نوشته و از ما می‌خواهد.»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در شبکه ایکس به موضوع مذاکرات اشاره کرد و نوشت: «راهبرد دولت شنیده شدن یک صدای واحد از ایران است. ضمن آنکه همه به مشکلات واقف هستند، امروز نسبت به دیروز نیاز بیشتری به وفاق و همدلی برای عبور از مشکلات داریم. مذاکرات با کشورهای اروپایی ادامه خواهد داشت و همه به خوبی می‌دانند ایران در شرایطی که مذاکره غیرشرافتمندانه باشد، به آن تن نخواهد داد.»
مصطفی پورمحمدی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز نیز تاکید کرد: «آنچه رهبری فرمودند، جواب دقیقی در مقابل یاوه‌گویی‌ها، بزرگ‌گویی‌ها، تاخت‌وتازها و قلدرمآبی‌های عهدشکن و پیمان‌شکن فاحش بین‌المللی است. رهبری انقلاب می‌گویند دو سال نشستیم مذاکرات کردیم و لبخند زدند، دست‌دادند، نهی نکردند؛ اشکال ندارد، تجربه می‌شود اما باید جایش باشد. نمی‌شود طرف قلدری حرف بزند، اول مشت بر صورت شما بزند بعد بگوید بیایید با هم گفت‌وگو کنیم.»
او در گفت‌وگو با ایسنا افزود: «ولی منطق ما سر جای خود است. کسی اشتباه نکند که جمهوری اسلامی قرار است مثلاً قهر کند یا بگوید صحبت نمی‌کند. نه؛ آقا فرمودند قرار نیست با هر عهدشکن بی‌منطقی ما راحت بگوییم بسم‌الله و یکدیگر را بغل کنیم اما چیزی هم از آن درنیاید. حتماً همه باید جدی باشیم و تحریم را بشکنیم؛ ظلم فاحش است تحریم و حتماً هم اینجور است. معنی آن هم این نیست که اگر تحریم برداشته شود همه مشکلات ما حل می‌شود. باید کار و تلاش کنیم اما مانع ظالمانه را باید به هر ضرب و زوری از سر راه برداریم. نمی‌شود عده‌ای سنگ جلوی پایمان بیندازند، آن را باید به هر ضرب و زوری برداریم. بله؛ مذاکره به وقت خود باید باقدرت و باعزت صورت گیرد. دقیق روی نقشه محاسبه‌شده با طرفی که طبق منطق باشد نه اینکه بخواهد فریب دهد یا نقش بازی کند.اینکه هیچ‌کس در دنیا نمی‌تواند به جمهوری اسلامی بگوید «این باید باشد». رهبری معظم گفتند طرف مقابل حرف مذاکره می‌زند اما تهدید می‌کند که فروش نفت ممنوع است و هرکس نفت از ایران بخرد توی گوشش می‌زنیم؟ بعد می‌خواهی با ما مذاکره کنی؟ کجایی؟ با چه کسی طرفی؟ تو مجرم عهدشکنی و سند برجام را پاره کردی و گفتی برجام را قبول ندارم، تعهداتی که (دولت اوباما) داده، بیخود بوده است و به ضرر آمریکاست. حالا می‌گویند با هم بنشینیم و قرار بگذاریم. باید یک نشانه صدق باشد تا بگوییم باشد که اگر کسی هم خواست برود و گپی بزند و اینکه اصلاً ببینیم می‌شود یا نه. نمی‌شود تهدید کنند و فرمان دهند که نفت از ایران نخرید و تحریم‌ها تشدید شود. باید اثبات کنند که عوض شدند. با این حرف‌ها، آن‌هم با جمهوری اسلامی و با رهبری ما و با فرهنگ انقلاب اسلامی که بن‌مایه‌اش استقلال است و ملت ایران در طول تاریخ این شاخصه استقلال را داشته نمی‌توان چنین برخورد کرد.»
واکنش مطبوعات
روزنامه جمهوری اسلامی درباره مذاکره نوشت: «ترامپ اگر خواهان مذاکره واقعی است زبان قلدری را کنار بگذارد و تضمین قابل‌اعتماد بدهد. رویاهای دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا برای نقاط مختلف جهان، از او چهره‌ای پیچیده ترسیم کرده است؛ ولی واقعیت چیز دیگری است. این بخشنامه و سخنان پیوستی آن، نمونه بارز سیاست «چماق و هویج» است که ترامپ از تجربیات در دور اول ریاست‌جمهوری خود و چهار سال دور بودن از قدرت به دست آورده است.»
مسعود اکبری نیز در یادداشت روزنامه کیهان با تیتر «چرا مذاکره با آمریکا غیرعاقلانه است؟!» به اظهارنظرهای رهبری، دولتمردان دولت دوازدهم (محمدجواد ظریف، ولی‌الله سیف، علی‌اکبر صالحی، مجید تخت‌روانچی و حسن روحانی) و مطالب برخی روزنامه‌های اصلاح‌طلب و اظهارنظر مایک پمپئو، وزیرامور خارجه وقت آمریکا، در تاریخ‌های مختلف اشاره کرد و در پایان نوشت: «عهدشکنی‌های آمریکا در مقابل ایران و انگلیس و فرانسه و روسیه و مصر و لیبی و کره شمالی و افغانستان و اوکراین و... با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی در دسترس است. بااین‌حال، حامیان مذاکره با آمریکا، چشمان خود را بر این واقعیت‌های آشکار بسته و برای مذاکره با ترامپ سر و دست شکسته و غش و ضعف می‌روند. بهتر است حامیان «مذاکره و اعتماد به آمریکا» به جای این شلوغ‌بازی‌ها، کمی درباره سرنوشت معمر قذافی و حسنی مبارک و اشرف غنی و... وقت گذاشته و عقلانیت و واقع‌بینی را جایگزین روش فعلی خود کنند.»
جوان‌آنلاین نیز در گزارشی نوشت: «در همه سال‌هایی که مذاکرات برجامی با نظر دولت حسن روحانی در جریان بود و نیز در این ماه‌های آغازین دولت مسعود پزشکیان، همواره اصلاح‌طلبان برای خاموش کردن صدای منتقدان برجام و مذاکره با امریکا، آنها را به همراهی با اسرائیل و مخالفت با ولی‌فقیه متهم می‌کردند، در هفته‌های اخیر میزان نام بردن‌های دولتی‌ها و حامیانشان از رهبر انقلاب با هدف تأیید مذاکره و سیاست خارجی و برجام بالا رفته است. حامیان مذاکره با آمریکا برای اقناع منتقدان حزب‌اللهی خود از رهبری خرج می‌کنند تا نظر خود را نظر رهبری و موضع آن منتقدان را ضدولایت جا بزنند. سخنان رهبر انقلاب علیه مذاکره با آمریکا و نام بردن از برجام به‌عنوان یک تجربه که ثابت می‌کند مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه» نیست، کذب بودن همه ادعا‌های موافقت رهبری در این زمینه را روشن می‌کند. جریان حامی «مذاکره با آمریکا» برای اثبات درستی موضع خود دو مدل استدلال را پیش می‌کشد؛ یک دسته برای مخاطب عمومی که با وعده درست شدن معیشت و بهبود وضعیت اقتصادی و گشایش‌های این‌چنینی به دنبال قانع کردن آنهاست و یک دسته منتقدان حزب‌اللهی که تلاش می‌کنند با انواع برچسب‌ها و از جمله مخالفت حزب‌اللهی‌ها با نظر رهبری، آنها را ساکت کنند. چون می‌دانند برای این مخاطب نظر رهبری مهم است.»
روزنامه وطن امروز نیز تیتر روز پنج‌شنبه «هم‌میهن» مبنی بر «پیام رسید» که پس از امضای یادداشت بازگشت فشار حداکثری ترامپ منتشر شده بود را استفاده کرد اما این‌بار با یک علامت سوال و درباره سخنان رهبری در منع مذاکره با آمریکا.
فعالان سیاسی و فضای مجازی
برخی از کاربران فضای مجازی نیز دیروز به افزایش سریع قیمت دلار واکنش نشان دادند و برخی فیلمی از نمازجمعه تهران را بازنشر کردند که در آن کاظم صدیقی، در جایگاه امامت جمعه، در واکنش به توهین و فحاشی به محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیسجمهور، به‌نوعی با توهین‌کنندگان همراه شد و تنها گفت: «من در برابر این روحیه الهی و عزتمندانه آحاد مردم‌مان احساس تواضع می‌کنم و زانو می‌زنم.»
حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی پس از اظهارات رهبری درباره مذاکره با آمریکا، در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «مذاکره با آمریکا(باید) هوشمندانه، عاقلانه و شرافتمندانه(باشد) و تاثیری در رفع مشکلات کشور(داشته باشد)؛ دلیل؟ تجربه!» و مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب نیز در واکنش به توئیت آشنا نوشت: «تحریف آشکار (یحرفون الکلم عن مواضعه).»
احمد زیدآبادی، نویسنده و تحلیلگر سیاسی نیز در یادداشتی با عنوان «دو سناریوی پس از نفی مذاکره با آمریکا» نوشت: «سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره عدم مذاکره با آمریکا صریح‌تر و شفاف‌تر از آن بود که جایی برای قرائت دوم باقی بگذارد. به‌هرحال، نظام جمهوری اسلامی به دلایلی که همیشه مطرح بوده، تصمیم گرفته است که با دولت دونالد ترامپ مذاکره رسمی و مستقیم نکند. بحث اصلی اما این است که پس از نفی مذاکره با آمریکا برنامه‌اش چیست؟ آیا قرار است مذاکره با اروپا به طور جدی در دستور کار قرار گیرد و چنان سرعتی به آن داده شود که قبل از تاریخ انقضای بندهای غروب برجام در مهرماه آینده، به توافقی با اروپایی‌ها دست یابد به‌طوری‌که مانع استفاده آنها از مکانیسم ماشه شود؟ اگر چنین باشد، توافق احتمالی لاجرم باید مورد رضایت آمریکا و همینطور اسرائیل هم قرار گیرد، چون اتحادیه اروپا توافقی که با مخالفت ترامپ و سران تل‌آویو روبه‌رو شود، بی‌فایده و فاقد اثر می‌بیند. مسیر دوم، نومیدی از توافق با اروپا و حرکت در جهت تغییر استراتژی هسته‌ای با تمام عواقب آن به‌خصوص آمادگی برای رویارویی نظامی است. اگر تصمیم بر این باشد، همانطور که مدیرمسئول کیهان تأکید کرده است، دیگر هیچ‌کدام از حامیان مذاکره جایی در دولت نخواهند داشت.»
اشاره زیدآبادی به نوشته حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان بود که دیروز در بخشی از مطلب خود با عنوان «مذاکره با آمریکا حماقت یا خیانت؟!» نوشت: «کسانی که این روزها، ساز بد‌صدای مذاکره با آمریکا را کوک کرده‌اند و برای آن صفحه سیاه می‌کنند و گریبان می‌درند، یا «احمق» هستند و یا «خائن» و در هر دو حالت، شایستگی حضور در مسئولیت‌های کلیدی نظام را ندارند! آمریکا انکار نمی‌کند که براندازی جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک هدف راهبردی دنبال می‌کند و تاکید دارد که این هدف استراتژیک با تغییر دولت‌ها در این کشور (جمهوریخواه و دموکرات) تغییر نمی‌کند. این واقعیت را فقط با مروری هرچند گذرا بر مواضع و عملکرد چهل و چند ساله آمریکا در قبال ایران اسلامی به وضوح می‌توان دید.»
