صلح اوکراین موانع بسیاری دارد
در هفتههای اخیر جنگ اوکراین چندین چرخش غیرمنتظرهای به خود گرفته است. در ۱۶ اکتبر، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا تماس تلفنی برقرار کرد و بهنظر میرسید که نشستی در بوداپست ترتیب داده شده است.
در هفتههای اخیر جنگ اوکراین چندین چرخش غیرمنتظرهای به خود گرفته است. در 16 اکتبر، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا تماس تلفنی برقرار کرد و بهنظر میرسید که نشستی در بوداپست ترتیب داده شده است.
در بحبوحه گزارشها از اینکه نشست کاخ سفید با ترامپ در روز بعد به «مسابقه فریاد» تبدیل شد چون ترامپ بر رهبر اوکراین فشار آورد تا در ازای صلح بخشی از اراضی را به روسیه بدهد، انتظارها از اینکه ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین بهسرعت میتواند موشکهای تاماهاک آمریکایی را دریافت کند، از بین رفت.
سپس بهطور ناگهانی جهت وزش باد تغییر کرد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه پوتین مدام از آتشبس در امتداد خط مقدم کنونی امتناع کرد. نشست بوداپست لغو شد و در 22 اکتبر ترامپ تحریمهایی را علیه دو کمپانی بزرگ روسی وضع کرد و گفت: «هر بار که با ولادیمیر صحبت میکنم مکالمه خوبی داریم و بعد به هیچجایی نمیرسد.»
ترامپ درباره جاهطلبیهای پوتین در اوکراین میگوید: «همیشه احساس کردم که او همهچیز را میخواهد، نه یک تکه از آن.» او اضافه میکند: «ما نمیخواهیم او همهچیز را داشته باشد.» مارک ولر، پروفسور و مدیر برنامه حقوق بینالملل در اندیشکده چتم هاوس میگوید: «واضح است که ترامپ امید دارد از مومنتومی که پس از موفقیت در رسیدن به آتشبس در غزه ایجاد شده، استفاده کند. تمرکز اصلی او یک آتشبس 30 روزه بهعنوان پلی برای مذاکره جهت یک توافق اساسی بود.»
مسکو استدلال میکند تا زمانی که توافقی، تمام اهداف جنگی آن را در بربگیرد، حاصل نشود، آتشبس غیرممکن است. در ماه آوریل، کاخ سفید بهعنوان مصالحه مجموعهای از هشت اصلی «نهایی» را ارائه داد که هرگونه توافق نهایی را بهعنوان راهی برای آتشبس شکل میدهد. اوکراین با اصلاحات جزئی آن را پذیرفت اما روسیه امتناع کرد. ترامپ میگوید همچنان امیدوار است که نیازی نیست تحریمهای جدید نفتی باقی بماند چون ممکن است بهزودی اقداماتی رخ دهد و هر نشستی با تاخیر است.
در ماه ژوئن، تمام طرفها مواضع رسمی خود را برای مذاکره اعلام کردند. مسکو تمام درخواستهای حداکثرگرای خود را از زمان حمله تمامعیار حفظ کرده است: اوکراین باید خنثی شود، ارتشش کوچک شود و تجهیزات نظامیاش محدود شوند. هیچ نیروی خارجی نباید در این منطقه حضور داشته باشد و هیچ تسلیحات خارجی ارسال نشود. جامعه جهانی نیاز دارد که الحاق کریمه، لوهانسک، دونتسک، زاپروژیا و خرسون به روسیه را بهرسمیت بشناسد. اوکراین هم کاملاً باید از این مناطق عقبنشینی کند.
در تمام مناطق اوکراین روسی به عنوان زبان رسمی پذیرفته شود. اوکراین انتخابات برگزار کند. تمام تحریمها برداشته شود. دلایل ریشهای درگیری در سراسر اروپای وسیعتر مورد بررسی قرار خواهد گرفت (که رمز تجدیدنظر در گسترش ناتو پس از پایان جنگ سرد است). از آن طرف، اوکراین هم که در ابتدا اصرار به کسب کنترل کامل بر سراسر اراضی را داشت، قبول دارد که آتشبس باید بر اساس خطوط موجود رویارویی بین نیروهای مسلح باشد. اینکه مناطق مورد مناقشه تحت کنترل روسیه بماند اما بهرسمیت شناخته نشود.
اوکراین میتواند عضویت در اتحادیه اروپا را کسب کند و در عین حال عضویت در ناتو به اجماع نظر در داخل ائتلاف بستگی داشته باشد (آمریکا تاکنون آن را رد کرده است). در صورت حمله بیشتر از سوی مسکو تضمینهای امنیتی از سوی سربازان ناتو وجود داشته باشد. غرامت و پاسخگویی برای جنایات جنگی وجود داشته باشد. کودکان ربودهشده، اُسرای جنگی و سایر افراد بازداشتشده آزاد شوند. ترامپ زلنسکی را تحتفشار شدیدی قرار داده تا «مبادله زمینی» گسترده را بپذیرد.
ترامپ میداند که روسیه پیشنهاد خروج از بخشهایی از خرسون و زاپروژیا را میدهد اگر که اوکراین موافقت کند که مسکو تمام منطقه دونباس، از جمله بخشهایی که توانسته تاکنون فتح کند، الحاق کند. ترامپ اضافه میکند، آمریکا مدیریت نیروگاه هستهای زاپروژیا را در دست میگیرد و انرژی حاصله از آن به هر دو طرف خواهد رسید.
دستیابی به هر گونه توافق به این بستگی دارد که پوتین آماده پایان دادن به جنگ و مصالحه درباره اراضی مورد مناقشه و تضمینهای امنیتی باشد. اینها خط قرمزهایی هستند که نه اوکراین و نه حامیان غربی او در اروپا از آن عبور نمیکنند. او همچنین محاسبه میکند که برای ادامه درگیری، آمریکا و کشورهای اروپایی تمایل سیاسی و قدرتی ماندگار برای افزایش هزینه برای روسیه را دارند یا نه.