واکنش کشورهای جنوب جهانی به وقایع فلسطین
بررسی واکنش‌های رسمی ۱۱ کشور جنوب جهانی، خارج از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و کشورهایی نظیر برزیل، مکزیک، کنیا، نیجریه، آفریقای جنوبی، بنگلادش، هند، مالزی، ا
بررسی واکنش‌های رسمی 11 کشور جنوب جهانی، خارج از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و کشورهایی نظیر برزیل، مکزیک، کنیا، نیجریه، آفریقای جنوبی، بنگلادش، هند، مالزی، اندونزی، سنگاپور و ویتنام، اجماع آنها در محکوم کردن حماس را آشکار می‌کند. اما اظهارات آنها در مورد اینکه چه کسی مقصر است، راه‌حل چیست و چه کاری باید انجام شود، متفاوت است. اکثر کشورهای انتخاب شده در این بررسی از جمله قدرت‌های میانی و کلیدی جنوب جهانی هستند. چهار کشور کوچکتر با نفوذ کمتر نظیر بنگلادش، کنیا، مالزی و سنگاپور نیز در این فهرست قرار دارند. در آمریکای لاتین، برزیل گفت که «مجموعه بمباران‌ها و حملات زمینی که امروز در اسرائیل از نوار غزه انجام شد را محکوم می‌کند و با خانواده قربانیان ابراز همدردی می‌کند و همبستگی خود را با مردم اسرائیل اعلام می‌کند». وزارت امور خارجه برزیل در بیانیه‌ای نوشت: «توسل به خشونت به‌ویژه علیه غیرنظامیان هیچ توجیهی ندارد. دولت برزیل از همه طرف‌ها می‌خواهد که حداکثر خویشتنداری را برای جلوگیری از تشدید اوضاع به کار گیرند.» برزیل همچنین «تعهد خود به راه‌حل دو دولتی... در مرزهای مورد توافق و بین‌المللی به رسمیت شناخته
شده» تکرار کرده و دوباره تاکید کرد که «مدیریت صرف مناقشه جایگزین مناسبی برای حل و فصل مسئله اسرائیل و فلسطین و از سرگیری مجدد نیست. بلکه مذاکرات صلح ضروری است.» رئیس‌جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو داسیلوا نیز «نفی تروریسم در هر یک از اشکال آن» را اعلام کرده و خواستار راه‌حل دو کشوری شد. برزیل به‌عنوان رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد در ماه اکتبر، جلسه اضطراری غیرعلنی را برگزار کرد اما شورای امنیت در این جلسه بر سر صدور بیانیه به توافق نرسید. وزارت خارجه مکزیک اعلام کرد که «حمله علیه مردم اسرائیل را محکوم» می‌کند و «خواستار پایان دادن به این خشونت‌های نامناسب برای جلوگیری از تشدید تنشی است که باعث رنج بیشتر مردم غیرنظامی می‌شود.» بیانیه مکزیک همچنین استدلال می‌کند که «از سرگیری روند مذاکرات مستقیم و با حسن‌نیت بین هر دو طرف ضروری است. این مذاکرات باید در چارچوب راه‌حل دو کشوری در مرزهای امن مورد توافق دوجانبه و به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی مطابق با قطعنامه‌های سازمان ملل متحد باشد.» در آفریقا، وزارت امور خارجه کنیا «به شدیدترین وجه ممکن، حمله شبه‌نظامیان حماس» را محکوم می‌کند و از هر دو طرف خواست
«خویشتنداری کرده و به دنبال توافقی از طریق مذاکره» باشند. نیجریه، نیز اعلام کرد که «عمیقاً نگران شروع درگیری‌ها بین اسرائیل و حماس» و «خواهان تنش‌زدایی و آتش‌بس» و «حل مسالمت‌آمیز درگیری از طریق گفت‌وگو» است. آفریقای جنوبی نیز خواستار «توقف فوری خشونت، خویشتنداری و صلح» شد. وزارت امور خارجه آفریقای جنوبی روز شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «آتشی جدید از اشغال غیرقانونی سرزمین فلسطین، هتک حرمت به مسجدالاقصی و اماکن مقدس مسیحیان و ظلم مداوم بر مردم فلسطین به وجود آمده است». آفریقا خواستار بازگشت اسرائیل به مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی سال 1967 با شمول بیت‌المقدس شرقی به‌عنوان پایتخت و همچنین به رسمیت شناختن «حق بازگشت» فلسطینیان شد. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند اعلام کرد از اخبار حملات تروریستی در اسرائیل عمیقاً شوکه شده است. او افزود که او و دولتش «در همبستگی با اسرائیل می‌ایستند». وزارت خارجه هند بیانیه مطبوعاتی درباره این بحران صادر نکرده است. وزارت امور خارجه بنگلادش اعلام کرد که «درگیری مسلحانه ادامه‌دار بین اسرائیل و فلسطین را محکوم می‌کند و از دست رفتن جان غیرنظامیان بی‌گناه در نتیجه این درگیری ابراز
تاسف کرده و خواستار آتش‌بس فوری است.» در ادامه این بیانیه آمده است: «زندگی تحت اشغال اسرائیل و شهرک‌سازی‌های اجباری در خاک فلسطین، صلح به ارمغان نمی‌آورد» این بیانیه می‌افزاید:«بنگلادش از راه‌حل تشکیل دو کشور فلسطین و اسرائیل حمایت می‌کند که به‌عنوان کشورهای مستقل و عاری از اشغال در چارچوب قطعنامه‌های شماره 242 و 338 سازمان ملل در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.» وزارت امور خارجه اندونزی اعلام کرد که «به‌شدت نگران تشدید درگیری بین فلسطین و اسرائیل» است. در این بیانیه آمده است: «اندونزی خواستار پایان فوری خشونت است. ریشه درگیری، یعنی اشغال اراضی فلسطین توسط اسرائیل، باید مطابق با پارامترهای مورد توافق سازمان ملل حل شود.» ویتنام نیز اعلام کرد که «عمیقاً نگران است» و «از طرف‌های مربوطه خواست تا خویشتنداری کنند» و «از انجام اقداماتی که شرایط را پیچیده می‌کند خودداری کنند.» هانوی افزود که از «طرف‌های مربوطه» می‌خواهد که «به‌زودی مذاکرات را برای حل اختلافات از طریق راه‌های صلح‌آمیز، براساس قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت سازمان ملل را از سر بگیرند.» در همین حال، سنگاپور اعلام کرد که «حملات موشکی و
تروریستی غزه به اسرائیل را که منجر به کشته و زخمی شدن بسیاری از غیرنظامیان بی‌گناه شده است، به‌شدت محکوم» می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه سنگاپور گفت: «ما خواستار پایان فوری خشونت هستیم و از همه طرف‌ها می‌خواهیم تا حداکثر تلاش خود را برای حفاظت از امنیت و امنیت غیرنظامیان انجام دهند». مالزی اعلام کرد: «به شدت نگران تلفات جان بسیاری از مردم به دلیل تشدید اخیر درگیری‌ها در نوار غزه و اطراف آن» است. «در این برهه حساس طرف‌های دیگر باید حداکثر خویشتنداری را رعایت کرده و تنش‌زدایی کنند.» این بیانیه می‌افزاید: «علت اصلی باید به رسمیت شناخته شود؛ فلسطینیان در معرض اشغال غیرقانونی طولانی‌مدت، محاصره و رنج، هتک حرمت به مسجدالاقصی و همچنین سیاست سلب مالکیت توسط اسرائیل به‌عنوان اشغالگر قرار گرفته‌اند.» وزارت خارجه مالزی افزود: «نباید ریاکاری آشکار در برخورد با هر رژیمی که آپارتاید را اعمال می‌کند و آشکارا قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند، وجود داشته باشد. فلسطینیان حق قانونی دارند که در مرزهای شناخته‌شده خود براساس مرزهای قبل از سال 1967 با پایتختی اورشلیم شرقی در شرایط صلح زندگی کنند.» مواضع این 11 کشور رویکرد متفاوتی را
نسبت به اسرائیل نشان می‌دهد. موضع هند با توجه به مطرح کردن مفاهیمی نظیر تروریسم بدون اشاره به تنش‌زدایی، راه‌حل تشکیل دو کشور یا قطعنامه‌های کلیدی سازمان، نزدیک‌ترین موضع به موضع اسرائیل و آمریکا بود. سنگاپور نیز به تروریسم استناد می‌کند. کنیا به‌طور غیرمستقیم به تروریسم اشاره می‌کند، اما حمله حماس را «بی‌دلیل» می‌خواند. اگرچه در بیانیه رسمی برزیل کلمه تروریسم ذکر نشده است، اما اظهارات لولا به وضوح حملات حماس را تروریسم می‌نامد. هفت کشور دیگر این حمله را تروریسم توصیف نکرده‌اند. با این حال، نیجریه از انتقاد از اسرائیل پرهیز می‌کند و درخواست‌های خود را برای صلح به‌طور کلی بیان می‌کند. بنگلادش، اندونزی، مالزی و آفریقای جنوبی از اسرائیل انتقاد می‌کنند و به‌طور خاص اشغال اسرائیل را علت اصلی تنش ذکر می‌کنند. برزیل، مکزیک و ویتنام بر روی خویشتنداری، راه‌حل دوکشوری و قطعنامه‌های سازمان ملل یا قوانین بین‌المللی مرتبط متمرکز هستند.
اگر بخواهیم این واکنش‌‌ها را در طیفی از درجه همسویی با مواضع ایالات متحده و اسرائیل در مورد بحران بررسی کنیم به نظر می‌رسد هند و کنیا به ایالات متحده و اسرائیل نزدیک‌تر باشند. پس از آنها سنگاپور و نیجریه قرار دارند. به نظر می‌رسد برزیل، مکزیک و ویتنام در رتبه‌های بعدی باشند. در انتهای دیگر این طیف و در نتیجه کمترین همسویی با مواضع اسرائیل و ایالات متحده، بنگلادش، اندونزی، مالزی و آفریقای جنوبی قرار دارند.
