مصالحه بیسروصدا در سایه غوغای جنگ
توافق دولت ونزوئلا، مخالفانش و ایالات‌متحده، در میانه آشوب خبری بحران‌های دیگر به نتیجه رسید
توافق دولت ونزوئلا، مخالفانش و ایالات‌متحده، در میانه آشوب خبری بحران‌های دیگر به نتیجه رسید
روح‌انگیز رها
خبرنگار گروه بین‌الملل
پرونده تقابل آمریکا و ونزوئلا یک قدم به سمت بسته‌شدن برداشت. اواسط هفته گذشته ناگهان اعلام شد دولت ونزوئلا، مخالفانش و ایالات متحده درباره اختلافات‌شان به توافقی مرضی‌الطرفین رسیده‌اند. در نتیجه مذاکراتی که بالاخره به نتیجه‌ای هرچند موقت رسیده است، ۲+۱ طرف دعوا، یعنی دولت نیکولاس مادورو، مخالفان او و طرف آمریکا، هم درباره سرنوشت ساختار سیاسی و حکومتی ونزوئلا و هم درباره وضعیت فروش حامل‌های انرژی از سوی این کشور بالاخره به سمت تعیین‌تکلیف رفته‌اند. محتوای این توافق، زمان‌بندی تعیین‌شده در آن، زمان رسیدن به این توافق و اجرای آن، نحوه اعلام آن و حتی خود این خبر در فضای رسانه‌ای، ویژگی‌های خاص و نکته‌های مهمی دارد که در این نوشته به آن‌ها خواهیم پرداخت. بهتر است از اینجا شروع کنیم که آنچه از محتوای این توافق در گزارش‌ها آمده چیست.
محتوای توافق جدید چیست؟
اصل توافق، نه بین ونزوئلا و آمریکا که بین دو طرف داخلی در ونزوئلا بوده است. طبق گزارش‌ها، توافق بین دولت ونزوئلا و گروهی از مخالفان در روز سه‌شنبه رسماً به امضا رسید و مجموعه‌ای از شرایط اساسی برای انتخابات آینده ریاست‌جمهوری در آن‌ها تعیین شد؛ شامل اینکه زمان این انتخابات، نیمه دوم سال آینده میلادی، یعنی ۲۰۲۴ باشد. تعهد طرف آمریکایی هم کاهش تحریم‌ها بود. چهارشنبه بعد از اعلام رسمی توافق، دولت بایدن نیز اعلام کرد تحریم‌ها در حوزه‌های نفت، گاز و طلا علیه ونزوئلا را «موقتاً» کاهش خواهد داد. این توافق در شرایطی تنظیم شده که همین یک‌شنبه، انتخابات مقدماتی برای تعیین گزینه مخالفان کلید خورد. طبق گزارش‌ها از محتوای توافق، دولت نیکولاس مادورو پذیرفته است اجازه خواهد داد انتخاباتی آزاد برگزار شود و ناظرانی از اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و برخی گروه‌های دیگر از جمله یک گروه آمریکایی، بر فرایند برگزاری آن نظارت کنند. از طرف دیگر آسوشیتدپرس می‌نویسد، دولت پذیرفته فرایندی ایجاد کند که از طریق آن، ممنوعیت‌های وضع‌شده برای مخالفان دولت فعلی جهت شرکت در انتخابات برداشته شود تا آن‌ها بتوانند نامزد شوند و رقابت کنند. این انتخابات قرار است تا پایان سال آینده میلادی، یعنی ۲۰۲۴، برگزار شود. بی‌بی‌سی خبر داده است که توافق در مرحله فعلی، ۱۲ بند دارد. یکی از بندها مربوط به وعده‌های دولت برای ارائه دسترسی به رسانه‌های عمومی و خصوصی برای همه نامزدهای انتخابات و تضمین اجازه رفت‌وآمد آزاد و امن به همه نقاط کشور است. همچنین دو طرف توافق کرده‌اند که پایگاه‌های داده رأی‌دهندگان، هم داخل و هم خارج از کشور به‌روزرسانی شود تا تضمین شود، میلیون‌ها ونزوئلایی مهاجرت‌کرده بتوانند از حق رأی خود استفاده کنند. بناست مراکزی برای ثبت‌نام رأی‌دهندگان برپا شود و کارزارهایی برای ثبت‌نام راه بیفتد. به‌طور خلاصه دولت مادورو اگر واقعاً به این توافق به شکلی که در مفهوم آن بوده عمل کند، پذیرفته است انتخاباتی رقابتی و با فرصت برابر برگزار کند و تصمیم‌گیری برای ادامه مسیر اداره کشور را به مردم بسپارد. در مقابل طرف آمریکایی نیز عملاً پذیرفته است، در واکنش به کلیدخوردن فرایند حل اختلاف بین دولت مستقر و مخالفانش در ونزوئلا، کاهش فشار تحریمی را شروع کند؛ البته طبق این توافق، رفع تحریم‌ها، معطل برگزاری انتخابات و عمل دولت مادورو به سهمش از توافق نخواهد بود، بلکه اگر دولت مادورو به آنچه در این توافق پذیرفته عمل نکرد، تحریم‌ها باز خواهند گشت. اتفاق دیگر از سمت دولت ونزوئلا هم، پذیرش مهاجران ونزوئلایی دیپورت‌شده از ایالات متحده بوده است.
طرف‌های واسط
پیش از رسیدن به این توافق البته تلاش‌های مختلفی شده بود که بین دو طرف اختلاف سیاسی ونزوئلا و همچنین با ایالات متحده، مصالحه‌ای شکل بگیرد و چند کشور برای میانجیگری تلاش کرده بودند. محل گفت‌وگوی سه‌شنبه گذشته، کشور باربادوس، کشوری جزیره‌‌ای و کوچک در جنوب آمریکای مرکزی و نزدیک به ونزوئلا بود اما میانجی اصلی این گفت‌وگوها، طبق گزارش‌ها نروژ بوده است و خبر ادامه گفت‌وگوها در باربادوس را هم سفارت نروژ در مکزیک اعلام کرده است. طرف نروژی گفته است دو طرف «تصمیم گرفته‌اند با هدف رسیدن به یک توافق سیاسی» گفت‌وگو را ادامه دهند. از طرف دیگر، مکزیک خود نیز چند نوبت در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میزبان گفت‌وگوها بوده است و اواخر ۲۰۲۲، گفت‌وگوها در این کشور منجر به توافق برای ایجاد صندوقی تحت مدیریت سازمان ملل برای تأمین مالی برنامه‌های سلامتی، غذایی و آموزشی شده بود و همزمان اجازه به شرکت نفتی شِوْران برای استفاده از نفت ونزوئلا. کلمبیا و دیگرانی هم در ماه‌های اخیر تلاش‌هایی ناکام کرده بودند که مذاکرات از سر گرفته شود اما ظاهراً تا پیش از این، شرط‌وشروط‌ها با هم نمی‌ساخته است. همین دور از مذاکرات ظاهراً پس از آن به این نتیجه رسیده است که ۱۱ ماه، گفت‌وگویی در کار نبوده است.
چه چیز در این توافق نیست؟
این توافق البته گام مهمی روبه‌جلو در مسیر گفت‌وگوهایی است که در سال‌های گذشته چند بار شروع و متوقف شده است؛ اما به‌هیچ‌وجه توافق بر سر همه موضوعات اختلافات نیست و همه چیز را هم نهایی نکرده است. در بررسی اینکه در این توافق چه چیزی نیست، اولین مسئله همین است که طرف‌های مذاکرات، این توافق را پله آخر فرض نکرده‌اند. یکی از نکاتی که طبق گزارش‌ها در این توافق مطرح نشده است، آزادسازی منابع مالی ونزوئلا در ایالات متحده بوده که در آمریکا بلوکه شده است، بهرغم اینکه پیشتر در گفت‌وگوها مادورو آزادسازی این منابع را از جمله شرایطش برای توافق اعلام کرده بود؛ البته می‌توان گمانه‌زنی کرد که عمل‌کردن دولت مادورو به این توافق و برگزاری انتخاباتی که با نظارت بین‌المللی، سلامت و نتیجه آن تأیید شود، منطقاً می‌تواند منجر به آزادسازی این منابع نیز بشود. در عین حال، این احتمال هم جدی است که اگر با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده، دولت بایدن کار را به محتمل‌ترین گزینه بعدی یعنی دونالد ترامپ بدهد، دولت بعدی کاری به توافقات و منطق آن‌ها نداشته باشد و باز ساز مخالف بزند. به‌علاوه در توافق به شکل فعلی، تکلیف همه تحریم‌ها و محدودیت‌ها هم مشخص نشده است. به‌عبارتی می‌توان وضعیت پس از این توافق را دوره آزمایشی قلمداد کرد که در صورت موفقیت آن، «ممکن است» گام‌های بعدی برای عبور از وضعیت تقابلی فعلی هم برداشته شود.
بخش مهمی از این وضعیت آزمایشی هم بسته به عملکرد دولت و تفسیر آن از محتوای توافق خواهد بود؛ هم برای مخالفان دولت و هم برای ایالات متحده. از نظرگاه مخالفان دولت فعلی ونزوئلا هم توافق فعلی، حفره‌هایی دارد. مخالفان این توافق را متضمن رفع قطعی ممنوعیت‌های شرکت در انتخابات نیز نمی‌دانند. بهرغم اینکه در این توافق از رفع محدودیت‌ها سخن به میان آمده است، تکلیف قطعی و واضح نشده است. در سند فعلی سخن این است: «ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری برای همه نامزدهایی که ملزومات قانون اساسی را داشته باشند، آزاد خواهد بود.» در بخش دیگری نیز آمده است طرف‌های مذاکره «حق هر بازیگر سیاسی را برای انتخاب آزاد» نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری «هماهنگ با سازوکارهای داخلی»، «به رسمیت می‌شناسند و به آن احترام می‌گذارند» تا جایی که قوانین انتخاباتی و قانون اساسی رعایت شود. در بخش دیگری آمده است هر دو طرف به دنبال تأیید همه نامزدهای انتخابات و احزاب سیاسی باشند، تا جایی که قوانین را رعایت کرده باشند. این بخش‌ها و به‌طور کلی بخش‌های مربوط به تعیین‌تکلیف انتخابات، در ظاهر منظور مشخصی دارند، اما در متن، تصریح کافی برای قطعیت‌دادن به ماجرا نداشته‌اند و اشارات به «قانون» روی کاغذ دست دولت را باز می‌گذارد که ممنوعیت‌های فعلی برای شرکت مخالفان در انتخابات را «قانونی» بخواند و وضعیت به همان شکل قبلی بماند. بعد از امضای توافق، جراردو بلاید، از رهبران مخالفان گفته است این بند راه‌ها را برای ثبت‌نام نامزدهایی که از گرفتن سمت منع شده‌اند باز خواهد کرد تا «حقوق خود را بازیابند» اما خورخه رودریگز، رئیس هیئت نماینده دولت حرف‌هایی زده است که به نظر در تقابل با این موضع هستند و گفته است آن‌هایی که با نظر مقام مسئول از شرکت در انتخابات منع شده‌اند، نخواهند توانست در انتخابات شرکت کنند: «اگر مرتکب جرمی شده‌اید و بابت آن جرم برای شما حکم صادر شده است، نمی‌توانید نامزد شوید. اگر هم از نهاد مربوطه ردصلاحیت دریافت کرده‌اید هم نمی‌توانید نامزد شوید.» ماریا کورینا ماچادو که طبق نظرسنجی‌ها جدی‌ترین گزینه برای نامزدی مخالفان است، سه روز بعد از ورود به صحنه انتخابات با ممنوعیت مواجه شده است و با متن فعلی و حرف‌های طرف دولتی، معلوم نیست خواهد توانست در رقابت باشد یا نه. مضاف بر اینکه دولت ونزوئلا سابقه ردصلاحیت پس از انتخابات را هم دارد. در غیاب تعیین‌تکلیف واضح برای این مسئله در ادامه گفت‌وگوها، این اختلاف هم می‌تواند منجر به ناکامی گفت‌وگوها شود. احتمالاً با شروع فرایند انتخابات و در عمل مشخص شود دولت مادورو قصد دارد تا چه حد راه را برای مخالفان باز کند و آیا بر ممنوعیت‌ها پافشاری خواهد کرد، یا اجازه رقابت به رقبایش را خواهد داد؛ به‌خصوص از این لحاظ که فعلاً انتظار می‌رود، مادورو خود دوباره برای یک دور دیگر، نامزد شود و گزینه مخالفان، رقیب رئیس‌جمهور فعلی در انتخابات باشد.
از طرف دیگر، یکی از انتقادها به این توافق که به‌خصوص پیش از امضای آن در روز سه‌شنبه مطرح شده بود، این بود که در متن آن، حرفی از آزادی زندانیان سیاسی زده نشده است. در عمل اما دولت ونزوئلا، فردای اعلام توافق، پنج زندانی سیاسی را آزاد کرد. این اتفاق فعلاً با استقبال گسترده مخالفان همراه بوده است و قدمی از سوی دولت به‌عنوان عبور واقعی از تنش‌های فعلی دیده شده است اما همچنان باید منتظر ادامه روندها بود.
ایالات متحده، واگذاری به جای توافق
آمریکا، از یک نگاه خود یکی از طرف‌های مذاکرات و توافق است اما اگر صرفاً به گفت‌وگوهای بین دولت و مخالفان ونزوئلا نگاه کنیم، آمریکا را هم می‌شود به‌نوعی شخص ثالث این گفت‌وگوها دید. به نظر می‌رسد رویکرد ایالات متحده را نیز بتوان از همین زاویه دید، یعنی از روی متن توافق و نیز واکنش‌های رسمی در دولت آمریکا می‌توان چنین برداشت کرد که تصمیم اصلی در واشنگتن، واگذارکردن مسئله به خود طرف‌های ونزوئلایی، حمایت از نتیجه و توقف مقابله در صورت حصول آن بوده است. در واکنش به اعلام این خبر، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم به‌نوعی از همین جایگاه موضع گرفته بود و با استقبال از اعلام مذاکرات در باربادوس گفته بود، ایالات متحده «به تلاش‌هایش برای متحدکردن جامعه جهانی جهت حمایت از فرایند مذاکرات با هدایت ونزوئلایی‌ها ادامه می‌دهد». به‌عبارتی، با این موضع‌گیری، دولت آمریکا تأکیدی تلویحی کرده است که خود را طرف مذاکرات اصلی نمی‌داند و صرفاً در حال تنظیم واکنش خود به اختلافی است که خود ونزوئلایی‌ها باید به توافق برسانند. از طرف دیگر، یک مقام دیگر ایالات متحده نیز بدون ذکر نام به رسانه‌ها گفت «توافقی» بین دولت ایالات متحده و ونزوئلا در کار نبوده است. این مقام گفته است، دولت بایدن از مذاکراتی که ونزوئلایی‌ها دارند با هم می‌کنند حمایت می‌کند و آماده است که در واکنش به اقدامات ملموس به سمت انتخابات رقابتی، رفع تحریم ارائه کند. این موضع‌گیری نیز ترتیب وقوع ماجرا را به همان شکل توصیف می‌کند: ونزوئلایی‌ها توافق می‌کنند و ما هم از مخالفت دست برمی‌داریم.
واکنش‌های محدود در سمت آمریکا
توافق اعلام‌شده، بی‌واکنش نبوده است. مخالفان قابل‌پیش‌بینی از هر گونه توافق و تعامل به این شکل با ونزوئلا، انتقادات خود را داشته‌اند، هرچند لااقل فعلا، سرعت و شدت‌عمل چندانی در این زمینه نداشته‌اند. مارکو روبیو، سناتور جمهوری‌خواه از فلوریدا، درباره احتمال رفع‌نشدن ممنوعیت برای گزینه اصلی مخالفان ماچادو گفته است: «اگر ماریا کورینا ماچادو اجازه نیابد نامزد ریاست‌جمهوری شود، این انتخابات واقعی نیست.» او البته پیشاپیش قضاوت خود را هم داده است: «مادورو آنچه را می‌خواست به دست آورد.» سناتور جان باراسو از وایومینگ گفته است، این تصمیم «یک بار دیگر نشان می‌دهد» که رئیس‌جمهور «ترجیح می‌دهد پیش دیکتاتورها زانو بزند و با آن‌ها کار کند تا اینکه به ما اجازه دهد از انرژی آمریکایی استفاده کنیم.» موضوع حرف باراسو مربوط به بحثی در سیاست داخلی آمریکاست که مدعی است دولت بایدن به‌اندازه‌ای که باید به تولید انرژی در داخل بها نمی‌دهد. دولت بایدن، البته از زمان آغاز خود، محدودیت‌هایی برای کار شرکت‌های حوزه انرژی وضع کرده است، اما همزمان و طبق گزارش آسوشیتدپرس، تولید نفت در آمریکا اخیراً رکوردهای تاریخی را شکسته است.
در عین حال، جو منشن دموکرات که البته در منتهی‌الیه راست حزب است هم از این زاویه به موضوع پرداخته است و گفته بعد از محدودیت‌ها در صدور مجوز برای حفاری‌های نفتی و گازی «این دولت به سراغ ونزوئلا رفته است... یکی از کثیف‌ترین تولیدکنندگان انرژی و سرکوب‌کننده مردم خودش.» او البته گفته تلاش‌های پیشین برای اصلاحات دموکراتیک در ونزوئلا هم ناکام بوده‌اند و «اصلاً با عقل جور در نمی‌آید که به بازیگری بد، پاداش داده شود، پیش از اینکه واقعاً کاری را که می‌خواهید کرده باشد.» کسانی هم بوده‌اند که از این توافق حمایت کرده‌اند. مثل پرامیلا جایاپال، عضو دموکرات و چپ‌گرای مجلس نمایندگان از واشنگتن که رفع این تحریم‌ها را گامی عالی در جهت حفاظت از زندگی و کرامت مردم ونزوئلا خوانده و گفته است: «خوشحالم که می‌بینم دولت برای تضمین انتخابات آزاد و منصفانه در ونزوئلا اقدام می‌کند، درحالی‌که تحریم‌های مضر و مجازاتی دوران ترامپ را لغو می‌کند.» با این حال اما گستره و شدت واکنش‌ها به اخبار تازه بین ونزوئلا و آمریکا، به‌خصوص داخل آمریکا بسیار کمتر از چیزی بوده است که در شرایط عادی پیش‌بینی می‌شد و به نظر می‌رسد به همین نسبت، فشار سیاسی چندانی نیز، نه در جهت مخالفت با این روند و نه از زاویه اینکه اقدامات فعلی در جهت کاهش تنش‌ها را کم بدانند، در کار نباشد. لااقل یک دلیل این ماجرا، زمان وقوع این اتفاقات است که به‌نظر می‌رسد بسیار برای دولت بایدن مناسب است.
زمان‌بندی مطلوب برای طرف آمریکایی
نمی‌توان با قطعیت گفت وقوع این توافقات در این مقطع خاص زمانی، تا چه حد تعمدی بوده و تا چه حد لطف دست تقدیر به طرف آمریکایی ماجرا. توافق دو طرف ونزوئلایی و عملاً حمایت و همراهی طرف آمریکایی با آن در شرایطی واقع شده است که عملاً جا برای انتشار خبرش به‌سختی پیدا می‌شود. اکثریت قریب‌به‌اتفاق رسانه‌های دنیا در حوزه اخبار بین‌الملل، درگیر مسئله غزه و اسرائیل هستند و این در فضای سیاسی و رسانه‌ای آمریکا هم به‌خوبی دیده می‌شود. در خود ایالات متحده، حزب رقیب رئیس‌جمهور یعنی حزب جمهوری‌خواه، در مجلس نمایندگان اکثریت را در اختیار دارد اما فعلاً دو سه هفته‌ای است که رئیس مجلس جمهوری‌خواه را برکنار کرده و در میانه دعواهای درون‌حزبی، هنوز نتوانسته رئیس دیگری جایگزین او کند. بودجه کامل سال مالی تصویب نشده است و ادامه وضعیت بی‌رئیسی تا حدود یک ماه دیگر، به معنای تعطیلی دولت خواهد بود. اوضاع آن قدر شلوغ است که کمتر کسی یادش مانده این مجلس پیش از این اوضاع، فرایند استیضاحی برای رئیس‌جمهور دموکرات کلید زده بود که حالا رها شده و معلوم نیست کی ادامه یابد، یا اصلاً ادامه پیدا کند. شش ماه پیش، اعلام چنین توافقی به‌سادگی صدر اخبار را از آن خود می‌کرد، موضوع اصلی موضع‌گیری اعضای کنگره از هر دو حزب و احتمالاً رؤسای دولت‌های اروپایی و دیگران می‌شد و حتی ممکن بود، فشارهایی در صحنه سیاست داخلی ایالات متحده شکل بگیرد که بر ادامه روند تصمیمات دولت بایدن در این باره تأثیر بگذارد اما فعلاً سر همه شلوغ‌تر از آن است که بخواهند یا بتوانند وقت زیادی صرف این مسئله کنند. یک نشانه مهم ماجرا این بود که از زمان اعلام خبر اولیه، چند روزی طول کشید تا برخی تحلیلگران و سیاستمداران آمریکایی فرصت پیدا کنند حرفی درباره این داستان بزنند و فعلاً هم معلوم نیست آیا بعد از این موضع‌گیری‌ها بحث ادامه پیدا خواهد کرد یا فراموش خواهد شد. زمان‌بندی این توافق، یک نکته مهم دیگر هم دارد.
نفت کمکی
از طرف دیگر بعید به‌نظر می‌رسد که تصمیمی که آمریکا درباره تحریم انرژی ونزوئلا گرفته، تحت تأثیر اتفاقات دیگر در حوزه انرژی نبوده باشد. از زمان آغاز جنگ روسیه در اوکراین، مسئله انرژی یکی از مسائل اصلی به‌خصوص در دنیای غرب بوده است. جبران کمبود حامل‌های انرژی در نتیجه تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه از یک طرف و خودداری‌های روسیه از طرف دیگر، موضوعی بوده که ایالات متحده و دیگر بازیگران صحنه بین‌المللی، راه‌های مختلف را برای آن امتحان و دنبال کرده‌اند. در سایه این وضعیت، شکل توافق برای کاهش تحریم‌ها معنای مشخصی پیدا می‌کند: ایالات متحده فعلاً اجازه خواهد داد از نفت ونزوئلا استفاده شود و این اجازه احتمالاً لااقل تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ونزوئلا برقرار خواهد ماند. اگر دولت فعلی ونزوئلا زیر توافق زد یا در روند برگزاری انتخابات، نتوانست طرف‌های دیگر را قانع کند که به تعهداتش عمل کند، یا به هر دلیل دیگری اگر نظرها عوض شد، تحریم‌ها باز خواهند گشت و در عین حال، برای حدود یک سال از نفت ونزوئلا استفاده شده است، یک سالی که در آن ممکن است مسئله جنگ حل شود یا راه‌حل‌های دیگری برای مسئله انرژی پیدا شود. اگر هم با برگزاری انتخابات چالش‌ها به پایان رسید هم طرف آمریکایی، در بزنگاهی مهم، یک‌سال زودتر خود و متحدانش از مزیت اضافه‌کردن ونزوئلا به بازار انرژی بهره برده‌اند. در واقع توافق در شکل فعلی، احتیاط کافی را داشته و در عین حال، از موقعیت زمانی خود حداکثر استفاده را برده است. این‌ها همه در شرایطی است که به نظر می‌رسید، مذاکره و مصالحه به هر حال تنها راه باقیمانده باشد. طرف حاکم در ونزوئلا لازم داشت به طریقی این وضعیت تنش را به پایان برساند تا هم در صحنه سیاست داخلی و هم در صحنه سیاست خارجی از وضعیت ناپایدار و قفل فعلی عبور کند، به‌خصوص که تبعات اقتصادی سنگینی را تحمل می‌کرد. طرف مخالف دولت نیز نه از مسیر زور، نه از مسیرهای سیاسی موجود و نه از مسیر حمایت خارجی، نتوانسته بودند دولت را مجبور به کناره‌گیری کنند. طرف آمریکایی و متحدانش هم، گزینه‌هایی مثل حمایت از ادعای خوان گوایدو، از رهبران مخالفان به‌عنوان رئیس‌جمهور خودخوانده و نیز حمایت از اقدام نظامیان برای کنارزدن دولت مادورو را آزموده بودند و نتیجه‌ای ندیده بودند. وضعیت موجود به نفع هیچ‌کس نبود و هیچ‌کس هم نتوانسته بود دیگری را به اجبار کنار بزند؛ در نتیجه، تنها گزینه باقیمانده همین گفت‌وگو بود. چه بهتر که این گفت‌وگو در زمانی اتفاق بیفتد که کمترین دردسر اضافی را تولید کند. جدول زمانی انتخاباتی توافق هم البته، کارآیی‌های خودش را دارد.
انتخابات نزدیک
فاصله زمانی بین اعلام توافق تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ونزوئلا منطقی به نظر می‌رسد. از این لحاظ که به طرف‌های گفت‌وگو، فرصت کافی برای برنامه‌ریزی، هماهنگی و اجرای آن را می‌دهد؛ اما انتخابات ونزوئلا تنها انتخابات نزدیک نیست. اواخر سال آینده، انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده نیز برگزار خواهد شد و فعلاً، به نظر می‌رسد، در غیاب اتفاق‌های مهمی که مسیر را تغییر دهند، رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، بین جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی و رئیس دولتی که به این توافق رسیده باشد، با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق و رئیس دولتی که در نهایت در مسئله ونزوئلا به نتیجه‌ای نرسید و ناکام ماند. سیاست خارجی، البته معمولاً در اولویت‌های بالای رأی‌دهندگان، انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا جایی نداشته است، اما بی‌تأثیر هم نیست. وقتی هم بنا باشد رقابت بین دو رئیس‌جمهور آخر باشد، احتمالاً مقایسه عملکردها در قبال مسائلی که هر دو با آن‌ها مواجه بوده‌اند، بخش مهمی از بحث‌های انتخاباتی باشد. اگر این توافق به‌نتیجه برسد، به‌خصوص اگر منجر به پیروزی رقبای مادورو و تحویل دولت به مخالفان او شود، امتیاز خوبی به جیب کارزار انتخاباتی بایدن خواهد ریخت. از طرفی در یک پرونده مشخص که کارنامه دولت ترامپ ناکامی بوده، بایدن موفقیتش را به رخ خواهد کشید و از طرف دیگر طرف دموکرات این را به‌عنوان مثالی معرفی خواهد کرد، از موفقیت رویکرد دیپلماتیک خودش در مقابل رویکرد اغلب تقابلی و تک‌روی جمهوری‌خواهان در سیاست خارجی.
باید منتظر ماند
تنها چیزی که فعلاً در این مسئله مشهود است این است که هیچ چیز قطعی نیست. از همین امروز و با برگزاری انتخابات مقدماتی در میان مخالفان مادورو، توافق فعلی به آزمون گذاشته می‌شود و چشم‌انداز تلاش‌ها برای تعیین‌تکلیف درباره بقیه مسائل هم پیش روست. شاید همه چیز به آرامی و طبق توافقات پیش برود و شاید همه چیز به هم بریزد. در عین حال، آنچه هفته پیش اتفاق افتاد، در دنیایی پر از تقابل، تنش و بن‌بست سیاسی، نمونه‌ای از موفقیت گفت‌وگو و مصالحه بود. طعنه‌آمیز است که شاید در این ماجرا، کمبود توجهات به جای اینکه منجر به انفعال و ایستایی شود، ظاهراً به پیشرفت کار کمک کرده است.
