دیـــــــدار با عبد الحمید

نماینده رهبری با امام جمعه اهل سنت زاهدان ملاقات کرد

«آمده‌ایم تا سلام مقام معظم رهبری را به مردم استان سیستان و بلوچستان برسانیم.» سخنی که روز گذشته محمدجواد حاج‌علی‌اکبری یکی از اعضای هیئت نمایندگی اعزامی از سوی دفتر رهبری در بدو ورود به استان سیستان و بلوچستان عنوان کرد. رویکرد آشتی‌جویانه این هیئت و دیدار با مولوی عبدالحمید، اما در تضاد کامل با جریان‌هایی است که مواضعی تند را نسبت به حوادث ناگوار زاهدان و خاش در پیش گرفته‌اند و حتی انگشت اتهام و تخریب خود را به سوی عبدالحمید به‌عنوان مهم‌ترین مقام مذهبی اهل سنت در این استان نشانه رفته بودند. مولوی نقش‌بندی امام‌جمعه موقت راسک در گفت‌وگو با هم‌میهن تغییر نگاه امنیتی به این استان و محاکمه و مجازات عاملان حوادث زاهدان را از مهم‌ترین نتایج مورد انتظار از حضور هیئت اعزامی از سوی دفتر رهبری عنوان کرد.

روز گذشته هیئتی به نمایندگی از دفتر مقام رهبری با پیام دوستی وارد سیستان و بلوچستان شدند. در جریان این سفر، مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام‌جمعه اهل سنت زاهدان با نماینده رهبری دیدار و درباره حوادث اخیر این استان گفت‌وگو کردند؛ دیداری که به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین اهداف اعزام این هیئت به استان سیستان و بلوچستان بوده است. برای نگاهی بهتر به این دیدار باید به هشتم مهرماه بازگشت؛ روزی که به جمعه خونین زاهدان معروف شد. آمار جان‌باختگان در حوادث خونبار این روز قابل تامل بود. در میان قربانیان گلوله و رگبار، کودکان نیز حضور داشتند. فجایع این روز را می‌توان واکنش برخی افراد به ادعای گزارشی مبنی بر تجاوز یک فرد نظامی به یک دختربچه بلوچ دانست. بعد از حادثه هشتم مهر و با بالاگرفتن اعتراضات در این منطقه سرانجام شورای تامین استان سیستان و بلوچستان در بیانیه‌ای ضمن پذیرش قصور و خطای برخی ماموران خود در این حادثه اقدام به عزل دو نفر از مسئولان نظامی این منطقه کرد. با این حال اعتراضات ادامه یافت. جمعه 13 آبان‌ماه نیز نوبت به شهروندان خاش رسید که اعتراضات‌شان با برخوردهای سخت از سوی برخی گروه‌های نظامی مواجه شود. مجموع این حوادث و کشته شدن شهروندان در نهایت باعث واکنش تند و انتقادی مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان شد. او روز ۱۳آبان‌ماه در نماز جمعه اهل سنّت زاهدان ضمن انتقاد از نحوه برخورد با معترضان، صراحتا خواستار رسیدگی مقامات به حوادث پیش‌آمده شد. او همچنین در سخنرانی‌های اعتراضی خود خواستار آزادی بیان و آزادی قلم و برداشتن تبعیض نسبت به زنان در کشور شد. شهروندان مناطق بلوچ‌نشین نیز حمایت خود را از سخنان عبدالحمید اعلام کردند.

توهین و اتهام‌زنی به امام جمعه اهل سنت زاهدان

با این حال جریان تندرو اصولگرایان در رسانه‌ها و بدنه حاکمیت نسبت به دادخواهی و اعتراضات امام جمعه اهل سنت زاهدان واکنش‌هایی تند و همراه با اتهام‌زنی نشان دادند. سیدمجید میراحمدی، معاون امنیتی وزارت کشور شنبه 30 مهرماه در جمع خبرنگاران خطبه‌های روز 29 مهرماه مولوی عبدالحمید را تحریک‌آمیز و مایه سوءاستفاده اراذل و اوباش توصیف کرد. روز 18 آبان نیز در جلسه علنی مجلس محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی‌شهر گفت:«کسانی که به برکت نظام آبرو پیدا کرده‌اند، از حرف‌های تفرقه‌انگیز پرهیز کنند. می‌گویند آزادی نیست، اگر آزادی نبود شما هر هفته پشت تریبون نمی‌رفتید تا هرچه که دلتان بخواهد مطرح کنید و هر جمعه شاهد یک فتنه باشیم.» این سخنان البته با واکنش برخی نمایندگان اهل سنت مجلس از جمله جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی نماینده تربت‌جام و اسماعیل حسین‌زهی نماینده خاش مواجه شد. مصطفی محامی، نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان و امام جمعه شیعیان زاهدان نیز روز جمعه 20 مهرماه در واکنشی تند به سخنان عبدالحمید گفت: «این روز‌ها شعار‌های مختلفی داده می‌شود؛ آن هم شعار‌هایی مبنی بر آزادی. در ملأعام حرف زدن از اینکه آزادی نیست، بهترین دلیل برای آزاد بودن است و اگر نبود تو اینجا نبودی و نمی‌توانستی چنین سخنی بگویی.» رسانه‌های وابسته به جریان‌های فکری تندرو نیز در مقابل سخنان عبدالحمید شروع به انتشار اتهاماتی مبنی بر وابستگی او به سعودی‌ها کردند. روزنامه کیهان نیز در مطلبی خطاب به عبدالحمید نوشت:«شما چه نسبتی با رژیم سعودی و طرح کشاندن ناامنی به داخل ایران دارید که روند تحریکات شما با شبکه سعودی‌اینترنشنال مو نمی‌زند؟» خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی نسبت به درخواست برگزاری رفراندوم از سوی امام جمعه زاهدان واکنش نشان داد و عبدالحمید را دارای تفکر نزدیک به حکومت سعودی توصیف کرد. این رسانه همچنین سخنان امام‌جمعه زاهدان را تحریک‌‌آمیز و عامل دامن زدن ناامنی در استان سیستان و بلوچستان خواند. خبرگزاری فارس نیز 13 آبان‌ماه در گزارشی از وضعیت اعتراضات در خاش نوشت: «در روزهای گذشته امام جماعت مسجد مکی بارها با تحریک اهل سنت زمینه‌ساز اغتشاش در زاهدان شده بود که به کشته و زخمی شدن مردم و نیروهای حافظ امنیت منجر شده است. برخی منابع سال‌هاست درخصوص ارتباط مشکوک مولوی عبدالحمید با عربستان و برخی سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه هشدار داده‌اند. آنها با توجه به جلوداری عبدالحمید در التهابات این روزها معتقدند وی خط آشوب را از بیرون مرز‌ها دریافت و در داخل استان پیگیری می‌کند.»

تضاد میان واکنش جریان‌های تندرو و نمایندگان رهبری

با وجود واکنش‌های تند نسبت به اعتراضات مولوی عبدالحمید روز گذشته هیئت اعزامی از سوی رهبری حامل پیام دوستی و سلام ایشان وارد این استان شد. حاج‌علی‌اکبری رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، مهدوی‌مهر دبیر هیئت امنای جامعه‌المصطفی و لطفیان دبیر شورای برنامه‌ریزی مدارس دینی اهل سنت اعضای این هیئت هستند. محمدجواد حاج‌علی‌اکبری در جریان این سفر اظهار کرد: «خدا را شاکریم که از سوی دوست برای دیار دوست و دوستان حامل سلام و پیام هستیم و آمده‌ایم تا سلام مقام معظم رهبری را به مردم استان سیستان و بلوچستان برسانیم و اندوه و ناراحتی ایشان را از حوادثی که اتفاق افتاده و تدابیر عالی که برای حل مشکلات داشته‌اند و تدابیر تکمیلی را با شخصیت‌های استان و گروه‌های مختلف در میان گذاشته و از عزیزانی که در این حوادث، شهید، جانباخته، جانباز و مجروح شده‌اند، دیدار خواهیم داشت و از آن‌ها دلجویی خواهیم کرد». او این موارد را تدبیر ویژه مقام رهبری خوانده است.در دیدار نماینده رهبری با مولوی عبدالحمید که نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان و برخی علما و اساتید اهل سنت نیز حضور داشتند، در مورد حوادث اخیر بحث و تبادل‌نظر شد.

اگر چه که حضور دلجویانه و حامل پیام صلح هیئت اعزامی رهبری به این استان گامی بسیار مثبت است، اما تضاد میان واکنش‌ هیئت نمایندگان رهبری و برخی از مسئولان و رسانه‌ها در این ماجرا قابل تامل است. وقتی مقام رهبری به عنوان عالی‌ترین مرجع سیاست‌گذاری و مدیریت کشور هنوز در برابر حوادث زاهدان و اظهارات انتقادی مهم‌ترین مقام مذهبی اهل سنت این منطقه موضع‌گیری نکرده‌اند، مواضع تند و حاوی اتهامات خطرناک رسانه‌های خاص، نمایندگان مجلس و... به عبدالحمید می‌تواند نوعی کوبیدن بر طبل تفرقه‌ و پاشیدن نمک بر زخم مردم در محرومیت نگهداشته شده استان سیستان و بلوچستان تلقی شود. جمله معروف «ادب مرد به از دولت اوست» در عالم سیاست نیز می‌تواند پرکاربرد باشد. افراد و رسانه‌هایی که در واکنش به تظلم‌خواهی و اعتراضات بخشی از شهروندان استان سیستان و بلوچستان، به خود حق هرگونه اظهارنظر عجولانه و مخرب را می‌دهند، بهتر است یاد بگیرند که در چنین مواقعی به حمایت از مردم حادثه‌دیده برخاسته و مایه دلگرمی آنان شوند. مسیری که قدم زدن در آن می‌تواند راه نفوذ بیگانگان را مسدود کند. نکته دیگر آنکه وقتی عده‌ای بدون رعایت اصول ادب، عدالت و بی‌طرفی که خصائلی مهم برای رسانه‌ و نمایندگان مجلس هستند هر سخن توهین‌آمیز و تخریب‌گرایانه‌ا‌‌ی بر زبان و قلم می‌آورند، چگونه انتظار دارند عالی‌ترین شخصیت مذهبی اهل سنت در میان مردم بلوچ، حمایت، اعتراض و تظلم‌خواهی نسبت به مردمش را به سکوت واگذار کند؟

مسئله مهم دیگر در خصوص اعزام هیئت نمایندگان رهبری از پایتخت به استان سیستان و بلوچستان برآورده شدن انتظارات مردم این استان بود. اگرچه حاج علی‌اکبری در دیدار با خانواده شهدا و جانبازان اعتراضات اخیر در زاهدان بر این موضوع تاکید کرده است که براساس خواست این خانواده‌ها با مخلان امنیت کشور به موقع برخورد قاطع صورت می‌گیرد. اما مردم این استان انتظارات دیگری نیز دارند.