بررسی حادثه سیستان و بلوچستان و درخواست مولوی عبدالحمید برای توجه مسئولان
سیل تخریب‌گر
بر اثر بارندگی‌های اخیر که از روز یکشنبه هفته گذشته آغاز شده، شاهد وقوع سیل و آبگرفتگی در ۳۸۷ روستا در شهرستان‌های دشتیاری، چابهار و قصرقند سیستان و بلوچستان هستیم و براساس اطلاعات اعلامی از سوی منابع رسمی زندگی بیش از ۱۱۰ هزار نفر از مردم روستایی بلوچستان، در شرایط بحرانی قرار گرفته است. راه‌های ارتباطی برای کمک‌‌رسانی به بیشتر روستاها قطع شده است و به‌دلیل نبود راه و شکسته شدن پل و آبنما فقط امدادرسانی هوایی امکان‌پذیر است. گفته می‌شود بیشتر خانه‌های روستا فرو ریخته‌اند و حتی برخی از روستاها همچون سندبهرام و ستیارعمر از توابع دشتیاری کاملاً زیر آب رفته‌اند. بعد از گذشت چند روز از وقوع سیل، کمک‌های مورد نیاز ارسال نشده است. در همین راستا، مولوی عبدالحمید از شهروندان برای کمک به مردم سیل‌زده سیستان و بلوچستان کمک خواسته و از روند توجه مسئولان انتقاد کرده است. بارندگی شدید از یکشنبه بعدازظهر هفته گذشته شروع شد و از نیمه شب و بامداد دوشنبه شدت گرفت. دوشنبه بعدازظهر سیلاب شد و به مرحله تخریب رسید. بارش‌ها در شامگاه روز جمعه نیز ادامه داشته است و گفته می‌شود در برخی از مناطق همچون نگور و پل ریمدان بیش از 100 میلی‌متر گزارش شده است. بااین وجود فعلاً بارش‌ها نسبت به چند روز گذشته کمتر شده است. تاکنون درباره آمار جان‌باختگان، افراد مفقودشده و مصدومان این سیل به صورت رسمی اخباری اعلام نشده و تنها فوت یک پیرمرد و مفقود شدن یک جوان در خبرها منتشر شده است.
سیلاب سبب طغیان رودخانه‌های فصلی و بارش سنگین در قصرقند، بخش تلنگ، دشتیاری، بخش پلان، پیرسهراب و خسارت سنگینی به بخش کشاورزی، واحدهای مسکونی خشتی و گلی، راه‌های روستایی و زیرساخت‌های شهری و روستایی شده, به‌طوری‌که راه تمام روستاها بسته شده و هیچ ارتباطی به سایر شهرستان‌های همجوار و حتی یک روستا به روستای دیگری وجود ندارد. این در حالی است که همزمان با وقوع این حادثه در یکی از استان‌های فقیر کشور، مسئولان تمام تلاش‌شان را برای برگزاری انتخابات و افزایش مشارکت به کار بسته‌اند و گویا این بخش از کشور به فراموشی سپرده شده است. فعالان اجتماعی در سیستان‌وبلوچستان بر این عقیده‌اند که افرادی که به کمک مردم می‌رفتند حالا یا سرخورده شده‌اند یا مشغول برگزاری انتخابات شده‌اند و مردم رها شده و حالا مردم محلی هستند که به داد مردم می‌رسند و مرزبانان در حال نجات سوخت‌برانند. برخی دیگر هم معتقدند که انتخابات مجلس بر سیلاب سیستان و بلوچستان سایه افکنده و امدادرسانی‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
فریاد مولوی عبدالحمید برای کمک به مردم سیل‌زده
مولوی عبدالحمید، روز گذشته در مراسم نمازجمعه زاهدان درباره سیلاب در بخش‌هایی از شهرستان‌ها و روستاهای بلوچستان، گفت: «متاسفانه این چندین مرتبه است که دشتیاری و مناطق جنوب سیستان‌وبلوچستان در معرض سیل قرار می‌گیرند و مسئولان در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. مسئولان و مدیریت کشور چرا نتوانسته‌اند در این مناطق برنامه‌ریزی کنند تا با کارشناسی صحیح، زیرساخت‌ها درست بشوند و جلوی خسارات این سیل‌ها گرفته شود؟ این‌طور نمی‌شود که بعد از چند سال، باران بیاید و سیل جریان پیدا کند تمام دارایی مردم از بین برود.» او افزود: «احداث بسیاری از سدها نیز در سطح ایران کارشناسی‌شده نیستند و کمتر سدی در کشور هست که اصول و قواعد سدسازی در آنها رعایت شده باشد. بر مسئولان نظام و مدیران کشور لازم بود که به‌جای برنامه‌ریزی و هزینه برای «طرح سواحل مکران» که یک پروژه بزرگ و بلندپروازانه است، برای حل مشکلات مردمِ همین مناطق برنامه‌ریزی و هزینه می‌کردند. شما به‌جای اینکه مردم مناطق دیگر را بیاورید و در سواحل اسکان بدهید، نگذارید ساکنان همین سواحل در آب غرق شوند و زندگی‌شان تباه شود. هزینه‌هایی که می‌خواهید برای سواحل مکران و اسکان دیگران در این سواحل خرج کنید، این هزینه‌ها را برای رسیدگی به همین مردم و حل مشکلات زیرساختی آنها انجام بدهید. اینها ایرانی و ملت ایران هستند. چرا برای این مردم کار نشود که همواره در معرض طوفان و سیل قرار دارند؟» او همچنین در فراخوانی از مردم خواست تا به مردم سیل‌زده کمک شود.
هشدار درباره شیوع بیماری‌های عفونی
ساجده عرب‌سرخی، فعال در حوزه توسعه سیستان‌وبلوچستان درباره شرایط سیل در سیستان و بلوچستان به هم‌میهن گفت: «دسترسی 10 تا 20 درصد روستاهای نیکشهر مسدود است. در دشتیاری، چابهار و زرآباد نوع خرابی متفاوت است. راه‌های تمام روستاهای شمال بخش بنت در نیکشهر – حوزه سفیدکوه تا عثمان‌آباد – بسته شده است. البته راه عثمان‌آباد تا بنت یک‌بار باز شد اما بارندگی مجدد این راه را مسدود کرد. در سفیدکوه 10 روستا و در مهمدان 10 روستا بسته شده است. 6 روستای سرگل نیز باز شد اما دوباره بسته شد. جنوب نبت نیز باز شده بود که متاسفانه بسته شده است.»
او افزود: «به لحاظ خسارات مالی برآوردی که انجام شده از خرابی جاده‌ها (زیرساخت‌ها، آسفالت و کناره‌های جاده) حدود 100 میلیارد تومان است. خانه‌های خراب شده که قابل بازسازی نیستند حدود 20 میلیارد تومان و کشاورزی نیز – با قنوات و نهرهای از بین رفته – 20 میلیارد تومان است. تقریباً در اغلب روستاهای بنت 100 درصد لوله‌های آبرسانی از بین رفته است و باید دوباره از صفر آبرسانی انجام شود. در حوزه ارتباطات و برق نیز تخریب بسیار بالاست. اینترنت در بسیاری از نقاط و تلفن در برخی نقاط قطع است. رئیس اداره برق بنت اعلام کرده که آمار تخریب بسیار بالاست. عدد 5 میلیارد برآورد بسیار دقیق در این حوزه است برای ترمیم ارتباطات و برق در بنت که حدود 30 هزار نفر جمعیت دارد.»
عرب‌سرخی با اشاره به بخش مرکزی نیکشهر تاکید کرد: «بخش مرکزی حدود 50 هزار نفر جمعیت دارد و به دلیل اقامت فرمانداری و اداره کل‌ها در این بخش اقدامات با سرعت بیشتری در حدود 70 درصد انجام شده تا ماشین‌های شاسی‌بلند قادر به تردد باشند اما تقریباً دوباره این راه‌ها بسته شده است. 30 الی 40 درصد از روستاهای بخش مرکزی نیکشهر هیچ راه ارتباط ندارند و مشخص نیست مردم در چه شرایطی هستند.»
این فعال در حوزه توسعه سیستان و بلوچستان در تشریح شرایط آهوران، بخش دیگر نیکشهر و گفت: «این بخش که حدود 14هزار نفر ساکن دارد، ضعیف‌ترین بخش نیکشهر است و البته کمترین آسیب را دیده چراکه در سطح بالایی قرار دارد. حدود 10 روستای آهوران که در بستر رودخانه واقع شده آسیب دیده است. محصولات این بخش به دلیل بارش تگرگ خسارت دیده و میزان خسارت این بخش حدود 50 میلیارد تومان راه، 5 میلیارد تومان کشاورزی و 5 میلیارد تومان نیز مسکن برآورد شده است.»
او با بیان اینکه شهرستان قصرقند نیز سه بخش دارد، بیان کرد: «ساربوک کمترین و تلنگ بیشترین آسیب را دیده است. تلنگ به دشتیاری نزدیک و در دره واقع شده است.» مدیرکل بحران استانداری اعلام کرد: «1400 میلیارد تومان خسارتی است که تاکنون به این بخش وارد شده است و بالای 300 روستا دسترسی خود را از دست داده‌اند.» درحالی‌که من معتقدم که میزان عدم دسترسی روستاها بیشتر از این است چراکه فقط اگر بخش مرکزی قصرقند و منطقه رودخانه کاجو را حساب کنیم دسترسی حدود 100 روستا در قصرقند و دسترسی حدود 70-80 روستا در بخش بنت مسدود شده است. دسترسی روستاهای بسیاری در تلنگ بسته شده است و هیچ کسی از آنها خبر ندارد. هیچ بالگردی به آنجا نرفته و در قصرقند پیرمردی جان خود را از دست داد.» او تاکید کرد: «هیچ‌کس نمی‌داند چه کار می‌کند. فقط در بخشداری‌ها مسئول اداره‌ها – مانند اداره برق - در حال فعالیت هستند. تمام دامداری و محصولات کشاورزی دشتیاری از بین رفته است. آسیبی که به خانه‌ها وارد شده طوری است که بیشتر آنها قابل بازسازی هم نیست. با این وجود یکی از مهم‌ترین اعضای ستاد بحران استان اعلام کرد که «اتفاق خاصی هم رخ نداده است.» این اظهارنظر به دلیل آن است که هیچ آماری در دست ندارند.»
او درباره شروع بیماری‌های عفونی هشدار داده و گفت: «در مناطقی که آب هنوز ایستاده، فاضلاب‌ها پر شده و وارد آب شده است و بیماری‌های عفونی شروع شده و هنوز به شیوع نرسیده است. البته این موضوع در سیل‌های تمام دنیا وجود دارد اما اگر به آن رسیدگی نشود مسلماً به شیوع بیماری‌های عفونی می‌انجامد. وضعیت بهداشت در مناطق سیل‌زده نامناسب است. نگرانی از شیوع بیماری عفونی و وبا افزایش یافته است.»
هیچ بالگردی به دادمان نرسید
سجادی، مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر سیستان و بلوچستان درباره امدادرسانی در این استان، گفت: «بر اثر بارندگی‌های اخیر و وقوع سیل و آبگرفتگی در شهرستان‌های خاش، سیب و سوران، فنوج، ایرانشهر، میرجاوه، نیکشهر، دلگان، چابهار، سراوان، زاهدان، نیمروز، سرباز، کنارک و مهرستان خدمات امدادرسانی به 3 هزار و ۷۵۲ نفر در قالب ۹۳۲ خانوار توسط بیش از ۲۳۷ نفر از امدادگر این جمعیت انجام شد. همچنین در این مدت ۹۷۷ خانوار در چادرهای هلال‌احمر اسکان داده شدند و اقلامی از قبیل چادر امدادی، موکت، پتو، نایلون و سبدهای غذایی بین آسیب‌دیدگان توزیع شد.»
دادکریم بلوچ، جانشین ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات بحران و معاون عمرانی فرمانداری ویژه چابهار نیز اعلام کرد: «در پی بارندگی‌ها ۱۲۱ روستا در بخش پیرسهراب و ۱۰ روستای پلان کاملاً از توابع شهرستان چابهار در محاصره آب هستند و راه‌های دسترسی به این روستاها قطع و شدیداً نیازمند امدادرسانی فوری است. براثر شدت بارش‌ها آب به داخل منازل هشت روستا نفوذ کرده است.» او افزود: «سد زیردان سرریز شده است و آب در پایین‌دست سد با حجم بسیار بالا در جریان است. امور توزیع برق چابهار هم در آمادگی کامل و در بارش قبلی ۲ ترانس دچار حادثه و چندین اصله تیر برق که دچار شکستگی شده بودند، در کمترین زمان ممکن تعویض شدند. در شهر چابهار کمترین خاموشی را در بارندگی‌های قبلی شاهد بودیم. بیش از ۱۰۰ نفر که به زمین‌های کشاورزی رفته بودند در محاصره سیل بودند که با قایق با همکاری شیلات جابه‌جا شدند.» دادکریم بلوچ تاکید کرد: «۱۳ مادر باردار گرفتار در سیلاب با قایق در چابهار جابه‌جا شدند. متاسفانه به‌رغم پیگیری‌های مکرر فرمانداری چابهار هیچ بالگردی از سوی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر و چابهار و جمعیت هلال احمر استان به مناطق سیل‌زده جهت نجات مادران باردار، بیماران بدحال و افراد گرفتار در سیلاب اعزام نشده که جای گلایه‌مندی شدید است.»
