سیلاب در ۲۰۰۰ روستای سیستان و بلوچستان

یک هفته از آغاز بحران سیل در جنوب سیستان و بلوچستان می‌گذرد. حدود دو هزار روستا درگیر سیل هستند و مدیریت این بحران نیازمند یک هماهنگی گسترده میان دستگاه‌های استانی و کشوری است. با وجود گذشت این زمان اما وضعیت در این استان هنوز به یک ثبات نسبی نرسیده است. همزمانی این بحران با برگزاری انتخابات مجلس و خبرگان در سراسر کشور و بی‌توجهی از سوی وزارت کشور، انتقادهای زیادی را برانگیخت. چراکه وزیر کشور تا یک روز بعد از انتخابات به سیستان و بلوچستان نرفت. احمد وحیدی، روز شنبه ۱۲ اسفند از طریق فرودگاه کنارک وارد سیستان و بلوچستان شد. همزمانی مشکلات در امدادرسانی با رساندن صندوق‌های رای به مناطق سیل‌زده، یکی از انتقادها به این دستگاه بود. احمد وحیدی نیز در گفت‌وگوی تلویزیونی که روز ۱۳ اسفند داشت، بر برگزاری انتخابات شکوهمند در مناطق سیل‌زده تاکید کرد. براساس هشدار هواشناسی، موج جدیدی از بارش‌ها از امروز (سه‌شنبه) آغاز خواهد شد که مِی‌تواند شرایط بحرانی کنونی را تشدید کند.  با تداوم سنگین بارش‌ها و مشکلات زیرساختی در سیستان و بلوچستان به‌خصوص در زمینه هدایت سیلاب‌ها، بحران جدی‌تر شده است؛ به‌طوری‌که موجب سرریز شدن چهار سد پیشین در شهرستان سرباز، زیردان در منطقه دستیاری چابهار، شیء‌کلک در چابهار و سد خیرآباد در نیکشهر شده است. محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در آخرین اظهارنظر خود اعلام کرد که ۱۶ شهرستان استان سیستان و بلوچستان از نهم اسفندماه درگیر سیل و آبگرفتگی ناشی از بارش‌ها شده‌اند. نامی گفت: «شهرستان‌های نیکشهر، قصرقند، دشتیاری، چابهار، کنارک، خاش، سیب و سوران، فنوج، ایرانشهر، میرجاوه، دلگان، سراوان، زاهدان، نیمروز، سرباز و مهرستان درگیر سیل شدند و خسارت دیدند. تاکنون هزار و ۹۴۷روستا درگیر سیلاب و خسارت شدند که چابهار با ۴۸۰ و نیکشهر با ۳۳۰ روستا بیشترین میزان درگیری را داشتند. بیشتر ۲۵ محور اصلی و فرعی مسدود شده بود که تاکنون حدود ۲۰ محور بازگشایی شده و باقی محور‌ها نیز با حضور گروه‌های راهداری و امداد در حال بازگشایی است. با تلاش عوامل ادارات برق از تعداد ۴۱ روستا که دچار قطعی برق بودند، برق حدود ۲۰ روستا وصل شده و باقی روستا‌ها به علت نبود راه دسترسی همچنان نوسان برق دارند.» نامی در بخش دیگری از اظهارات خود، به تشریح اقدامات امدادی در سیستان و بلوچستان پرداخت. علاوه بر خسارات و وضعیتی که سیل به وجود آورده، طبیعت سیستان و بلوچستان نیز در این شرایط، خطرآفرین شده است. با توجه به زیست تمساح پوزه‌کوتاه معروف به گاندو در این استان، مقامات سیستان و بلوچستان هشدار دادند که احتمال خروج این گونه از برکه‌ها و حمله به انسان‌ها وجود دارد.

خسارت‌های سیل

با گذشت چند روز از آغاز سیل و آبگرفتگی در سیستان، وضعیت در این استان همچنان بحرانی است. راه‌های ارتباطی در جنوب استان و مناطق سیل‌زده بسته شده و همین وضعیت، امکان امدادرسانی سریع و بی‌وقفه را از بین برده است. تداوم امدادرسانی به مناطق بحرانی، نیازمند استفاده گسترده از بالگرد است. سخنگوی سازمان مدیریت بحران، روز گذشته آخرین آمار و اطلاعات را از وضعیت خسارت‌های سیل سیستان و بلوچستان ارائه کرد. به گفته این مقام سازمان مدیریت بحران، به دلیل این سیلاب‌ها و آبگرفتگی، حدود ۸۰۰ واحد مسکونی آسیب دیده که از این تعداد ۳۰۰ واحد باید از نو ساخته شود و ۵۰۰ واحد نیازمند تعمیر است. حدود ۱۹ هزار هکتار از اراضی استان تحت تاثیر این سیل قرار گرفتند و بسیاری از زیرساخت‌ها و شریان‌های حیاتی سیستان و بلوچستان از جمله تیرهای برق، جاده‌ها، راه‌ها و دکل‌های مخابرات آسیب دیدند. نیروهای راهداری نیز در تلاش برای بازگشایی راه‌های مسدود استان هستند. به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران، خسارت سیل در جنوب سیستان و بلوچستان حدود ۲ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. مدارس مناطق سیل‌زده استان نیز وضعیت خوبی ندارند. داوود گلی، مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان در مصاحبه‌ای که روز ۱۳ اسفند ۱۴۰۲ با رسانه رکنا داشت، خبر از محاصره ۴۰ تا ۴۵ مدرسه توسط سیلاب‌ها داد. به گفته این مقام آموزش و پرورش استان، آموزش به صورت آنلاین در این مناطق ادامه دارد و بیشتر مدارس در دو منطقه دشتیاری و پلان درگیر آب‌گرفتگی هستند.

حدود ۴۰۰ هزار نفر متأثر از شرایط سیل قرار گرفته‌اند

معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس روایت دیگری از حادثه سیستان و بلوچستان دارد. سعیدی روز گذشته در گفت‌وگو با سایت انتخاب، گفت: «متأسفانه بعد از گذشت چند روز از سیل، کماکان چندین جاده مسدود است و برخی از روستا‌ها هیچ ارتباطی ندارند. از امروز[دیروز] دو بالگرد حلال اهمر و یک بالگرد دانشگاه علوم پزشکی فعال شده‌اند و در حال خدمات‌رسانی‌اند. تعدادی از روستا‌ها چند روزی است برق ندارند؛ اگرچه اداره برق خیلی تلاش کرد. عمده مشکل مردم بحث جاده‌هاست که کاملاً تخریب شده‌اند و انتظار داریم که راهداری کل کشور و ستاد بحران ورود جدی داشته باشد. بخشی از خانه‌های مردم تخریب شده‌اند و نیازمند کمک خیرین هستیم. البته خیرین ورود خوبی در حوزه توزیع غذا داشته‌اند.» او ادامه داد: «در حال حاضر موکب و چادر و پتو و تانکر‌های آب نیاز جدی‌ است و اگر بتوانیم برای مردم تهیه کنیم، کارساز خواهد بود. مهم‌ترین مسئله ما بحث راه‌هاست، زیرساخت‌های برق به شدت آسیب دیده و بیش از ۱۰۰ مدرسه نیز تا حدی تخریب شده‌اند. بیشترین حجم خسارت‌ها را در بخش شهرستان قصرقند، پیرسهراب و بخش مرکزی چابهار و دشت‌یاری داریم که بیشترین درگیری را دارند. حدود ۴۰۰ هزار نفر متأثر از شرایط سیل قرار گرفته‌اند و کسانی‌که آسیب جدی دیده‌اند، تعداد بسیار کمتری هستند که برآورد دقیقی از آن‌ها وجود ندارد.» فعالان استان سیستان و بلوچستان نیز از نارسایی‌هایی در امدادرسانی به بخش‌های مختلف در مناطق سیل‌زده خبر می‌دهند.

هشدار برای افزایش میزان بحران

وضعیت آب و هوا در سیستان و بلوچستان به‌خصوص جنوب این استان همچنان نامساعد است. اداره‌کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان روز سیزدهم اسفند، به‌طور رسمی هشدار سطح نارنجی صادر کرد. براساس این گزارش، سامانه بارشی از صبح سه‌شنبه ۱۵ اسفند به مدت دو روز در این استان فعال خواهد بود. هواشناسی سیستان و بلوچستان در خصوص بارش باران، رگبار و رعدوبرق و احتمال رگبار پراکنده، تندبادهای لحظه‌ای به‌ویژه در جنوب‌غرب این استان هشدار داده است. این سامانه بارشی بر مناطق زرآباد، فنوج، لاشار، قصرقند، نیکشهر، سرباز، راسک، کنارک، چابهار و دشتیاری تاثیر خواهد گذاشت که اکثر آن‌ها به‌خصوص دشتیاری و قصرقند در حال حاضر درگیر ویرانی‌های سیل اخیر هستند. براساس این هشدار هواشناسی، احتمال آبگرفتگی معابر، لغزندگی جاده‌ها، سیلابی‌ شدن مسیل‌ها و طغیان رودخانه‌ها، خسارت به محصولات کشاورزی، وقوع صاعقه، تشکیل مه و کاهش میدان دید و تداوم سرریزی سدها وجود دارد. هواشناسی سیستان و بلوچستان توصیه کرده است که مردم از اسکان و تردد در حاشیه مسیل‌ها و رودخانه، چرای دام در مناطق مرتفع و کوهنوردی خودداری کنند. سخنگوی سازمان مدیریت بحران نیز از آماده‌باش دستگاه‌های مسئول برای مقابله با موج جدید بارش‌ها خبر داده است. هشدار نارنجی در تقسیم‌بندی هشدارهای هواشناسی به معنی اقدام ضروری و احتمال وقوع خسارت گسترده است. با توجه به آسیب دیدن زیرساخت‌ها و درگیر بودن مناطق جنوب استان سیستان و بلوچستان با سیل، احتمال وخیم‌تر شدن وضعیت بحران در این مناطق وجود دارد.